Ακραία καιρικά φαινόμενα και ανεξέλεγκτες πυρκαγιές – Πώς συνδέονται [VIDEO]

Σύνταξη: ecozen.gr 

Ο καιρός αποτελεί έναν από τους περιβαλλοντικούς παράγοντες με την μεγαλύτερη επίδραση στην εξάπλωση και την απρόβλεπτη συμπεριφορά των δασικών πυρκαγιών.

Το Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών συνοψίζει, για την καλύτερη κατανόηση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ φωτιάς και περιβάλλοντος στο παρακάτω άκρως διαφωτιστικό βίντεο.

Με δεδομένο μάλιστα, ότι απέχουμε μόλις ένα μήνα από την έναρξη της νέας αντιπυρικής περιόδου (01.05 – 31.10.2022), η καλύτερη κατανόηση της σχέσης μεταξύ του καιρού και των δασικών πυρκαγιών, αποτελεί μονόδρομο για την καλύτερη προετοιμασία και την ενίσχυση της ετοιμότητας μας.

Το παραπάνω βίντεο αποτελεί τελικό προϊόν του ερευνητικού έργου FLAME που υλοποιείται στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.

Αντικείμενο του έργου FLAME είναι η προώθηση της επιστημονικής γνώσης σχετικά με τις ακραίες πυρομετεωρολογικές συνθήκες και την ακραία συμπεριφορά των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα, ώστε να ενισχυθεί η επίγνωση και η ετοιμότητα.

Είναι διαπιστωμένο ότι η κλιματική αλλαγή θα έχει μεγάλο αντίκτυπο στις συνθήκες ανάπτυξης και εξέλιξης των δασών της Ευρώπης. Στη χώρα μας έχει καταγραφεί εισχώρηση ξηρανθεκτικών και εύφλεκτων δασικών ειδών σε ορεινά δάση και αυτό θα έχει επίδραση στην ανάπτυξη και εξέλιξη των δασικών πυρκαγιών.

Η κλιματική αλλαγή είναι πολύ πιθανό να αυξήσει τη διάρκεια της περιόδου των δασικών πυρκαγιών με τις παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας και την αύξηση της θερμοκρασίας καθώς και να διευρύνει τις επικίνδυνες προς ανάφλεξη εκτάσεις.

Οι ακραίες συνθήκες έχουν αυξηθεί σε πολλές περιοχές και συνεπώς η πιθανότητα για μεγάλες πυρκαγιές είναι πολύ ισχυρή.  Η αντιμετώπιση πλέον των δασικών πυρκαγιών κάτω από αυτές τις συνθήκες καθίσταται πολύ δύσκολη και για αυτό κρίνεται σκόπιμο να επενδύσουμε  περισσότερο στην πρόληψη παρά στην καταστολή, για καλύτερα αποτελέσματα με ελάχιστο συγκριτικά κόστος.

Πρόληψη δασικών πυρκαγιών

Ο καλύτερος τρόπος καταπολέμησης των δασικών πυρκαγιών είναι η εξάλειψη των κινδύνων που τις προκαλούν.  Οι κίνδυνοι των δασικών πυρκαγιών χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:

Φυσικοί κίνδυνοι

• Μεγάλη συγκέντρωση και σύνθεση αναφλέξιμου υλικού, όπως ξερά φύλλα, πευκοβελόνες, ξερά κλαδιά, θαμνώδες αναφλέξιμο υλικό κλπ.
• Δάση εύφλεκτων δασικών ειδών με ελάχιστη υγρασία, όπως δάση χαλεπίου πεύκης, αειφύλλων – πλατυφύλλων (πουρνάρι, σχίνος, αγριελιά, κλπ), φρυγανότοποι.
• Αδιαπέραστα ή απρόσιτα δάση, χωρίς δρόμους και μονοπάτια.
• Ισχυροί και ξεροί άνεμοι (μελτέμια) και υψηλές θερμοκρασίες

Ανθρωπογενείς κίνδυνοι

• Το άναμμα φωτιάς μέσα σε κατασκηνώσεις ή χώρους αναψυχής χωρίς τη λήψη προληπτικών μέτρων.
• Υπολείμματα υλοτομιών κοντά σε δασικούς δρόμους μεγάλης κυκλοφορίας.
• Σκουπιδότοποι και σωροί απορριμμάτων γύρω από οικιστικές και βιομηχανικές περιοχές κοντά στα δάση.
• Μεταλλεία, πριστήρια και άλλες εμπορικές εγκαταστάσεις κοντά σε δάση.
• Κάψιμο αγροτικών υπολειμμάτων, καλαμιάς, κλαδιών κλπ.
• Απρόσεκτη χρήση του τσιγάρου μέσα στο δάσος.

