Ο Lennart Bengtsson είναι ένας από τους πιο γνωστούς ερευνητές του κλίματος και αντιτίθεται στην καταστροφολογία. Με αφορμή το νέο του βιβλίο του Bengtsson «Vad händer med Klimatet» («Τι συμβαίνει με το κλίμα»), που μόλις κυκλοφόρησε, υποστηρίζει στην Welt και σε συνέντευξη που παραχώρησε στον Axel Bojanowski Chief Reporter Science ότι:
Δεν δικαιολογείται ο όρος «κλιματική κρίση», το θερμότερο κλίμα είναι ευνοϊκό σε ορισμένα μέρη, οι συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη μπορεί να είναι περιορισμένες. Η υπερβολικά φιλόδοξη προστασία του κλίματος θα μπορούσε ακόμη και να είναι επιβλαβής.
Οι μέχρι σήμερα παρατηρήσεις δείχνουν ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη προχωρά κάπως πιο αργά από ό,τι στις περισσότερες προσομοιώσεις υπολογιστή. «Σε 100 χρόνια πιστεύω ότι η κλιματική αλλαγή λόγω των αερίων του θερμοκηπίου δεν θα είναι πλέον θέμα».
Ο ερευνητής του κλίματος, νομπελίστας Φυσικής το 2021 Klaus Hasselmann εξήρε τις ικανότητες του Σουηδού συνάδελφου του Lennart Bengtsson: «Είναι ένας έμπειρος και πολύ σεβαστός μετεωρολόγος και ειδικός για το κλίμα», γράφει ο Hasselmann στην αφιέρωσή του στο νέο βιβλίο του Bengtsson. Ο Σουηδός μετεωρολόγος παρουσιάζει «μια ρεαλιστική και ωστόσο αισιόδοξη αξιολόγηση των διαθέσιμων επιλογών για αλλαγή», λέει ο Hasselmann.
Το βιβλίο του Bengtsson «Vad händer med Klimatet» («Τι συμβαίνει με το κλίμα») προσφέρει πολύ σημαντικές βασικές γνώσεις σχετικά με την κλιματική αλλαγή. Παρακάτω παρατίθεται μεταφρασμένη η συνέντευξη του σχετικά με την υπερθέρμανση του πλανήτη στην Welt .
Ερ: Κύριε Bengtsson, ζούμε σε κλιματική κρίση;
Lennart Bengtsson: Δεν νομίζω ότι η σημερινή υπερθέρμανση πρέπει να χαρακτηριστεί κρίση. Η παραγωγή τροφίμων, για παράδειγμα, αυξάνεται. Και παρά τη ραγδαία αύξηση του πληθυσμού και την προοδευτική αύξηση της θερμοκρασίας, πολύ λιγότεροι άνθρωποι πεθαίνουν σε ακραίες καιρικές συνθήκες από ό,τι στο παρελθόν. Τα τρέχοντα οξυμένα προβλήματα προκαλούνται από τις συγκρούσεις και τον πόλεμο και τη δυσκολία εύρεσης αξιόπιστων υποκατάστατων για τα ορυκτά καύσιμα αρκετά γρήγορα. Ωστόσο, απαιτείται μακροπρόθεσμη και συστηματική δράση για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης.
Ερ: Πρέπει η Παγκόσμια Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα να είναι η κατευθυντήρια γραμμή για τον περιορισμό των εκπομπών CO2;
Bengtsson: Κατά τη γνώμη μου, οι στόχοι του Παρισιού είναι πολύ φιλόδοξοι, ειδικά για την Ευρωπαϊκή Ένωση, και θα πρέπει να προσαρμοστούν σε ό,τι είναι τεχνικά εφικτό, προκειμένου να αποφευχθούν σοβαρά και οξυμένα οικονομικά προβλήματα για τη βιομηχανία και το κοινό. Πρέπει να καταβληθεί κάθε προσπάθεια για τη μείωση των εκπομπών παντού, συμπεριλαμβανομένων των αναδυόμενων οικονομιών. Εάν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου δεν εφαρμοστούν παγκοσμίως, η υπερθέρμανση δύσκολα μπορεί να σταματήσει.
