ICC Women Hellas: Η γυναίκα στη ναυτιλία είναι το μέλλον

Της Δήμητρας Τσώτση

«Νέομαι» θα πει επιστρέφω. Επιστρέφω από ταξίδι, με νόστο για τον οικείο τόπο, για το αγαπημένο παρελθόν που ζει στο παρόν και επιζητά το μέλλον.

Η Ειρήνη Βενιάμη , επέστρεψε στον τόπο που αγάπησε, στον τόπο των παιδικών της χρόνων στον Πειραιά, στην οικεία της μητέρας της. Της έδωσε πάλι ζωή και την πρόσφερε με χαρά στην τέχνη, στον πολιτισμό.

Το νεοκλασικό της Περικλέους 24, ένα έξοχο αρχιτεκτόνημα του Ερνέστου Τσίλλερ, έγινε λιμάνι για γυναίκες της Τέχνης, της ναυτιλίας, των γραμμάτων και της επιχειρηματικότητας. Οι γυναίκες της ICC WOMEN HELLAS πλαισίωσαν ιδανικά τα Ποσειδώνια 2022 με μια εκδήλωση αφιερωμένη στην ιστορία της ναυτιλίας, στην παρουσία της γυναίκας στα ναυτικά χρονικά από την αρχαιότητα έως σήμερα.

«Παίρνοντας το πηδάλιο πριν από 6 μήνες , ήξερα ότι «η ήρεμη θάλασσα δεν φτιάχνει επιδέξιους ναυτικούς…»

Eίμαστε αποφασισμένες να …..ταράξουμε τα νερά και να συνδημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για την συμμετοχή αριθμητικά αλλά κυρίως ουσιαστικά, περισσότερων γυναικών στα κέντρα αποφάσεων για την ναυτιλία .

Το όραμα μου είναι να θεμελιώσουμε μια στρατηγική, να χαράξουμε  πολιτική και να προτείνουμε νόμους  για καθαρές θάλασσες χωρίς πλαστικά, για ναυσιπλοΐα με καθαρά καύσιμα ώστε να αφήσουμε έναν υγιή πλανήτη στα παιδιά μας. Αυτή θα είναι η μεγαλύτερη, η ανεκτίμητη κληρονομιά για την επόμενη γενιά» δήλωσε η Ειρήνη Βενιάμη.

ΝΕΟΜΑΙ – ταξίδι/ επιστροφή ΓΥΝΑΙΚΑ ΚΑΙ ΝΑΥΤΙΛΙΑ – Ασυμβίβαστο ή το μέλλον;

Στο κάλεσμα για ένα ταξίδι στην Ιστορία της ναυτιλίας ανταποκρίθηκε η Ιστορικός και καθηγήτρια Πανεπιστημίου Μαρία Ευθυμίου που σαν καλή καπετάνισσα σε αυτό το πλοίο που λέγεται Ιστορική αναδρομή, μας οδήγησε από τα αρχαία χρόνια, στις απαρχές της ναυτιλίας, στη μετάβαση από την αλιεία και την ποταμοπλοΐα, στην ποντοπόρο ναυτιλία.

«Η ναυτιλία είναι γένους θηλυκού, το πλοίο, η ναυς επίσης. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι το πλοίο στη γλώσσα των ναυτικών αποκαλείται «She». Η γυναίκα μπορεί να μην είχε φυσική παρουσία στο πλοίο, η ανάγκη όμως των ναυτικών να νιώσουν τη θηλυκή ενέργεια, τους οδήγησε να «βαφτίζουν» τα πλοία με τα ονόματα των συζύγων και των μητέρων τους», μας είπε η κα Ευθυμίου.

«Στην πραγματικότητα όμως τα πλοία μετατράπηκαν σε ένα προπύργιο για τον άντρα, ένα είδος κινούμενου αντρικού μοναστηριού. Μια ιδιότυπη κοινωνία είναι η κοινωνία του πλοίου, ένα ιδιότυπο αντρικό κοινόβιο το οποίο έχει χτίσει τμήμα του χαρακτήρα του άντρα».

Τι κράτησε μακριά τη γυναίκα από τη ναυτιλία;

«Το ότι γίνεται μητέρα η γυναίκα ήταν ο ανασταλτικός παράγοντας που τις κράτησε μακριά από τη ναυτιλία. Η γυναίκα εκείνων των εποχών έπρεπε να φροντίσει η ίδια τα παιδιά της γιατί τότε τα θήλαζαν για πολλά χρόνια ώστε να εξασφαλίσουν τη σωστή ανάπτυξή τους, αυτό λοιπόν δεν τους έδινε τη δυνατότητα να λείψουν. Έτσι το παιχνίδι της ναυτιλίας έγινε αντρικό» σύμφωνα με την κα Ευθυμίου.

