Επιμέλεια: Αγγελική Βαρδαμάσκου
Με μια κίνηση που αιφνιδίασε ακόμη και τα μέλη της κυβέρνησής του, ο ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ έκανε στροφή 180ο στη στάση της Ισπανίας στο θέμα της αυτοδιάθεσης της Δυτικής Σαχάρας.
Σε επιστολή προς τον Βασιλιά του Μαρόκου, ο ισπανός πρωθυπουργός συμφώνησε ότι η υποβληθείσα πρόταση του Μαρόκου το 2007 αναφορικά με την αυτόνομη λειτουργία της Δυτικής Σαχάρας υπό την κυριαρχία του Ραμπάτ είναι “η πιο σοβαρή, ρεαλιστική και αξιόπιστη” πρόταση για την επίλυση μιας διαμάχης που κρατά από το 1975, όταν η Ισπανία αποχώρησε από τη Δυτική Σαχάρα. Πρόκειται για μια θέση με τεράστια απόκλιση από τη μέχρι τώρα στάση της Ισπανίας και ειδικότερα τη θέση της αριστεράς. Μέχρι τώρα, οι ισπανικές κυβερνήσεις θεωρούσαν την παρουσία του Μαρόκου στην περιοχή, ως κατοχή.
Από την πλευρά τους, τα Ηνωμένα Έθνη εξακολουθούν να θεωρούν τη Μαδρίτη ως την αποικιακή διοικητική δύναμη για τη Δυτική Σαχάρα, ακόμη και μετά την προσάρτηση της από το Μαρόκο αμέσως μετά την εγκατάλειψη της αφρικανικής επαρχίας από την Ισπανία το 1975. Με την πάροδο των ετών, η επίσημη θέση της ισπανικής κυβέρνησης, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η διεξαγωγή δημοψηφίσματος.
Μετά από μήνες έντασης
Η αλλαγή στάσης των Ισπανών ήρθε μετά από μήνες έντασης στις διπλωματικές σχέσεις των δύο χωρών, οι οποίες τα τελευταία χρόνια είναι μόνιμα προβληματικές και προκάλεσε έντονες αντιδράσεις μέσα στους κόλπους της υπό τον Σάντσεθ κυβέρνησης.
Αφορμή για την κορύφωση της έντασης αποτέλεσε η μυστική νοσηλεία σε ισπανικό νοσοκομείο του ηγέτη του Aπελευθερωτικού Μετώπου Polisario Μπραχίμ Γκάλι. Το μέτωπο Πολισάριο μάχεται εδώ και δεκαετίες για την αυτονομία της Δυτικής Σαχάρας.
Σε αντίποινα για την νοσηλεία του Γκάλι, οι Μαροκινοί άνοιξαν τα σύνορα και επέτρεψαν σε 10.000 μετανάστες να κατακλύσουν τη Θέουτα , μία εκ των δύο ισπανικών θυλάκων στη Βόρεια Αφρική (η άλλη είναι η Μελίγια). Ταυτόχρονα ανακάλεσαν στο Ραμπάτ την πρέσβειρά τους στη Μαδρίτη, η οποία επέστρεψε στη Μαδρίτη μόλις το προηγούμενο σαββατοκύριακο.
Το δημοψήφισμα στον αέρα
«Η Ισπανία υπέκυψε στον εκβιασμό των μαροκινών» δήλωσε ο εκπρόσωπος του Πολισάριο, επί ισπανικού εδάφους Αμπντουλάχ Αραμπί συμπληρώνοντας ότι «μια υπό μαροκινή επίβλεψη αυτονομία είναι μόνον μια από τις προτάσεις που θα πρέπει να τεθούν σε ένα δημοψήφισμα.Σε κάθε περίπτωση την απόφαση θα πρέπει να την πάρει ο λαός της Σαχάρας».
Ανάλογη ήταν και η στάση της αντιπροέδρου της κυβέρνησης (προερχόμενης από το κίνημα των Podemos), Γιολάντα Ντίας η οποία δήλωσε ότι παραμένουν στο πλευρό του λαού της Σαχάρας.
Το Μαρόκο υποστηρίζει μια διευρυμένη αυτονομία για τη Δυτική Σαχάρα υπό τον πλήρη έλεγχό του και απορρίπτει το δημοψήφισμα. Εκμεταλλευόμενο τη γεωγραφική του θέση όσον αφορά στον έλεγχο των τρομοκρατικών ομάδων που δρουν στην περιοχή αλλά κυρίως στον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών, τόσο προς την ηπειρωτική Ευρώπη όσο και προς τα Κανάρια νησιά έχει καταφέρει σταδιακά από το 2007 να βρει υποστηρικτές τόσο τη Γαλλία όσο και τις ΗΠΑ και πρόσφατα τη Γερμανία.