Ερ: Ποια πιστεύετε ότι είναι τα μεγαλύτερα δύο προβλήματα που προκαλεί η υπερθέρμανση του πλανήτη;
Bengtsson: Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας είναι προβληματική σε ορισμένες περιοχές, αλλά μπορεί να αντιμετωπιστεί με την οικοδόμηση θαλάσσιας άμυνας, όπως συνέβη στην Ολλανδία, για παράδειγμα. Οι αλλαγές στις ζώνες βροχοπτώσεων είναι αναλόγως πιο σοβαρές όσο μεγαλύτερες περιοχές επηρεάζονται. Τα κλιματικά μοντέλα προσομοιώνονται στις νέες συνθήκες. Υπάρχουν επίσης ικανές θεωρητικές ενδείξεις ότι οι περιοχές με έντονες βροχοπτώσεις θα μπορούσαν να γίνουν πιο βροχερές και οι επί του παρόντος ξηρές περιοχές θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν ακόμη περισσότερα προβλήματα ξηρασίας. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, δεν υπάρχουν σαφείς εμπειρικές ενδείξεις ότι συντελούνται τέτοιες αλλαγές. Είναι επίσης πολύ δύσκολο να διαχωριστούν από τυχαία φυσικά γεγονότα.
Ερ: Στη συζήτηση για το κλίμα, γίνεται πολύς λόγος για τον περιορισμό των αερίων του θερμοκηπίου και επιπλέον ότι δεν αρκεί για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή;
Bengtsson: Ναι, ναι. Ο αριθμός των ανθρώπων που πεθαίνουν από ακραία καιρικά φαινόμενα έχει μειωθεί σημαντικά χάρη στις ακριβέστερες προβλέψεις και τα βελτιωμένα συστήματα προειδοποίησης. Φοβάμαι ότι τα μέσα ενημέρωσης συχνά αγνοούν το θέμα, συχνά παρουσιάζουν μια πολύ απλή εικόνα. Στην πραγματικότητα, πολύ περισσότεροι άνθρωποι πεθαίνουν από το κρύο παρά από τη ζέστη. Ο χειμώνας που έρχεται μπορεί να είναι πολύ σοβαρός στην Ευρώπη. Υπάρχουν ήδη φόβοι στη Βρετανία ότι πολλοί ηλικιωμένοι θα μπορούσαν να πεθάνουν τον επόμενο χειμώνα σε διαμερίσματα και σπίτια που δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά να θερμάνουν.
Ερ: Στο βιβλίο σας επικρίνετε τη δημοφιλία των επιπτώσεων των καιρικών φαινομένων ως αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Γιατί;
Bengtsson: Τα περισσότερα ακραία καιρικά φαινόμενα δεν προκαλούνται από υψηλές θερμοκρασίες αλλά από διαφορές θερμοκρασίας. Αυτός είναι ο λόγος που οι καταιγίδες είναι πιο έντονες κατά τη χειμερινή περίοδο. Στην πραγματικότητα, μπορεί να αναμένεται ότι ορισμένες ακραίες καιρικές συνθήκες, όπως οι εξωτροπικές καταιγίδες, θα μπορούσαν να εξασθενήσουν ακόμη και σε ένα θερμότερο κλίμα. Οι κατά τόπους ζημιές από ακραίες βροχοπτώσεις συχνά ενισχύονται από δομικές αλλαγές, όπως δρόμοι και χώροι στάθμευσης, που εμποδίζουν το νερό να διεισδύσει αρκετά γρήγορα στα υπόγεια ύδατα. Η επίδραση της θέρμανσης στις καιρικές καταστροφές συνήθως δεν είναι τόσο εύκολο να τεκμηριωθεί.
Ερ: Μπορεί η επιστήμη του κλίματος να κάνει ισχυρές τοποθετήσεις σχετικά με τις κοινωνικές εξελίξεις λόγω της κλιματικής αλλαγής;
Bengtsson: Δεν νομίζω. Οι κοινωνικές εξελίξεις που τόσο ξεκάθαρα παρατηρούμε αυτή τη στιγμή δεν έχουν να κάνουν με τον καιρό και το κλίμα, αλλά με κοινωνικά γεγονότα όπως η πολιτική ανικανότητα, οι συγκρούσεις και οι πόλεμοι. Υπάρχει τεράστια πληθυσμιακή αύξηση τον 20ό αιώνα και μπορεί να καταστραφούν περισσότερες υποδομές. Οι οικισμοί είναι πλέον πιο εκτεθειμένοι σε ακραία καιρικά φαινόμενα. Δεν είναι τόσο εύκολο να βρεθεί μια κλιματική επίδραση.