Αυτό που έκαναν συχνά οι γυναίκες ήταν να συμμετέχουν στην αλιεία καθ’ ότι δε χρειάζονταν να απομακρυνθούν από την εστία τους και αργότερα να ασχοληθούν με το εμπορικό κομμάτι της ναυτιλίας.

Μπορεί λοιπόν οι γυναίκες να μη μπήκαν στην ανοιχτή θάλασσα όμως δύο από τις σημαντικότερες γυναίκες της ιστορίας της ναυτιλίας άνοιξαν τους θαλάσσιους δρόμους και άλλαξαν την εξέλιξη όλου του κόσμου.

Η Ισαβέλλα, η βασίλισσα της Ισπανίας ήταν τόσο διορατική που εμπιστεύτηκε έναν άγνωστο Ιταλό ναυτικό, τον Χριστόφορο Κολόμβο, του έδωσε τρεις καραβέλες, άντρες και χρήματα για να πραγματοποιήσει την αποστολή του. Να βρει νέο θαλάσσιο δρόμο για τις Ινδίες.

Η Ελισσάβετ Α’ , η αποκαλούμενη και ως Παρθένος Βασίλισσα της Αγγλίας ήταν η πρώτη που πίστεψε στη θάλασσα και επένδυσε με την προσωπική της περιουσία στη ναυτιλία ώστε να γίνει παράδειγμα και σε άλλους να την στηρίξουν.

Αυτές οι δύο βασίλισσες που πίστεψαν στο «Μέγα το της Θαλάττης Κράτος» συνέβαλλαν στην εξέλιξη και την άνοδο της ναυτιλίας.

Γυναίκες της θάλασσας και της στεριάς

Ερχόμενοι στο σήμερα, οι γυναίκες που αγαπούν τη θάλασσα και τη ναυτιλία ολοένα και αυξάνονται και κατακτούν σημαντικές θέσεις σε ναυτιλιακές επιχειρήσεις ακόμα και σε πλοία.

Η Μαρία Μπερέτη-Νικολακοπούλου, η Νένια Αδαμίδου, η Λώρα Σωτηρακοπούλου, και η Δανάη Μπεζαντάκου, τέσσερις γυναίκες που με σκληρή δουλειά κατέλαβαν σημαντικές θέσεις στο χώρο της ναυτιλίας μίλησαν για την πορεία τους, τη θέση της γυναίκας στον ανδροκρατούμενο ακόμα χώρο και συμβούλεψαν τις νέες γυναίκες να μπουν στο χώρο μόνο αν αγαπούν τη θάλασσα.

Το Gender Gap θα κλείσει σε 135 χρόνια 

«Στο ερώτημα αν χωράει η γυναίκα το χώρο της ναυτιλίας η απάντηση είναι μία. Αναμφισβήτητα. Τα παραδείγματα είναι πολλά, η Πρόεδρος στην Ένωση Εφοπλιστών κυρία Μελίνα Τραυλού, η πρώτη γυναίκα πρόεδρος στην 100 χρονη ιστορία της Ένωσης είναι ένα από αυτά. Οι γυναίκες έπρεπε να καταβάλουν περισσότερη προσπάθεια από τους άντρες για να καθιερωθούν στο χώρο. Οι γυναίκες καταφέραμε να μορφωθούμε και να ανοίξουμε τις πόρτες μόνες μας, με σκληρή δουλειά, δυνατή γνώση και ικανότητες που μας καθιέρωσαν στο χώρο.

Όχι πολλά χρόνια πριν πολλοί υπάλληλοι ναυτιλιακών εταιριών θεωρούσαν αδύνατον μια γυναίκα να ολοκληρώσει μια συμφωνία, να κάνει τα deals, να είναι υπεύθυνη για το κυριότερο εισόδημα στη ναυτιλιακή εταιρία, το ναύλο.

Σήμερα είναι πραγματικότητα, όχι ισότιμη βέβαια. Οι σύγχρονες γυναίκες είναι σε θέση να διεκδικήσουν την ίση μεταχείριση. Τα στερεότυπα καταρρίπτονται με καλή γνώση των ναυλοσυμφώνων και με καλή διαπραγματευτική δύναμη. Βέβαια, σύμφωνα με World Economic Forum το Gender Gap θα κλείσει σε 135 χρόνια ακόμη κι αν βγάζεις τα ίδια ή και παραπάνω χρήματα» σύμφωνα με την Μαρία Μπερέτη-Νικολακοπούλου.