Δυτική Σαχάρα: Φώσφορο και αλιεία.
Η Δυτική Σαχάρα είναι μια περιοχή πλούσια σε φώσφορο διαθέτει δε θαλάσσιες ζώνες εξαιρετικά πλούσιες σε αλιεύματα. Χιλιάδες «Σαχράουι» ζουν και εργάζονται στις περιοχές που ελέγχουν οι μαροκινοί. Ωστόσο το Μαρόκο έχει κατ΄ επανάληψη κατηγορηθεί για αυστηρότητα και αυταρχικές συμπεριφορές.
Περίπου 176.000 «Σαχράουι» ζουν σε καταυλισμούς στα ανατολικά, σε αλγερινό έδαφος, σε πολύ δύσκολες συνθήκες, πλήρως εξαρτώμενοι από τη βοήθεια της Αλγερίας , των μαχητών του Πολισάριο και των ανθρωπιστικών οργανώσεων.
Αλγερία και φυσικό αέριο
Ως ο κυριότερος υποστηρικτής του Απελευθερωτικού Μετώπου Πολισάριο αλλά και ως παραδοσιακός ανταγωνιστής του Μαρόκου για την κυριαρχία στη Βόρεια Αφρική, η Αλγερία δεν είδε με καλό μάτι την αλλαγή στάσης του ισπανού πρωθυπουργού. Παρά τις δηλώσεις της ισπανίδας εκπροσώπου τύπου Ισαμπέλ Ροντρίγκεζ ότι οι σχέσεις Ισπανίας-Αλγερίας παραμένουν δυνατές, το Αλγέρι κάλεσε τον πρεσβευτή του στη Μαδρίτη για «περαιτέρω οδηγίες».
Η Ισπανία θυσιάζει τη Δυτική Σαχάρα για το φυσικό αέριο της Αλγερίας;
Η απότομη αλλαγή πλεύσης του ισπανού πρωθυπουργού έκανε πολλούς να αναρωτηθούν γιατί αυτό συνέβη τη δεδομένη χρονική στιγμή τη στιγμή μάλιστα που όλα δείχνουν ότι η θέση του δεν έχει καθολική αποδοχή στους κόλπους της κυβέρνησης συνασπισμού της οποίας ηγείται.
Ωστόσο διάφοροι ισπανικοί πολιτικοί κύκλοι σημειώνουν ότι η πρόταση Σάντσεθ βολεύει τη δεδομένη χρονική στιγμή τους πάντες: Η Ισπανία κερδίζει σε σταθερότητα, ελπίζει σε καλύτερο έλεγχο των προσφυγικών ροών, για τώρα, αλλά ταυτόχρονα επενδύει και στο μέλλον όσον αφορά τη διακίνηση των αλγερινών υδρογονανθράκων προς τη Δυτική Ευρώπη η οποία αυτή τη στιγμή γίνεται μέσω Ιταλίας με τον αγωγό Transmed.
Για το Μαρόκο, μια συμφωνία με την Ισπανία «ρίχνει και το τελευταίο εμπόδιο για την κατάπαυση μιας εμπόλεμης κατάστασης και την ομαλοποίηση των σχέσεων του με τους Ίβηρες. Ταυτόχρονα ανοίγει παράθυρο για βελτίωση των σχέσεων του με την «άσπονδη γειτόνισσα» Αλγερία αλλά και τη συνεργασία τους στο ενεργειακό κομμάτι αφού ένας αγωγός φυσικού αερίου θα μπορούσε κάλλιστα να περάσει, μέσω Μαρόκου στην Ισπανία και από εκεί στη Δυτική Ευρώπη.
Η Αλγερία ,τέλος, εξαρτά άμεσα την οικονομική της ευημερία από τις εξαγωγές υδρογονανθράκων. Το 97% των εξαγωγών της αφορούν τον ενεργειακό τομέα. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η παρούσα ενεργειακή κρίση μπορούν να αποτελέσουν μια πρώτης τάξης ευκαιρία για να αναδειχθεί η βορειοαφρικανική χώρα σε δυνατό παίκτη στα ενεργειακά.
Όσο για τους άμεσα ενδιαφερόμενους; Οι «σαχράουοι», δηλώνουν προδομένοι για μια ακόμη φορά από την Ισπανία και ελπίζουν για το καλύτερο.
Πηγές: El Pais.com, eldiario.es
με Αριθμό Μητρώου 12691