Ερ: Για να ανιχνευθεί το ανθρώπινο αποτύπωμα στο κλίμα, πρέπει να είναι γνωστή η φυσική μεταβλητότητα. Εξηγήσατε ότι η φυσική μεταβλητότητα του κλίματος είναι ανεπαρκώς κατανοητή. Πού είναι τα προβλήματα;
Bengtsson: Τα καλύτερα τρέχοντα κλιματικά μοντέλα αναπαράγουν αρκετά καλά τυπικά καιρικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένης της τυπικής μεταβλητότητας, όπως τυπικές διαφορές από έτος σε έτος. Έχουμε καλό λόγο να συμπεράνουμε ότι οι ψυχρότερες περίοδοι της δεκαετίας του 1960 και του 1970 προκλήθηκαν από τυχαία γεγονότα. Είμαστε λιγότερο σίγουροι για την αξιοσημείωτη θέρμανση του 1910-1940. Και δεν υπάρχει ακόμα αξιόπιστη εξήγηση για τα αίτια της Μικρής Εποχής των Παγετώνων 1350-1850. Η μεταβλητότητα του κλίματος σε χρονικές κλίμακες από 100 έως αρκετά 100 χρόνια δεν είναι κατανοητή και δεν αναπαράγεται καλά από τα τρέχοντα μοντέλα. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν πειστικά εμπειρικά στοιχεία για εποχές παγετώνων που σχετίζονται με αστρονομικούς κύκλους της τροχιάς της Γης. Ωστόσο, η υπερθέρμανση του πλανήτη τα τελευταία 40-50 χρόνια σχετίζεται σαφώς με το φαινόμενο του θερμοκηπίου, αν και οι περιφερειακές διαφορές στην υπερθέρμανση απαιτούν καλύτερη επιστημονική κατανόηση.
Ερ: Παραπονιέστε ότι δεν γίνεται αρκετή συζήτηση για τα οφέλη της θέρμανσης. Σχετικά με ποιο θέμα;
Bengtsson: Δυσκολεύομαι να δεχτώ ότι ένα θερμότερο κλίμα σε μεγαλύτερα γεωγραφικά πλάτη θα πρέπει να είναι αρνητικό. Ένας Αρκτικός Ωκεανός χωρίς πάγο θα επιτρέψει περισσότερη αλιεία, ευκολότερες θαλάσσιες μεταφορές και καλύτερες συνθήκες διαβίωσης με καλύτερες ευκαιρίες για γεωργία και πιο παραγωγική δασοκομία σε μέρη όπως ο Καναδάς, η Σκανδιναβία και η Ρωσία.
Ερ: «Τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό από την αμερόληπτη έρευνα», γράφετε στο βιβλίο σας. Η έρευνα για το κλίμα δεν είναι πλέον αμερόληπτη και ανοιχτή;
Bengtsson: Πολύ λιγότερο σήμερα από ό,τι πριν από 20 με 40 χρόνια. Φοβάμαι ότι οι πιο έξυπνοι επιστήμονες του σήμερα αναζητούν άλλους τομείς όπου η επιστήμη είναι πιο ανοιχτή.
Ερ: Στο βιβλίο σας καλείτε για μια πιο ανοιχτή συζήτηση και επικρίνετε την «ομαδική σκέψη που εμποδίζει την ορθολογική ανάλυση». Τι εννοείτε?
Bengtsson: Νομίζω ότι η γενική δημόσια συζήτηση τείνει να βλέπει όλες τις κλιματικές αλλαγές ως κάτι αρνητικό, χωρίς να επισημαίνει ότι ορισμένες κλιματικές αλλαγές είναι θετικές ή ακόμα και φυσικές διεργασίες που πάντα υπήρχαν. Το θερμότερο κλίμα στην Ευρώπη σήμερα είναι πιο ωφέλιμο για την κοινωνία από το τυπικό κλίμα του 19ου αιώνα. Στην πραγματικότητα, η θέρμανση που παρατηρήθηκε τη δεκαετία του 1930 θεωρήθηκε από όλους σχεδόν ως κάτι γενικά θετικό. Φοβάμαι ότι η έντονη πολιτικοποίηση της συζήτησης για το κλίμα θα έχει αρνητικές συνέπειες για τη βασική έρευνα, καθώς ορισμένοι επιστήμονες είναι εκ φύσεως σκεπτικιστές και επικριτικοί. Ως αποτέλεσμα, ορισμένοι επιστήμονες είναι απρόθυμοι σήμερα να αντιμετωπίσουν ζητήματα που ορισμένα πανεπιστήμια και χρηματοδότες μπορεί να θεωρήσουν κρίσιμα για την IPCC.