Μια γυναίκα μπορεί να συνδυάσει καριέρα και μητρότητα

«Τον αγαπάμε πάρα πολύ τον χώρο της ναυτιλίας. Είμαστε νούμερο ένα στον κόσμο με το 21% του παγκόσμιου εμπορίου και το 55% του Ευρωπαϊκού. Τα θέματα της γυναίκας είναι τρία , τα στερεότυπα τα οποία εμείς τα διατηρούμε, το μισθολογικό χάσμα και το τρίτο που είναι πολύ βασικό είναι η επιλογή του να γίνει η γυναίκα μητέρα, το brain drain και το ότι γερνάμε και δε γεννάμε. Μια γυναίκα μπορεί να συνδυάσει καριέρα και μητρότητα. Αν είμαστε καλά εμείς θα είναι και τα παιδιά μας. Πάρα πολλές νέες γυναίκες μπαίνουν στη ναυτιλία και αντέχουν, είναι θέμα επιλογής αν θέλουμε να πετάξουμε ψηλά.

Στην Ελλάδα πιστεύω ότι δεν υπάρχει θέμα ανδρών και γυναικών αλλά να βοηθάμε ο ένας τον άλλον να πάμε ένα βήμα παρακάτω. Αν θέλουμε μπορούμε να κάνουμε θαύματα» δήλωσε η Δανάη Μπεζαντάκου, Διευθύνουσα Σύμβουλος της Navigator Shipping Consultants και ιδρύτρια του YES Forum ,της πλατφόρμας ανοιχτού διαλόγου μεταξύ στελεχών και νέων φοιτητών της Ναυτιλίας και του Θαλάσσιου Τουρισμού.

Θα πρέπει να είμαστε μέντορες για τις άλλες γυναίκες που θέλουν να μπουν στη ναυτιλία

«Δεν ήταν σπαρμένος ο δρόμος με ροδοπέταλα για να μπω στη ναυτιλία, έπρεπε να δουλέψω άπειρες ώρες και τελικά έπρεπε να πείσω έναν άντρα για τις ικανότητές μου. Οι περισσότεροι που με βοήθησαν στη ναυτιλία ήταν αρσενικού φύλου γιατί το μακρινό 2004 δεν υπήρχαν γυναίκες στη ναυτιλία.

Το 2001 υπήρχε προκατάληψη για ένα κορίτσι 21 χρόνων να μπει στη ναυτιλία. Όμως οι αναμνήσεις μου είναι πολύ ευχάριστες. Η ναυτιλία ήταν πολύ δίκαιη μαζί μου, απέδωσαν τα του Καίσαρος τω Καίσαρι, δεν υπήρχε ποτέ ανισότητα στη συμπεριφορά τους. Σήμερα, τα πράγματα είναι καλύτερα για τις γυναίκες που μπαίνουν στη ναυτιλία, βλέπουμε περισσότερες και οι γυάλινες οροφές έχουν σπάσει με τις γυναίκες στο τιμόνι της ναυτιλίας, των ναυτιλιακών εταιριών.

Όταν ξεκίνησα η Αγγελική Φράγκου ήταν το μοναδικό παράδειγμα σήμερα είναι ένα από τα πολλά παραδείγματα. Η γυναίκα ήρθε για να μείνει στη ναυτιλία. Το δύσκολο είναι να μπεις στη ναυτιλία, πρέπει να έχεις έναν μέντορα. Γι’ αυτό και όσες γυναίκες είμαστε στο χώρο της ναυτιλίας θα πρέπει να είμαστε μέντορες για τις άλλες γυναίκες που θέλουν να τα καταφέρουν. Αυτό δηλαδή που κάνουν και στο ICC WOMEN HELLAS» μας είπε η Νένια Αδαμίδου ιδρυτικό μέλος και Διευθύνων Εταίρος της DIKAION LAW. 

Την εκδήλωση χαιρέτησαν επίσης, η Υπουργός Παιδείας & Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως, καθώς και ο Δήμαρχος Πειραιά Γιάννης Μώραλης.

Οι καλεσμένοι είχαν την ευκαιρία να θαυμάσουν τις δημιουργίες των καλλιτεχνών: Καλλιόπη Λεμού, Χλόη Ακριθάκη, Νικομάχη Καρακωστάνογλου, Πέγκυ Κλιάφα, Άννα Φαφαλιού και Έφη Χαλιορή.

H επιμελήτρια και founder της Muse/Lab, Μαριλένα Κουτσούκου, επέλεξε για την έκθεση καλλιτέχνες που το έργο τους συνδέεται με τη θάλασσα, τον Πειραιά, τη ναυτιλία και το ταξίδι, με έναν πιο αφαιρετικό τρόπο δημιουργώντας έτσι έναν ύμνο στη γυναικεία δημιουργία, μια ωδή στην δύναμη της θάλασσας.

​