Η Κρίση: αέριο, πετρέλαιο, πυρηνικά,τρόφιμα, ακρίβεια…

Του Γιάννη Μανιάτη

Η παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου από τα 65 εκατ.βαρ./ημέρα (1990), στα τελευταία τριάντα χρόνια, έφτασε στα 90 εκατ.βαρ./ημέρα (2021), αύξηση 39%.

Τη μεγαλύτερη αύξηση (98%) σημείωσε η Μέση Ανατολή, από 17 εκατ.βαρ./ημέρα (1990) σε 28 εκατ.βαρ./ημέρα (2021). Επίσης, η Βόρεια Αμερική, αύξησε κατά 73% την παραγωγή, από 14 εκατ.βαρ./ημέρα (1990) στα 24 εκατ.βαρ./ημέρα (2021).

Σε αντίθεση με όλον τον υπόλοιπο κόσμο, που τα τελευταία 30 χρόνια, αύξησε την παραγωγή πετρελαίου κατά 39%, η ΕΕ-27 (ουσιαστικά Ιταλία – Ρουμανία – Δανία), μείωσε κατά 39% την παραγωγή της, από 387 χιλ.βαρ/ημέρα (1990) σε 235 χιλ.βαρ./ημέρα (2021). Ειδικά στο διάστημα 2005 – 2021 μειώθηκε δραστικά η παραγωγή, με σημαντικότερη (κατά 83%) στη Δανία (από 380 χιλ.βαρ./ημέρα, στα μόλις 65 χιλ.βαρ./ημέρα).

Η τιμή της βενζίνης (95 οκτανίων), ανά λίτρο στην Ελλάδα, σύμφωνα με το Globalpetrolprices.com, από 04-Απρ-2022 έως 11-Ιουλ-2022 κυμαίνονταν στα 2,24€, με ελάχιστο τα 2,05€ και μέγιστο τα 2,42€. Η αντίστοιχη παγκόσμια μέση τιμή της βενζίνης την ίδια περίοδο ήταν 1,98€, κατατάσσοντας την Ελλάδα, ανάμεσα στις πρώτες χώρες με τις υψηλότερες τιμές βενζίνης παγκοσμίως.

Στα αζωτούχα λιπάσματα, η ουρία είναι η πιο πλούσια πηγή αζώτου για τις καλλιέργειες. Το φυσικό αέριο αντιστοιχεί στο 70%  του κόστους της ουρίας. Η Ινδία εισάγει το 30% της ουρίας που χρησιμοποιεί και η Βραζιλία το 100%. Το φυσικό αέριο επηρεάζει ανάλογα το δείκτη τιμών τροφίμων. Το ρύζι, πιθανά θα είναι η επόμενη σημαντική καλλιέργεια που θα αντιμετωπίσει πιέσεις, επηρεάζοντας δισεκατομμύρια ανθρώπους σε Ασία και Αμερική.

Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA), ακόμη και αν οι αποθήκες φυσικού αερίου της ΕΕ, είναι γεμάτες κατά 90%, θα αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα, αν διακοπεί πλήρως η ροή ρωσικού φυσικού αερίου. Με αέριο κάτω από 30% της χωρητικότητας της αποθήκης, μειώνεται η ικανότητα απορρόφησης. Το αέριο που πρέπει να εξοικονομηθεί είναι 12 bcm, όσο η χωρητικότητα 130 δεξαμενόπλοιων LNG. Αυτές οι προμήθειες δεν επαρκούν για να αντικαταστήσουν τις παραδόσεις που λείπουν από τη Ρωσία.

Στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από πυρηνικά, η Ευρώπη ξεκινά από 69% της παραγωγής (Γαλλία) και καταλήγει στο 12% (Γερμανία). Η “δυτική” αρνητική θέση λόγω ατυχημάτων (π.χ. Φουκουσίμα), έχει ως αποτέλεσμα τελευταία (2017-2022) να κατασκευάζονται αντιδραστήρες ρωσικής (17) και κινεζικής (10) τεχνολογίας (από τους συνολικά 31). Κίνδυνος να τροποποιηθούν τα διεθνή standards ασφαλείας, που θα επηρεαστούν από ρωσική – κινεζική τεχνολογία.

Του καθηγητή Γιάννη Μανιάτη, πρ. υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής

Πρώτη δημοσίευση του άρθρου στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