Ερ: Το Συμβούλιο για το Κλίμα έπρεπε να δημιουργήσει μια επιστημονική σύγκλιση; Ήταν επιτυχής;
Bengtsson: Είναι προφανές ότι υπάρχει σύγκλιση σε πολλούς τομείς, όπως οι βασικοί μηχανισμοί της γενικής κυκλοφορίας της ατμόσφαιρας και των ωκεανών και επίσης ότι περισσότερα αέρια θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα οδηγούν σε θερμότερο κλίμα. Υπάρχουν όμως διαφωνίες σχετικά με το πόσο γρήγορα συμβαίνει η θέρμανση και πόσο επιζήμιες θα μπορούσαν να είναι οι αλλαγές. Δεν υπάρχει πραγματική σύγκλιση σχετικά με το εάν τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν επιδεινωθεί ή όχι, πόσο μάλλον για την αιτία της Μικρής Εποχής των Παγετώνων.
Ερ: Η θερμοκρασία της γης έχει αυξηθεί κατά ένα βαθμό περίπου και πιθανότατα θα ανέβει άλλους δύο βαθμούς σε αυτόν τον αιώνα, γράφετε στο βιβλίο σας. Τι λέτε στους νέους ή τη συμπατριώτισσά σας Γκρέτα Τούνμπεργκ που πανικοβάλλονται γι’ αυτό;
Bengtsson: Η σύστασή μου στις νεότερες γενιές είναι να ασχοληθούν εντατικά με το θέμα προκειμένου να μάθουν περισσότερα για το κλιματικό σύστημα. Κατά τη γνώμη μου, η γνώση είναι το καλύτερο φάρμακο κατά του «κλιματικού άγχους».
Ερ: Τι σας κάνει να αισιοδοξείτε ότι η κλιματική αλλαγή μπορεί να επιβραδυνθεί;
Πρώτον: Πρόοδος και πιο αξιόπιστες καιρικές προβλέψεις και καλύτερη κατανόηση του κλιματικού συστήματος. Δεύτερον: Οι μέχρι σήμερα παρατηρήσεις δείχνουν ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη προχωρά κάπως πιο αργά από ό,τι στις περισσότερες προσομοιώσεις υπολογιστή. Τρίτον: Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έχουν μειωθεί σημαντικά εντός του ΟΟΣΑ τα τελευταία 10-15 χρόνια. Υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι αυτό θα συμβεί και στις αναδυόμενες αγορές μερικές δεκαετίες αργότερα. Τέταρτον, έχω ισχυρή πίστη στην επιστημονική και τεχνική εφευρετικότητα των ανθρώπων και πιστεύω ότι θα ευδοκιμήσει εάν μπορέσουμε να διατηρήσουμε το τρέχον επίπεδο εντατικής έρευνας και καλής διεθνούς συνεργασίας. Οι πλούσιες χώρες μπορούν να χρηματοδοτήσουν βασική έρευνα για την εύρεση νέων μεθόδων παραγωγής ενέργειας με ελάχιστες αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Σε 100 χρόνια πιστεύω ότι η κλιματική αλλαγή λόγω των αερίων του θερμοκηπίου δεν θα είναι πλέον θέμα.
Info: Ο Lennart Bengtsson, γεννημένος το 1935, διηύθυνε δύο από τα σημαντικότερα ινστιτούτα για το κλίμα: από το 1981 έως το 1990 ήταν διευθυντής του Ευρωπαϊκού Κέντρου Μεσοπρόθεσμων Προγνώσεων Καιρού στην Αγγλία, στη συνέχεια διευθυντής του Ινστιτούτου Μετεωρολογίας Max Planck στο Αμβούργο.
Μετά τη συνταξιοδότησή του, το 2000, εργάστηκε ως καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Reading στην Αγγλία. Ο πολυβραβευμένος επιστήμονας, συμπεριλαμβανομένου του Γερμανικού Περιβαλλοντικού Βραβείου από το Ομοσπονδιακό Ίδρυμα για το Περιβάλλον, έχει ασχοληθεί πρωτίστως με τη μοντελοποίηση του κλίματος και του καιρού.
Πηγή: www.welt.de
με Αριθμό Μητρώου 12691