ΦΕΚ: Τι ισχύει για τον καθαρισμό οικοπέδων

Δύο σημαντικά ζητήματα που αφορούν στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση πυρκαγιών, τακτοποιήθηκαν τις τελευταίες μέρες με διατάξεις του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, εν όψει της αντιπυρικής περιόδου, για την οποία γίνεται αγώνας δρόμου προκειμένου να είναι έτοιμος ο μηχανισμός στον μέγιστο βαθμό.

Ειδικότερα, με τροπολογία στον νόμο «Εκσυγχρονισμός του πλαισίου λειτουργίας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς… και άλλες διατάξεις» του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που ψηφίστηκε στη Βουλή και δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, πέρασε άρθρο για τη χρήση φωτιάς ως κατασβεστικού μέσου υπαίθριων πυρκαγιών, μέθοδο γνωστή με τον όρο «αντιπύρ».

Παράλληλα, υπογράφηκε από τον υφυπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Ευάγγελο Τουρνά, πυροσβεστική διάταξη, με την οποία ορίζεται πλέον καταληκτική ημερομηνία η 30ή Απριλίου για τον καθαρισμό των ιδιόκτητων οικοπέδων μέσα σε οικισμούς, ενώ αποσαφηνίζεται αναλυτικά τι ακριβώς πρέπει να περιλαμβάνει ο καθαρισμός, ώστε να μην υπάρχει το παραμικρό κενό ή ασάφεια, καθορίζονται οι υποχρεώσεις και ευθύνες των ιδιοκτητών και των δήμων, αλλά και τα πρόστιμα που θα επιβάλλονται σε όσους δεν συμμορφώνονται.

«Αντιπύρ»

Σε ό,τι αφορά την πολυσυζητημένη μέθοδο  «αντιπύρ», η οποία δεν μπορούσε να εφαρμοστεί απουσία νομικού πλαισίου, πλέον, νομιμοποιείται με συγκεκριμένο άρθρο του νόμου, το οποίο αναφέρει:

«Σε περίπτωση υπαίθριας εν εξελίξει πυρκαγιάς, η οποία λαμβάνει διαστάσεις ή ενέχει κίνδυνο περαιτέρω εξάπλωσης, εξαιτίας της οποίας υφίσταται κοινός κίνδυνος για πρόσωπα, πράγματα ή το φυσικό περιβάλλον και κρίνεται επιχειρησιακά αναγκαίο, επιτρέπεται η χρήση φωτιάς από το Πυροσβεστικό Σώμα για την κατάσβεσή της, υπό τους ειδικότερους όρους και τις προϋποθέσεις που ορίζονται με κοινή απόφαση των υπουργών Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας και Περιβάλλοντος και Ενέργειας».

Το τελευταίο σημαίνει ότι το θέμα δεν έχει τελειώσει, καθώς πρέπει να καθοριστούν ακριβώς οι λεπτομέρειες για την χρήση του παραπάνω τρόπου αντιμετώπισης μεγάλων και επικίνδυνων πυρκαγιών, αλλά και αυτών που θα μπορούν να εφαρμόσουν την μέθοδο και οι οποίοι θα πρέπει να είναι εκπαιδευμένοι και να έχουν σχετική πιστοποίηση.

Στο πλαίσιο αυτό, έχει συσταθεί τεχνική επιτροπή, με επικεφαλής τον αναπληρωτή γενικό γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, Γιώργο Μάριο Καραγιάννη και μέλη ένα έμπειρο στέλεχος της πυροσβεστικής και ένα από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τους επιστημονικούς τους συμβούλους, οι οποίοι θα καθορίσουν τις τεχνικές λεπτομέρειες, για το πότε, πού, με ποιόν τρόπο και από ποιους θα μπορεί να γίνει «αντιπύρ».

Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών και με βάση το πόρισμα της επιτροπής, θα εκδοθεί Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργών Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας και Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με την οποία θα καθορίζονται αυστηρά οι συγκεκριμένες προδιαγραφές και προϋποθέσεις.

Καθαρισμοί οικοπέδων και πρόστιμα

Η διάταξη που υπέγραψε ο υφυπουργός κ. Τουρνάς, αναφέρει ρητά ότι ο καθαρισμός θα πρέπει να έχει γίνει από τους ιδιοκτήτες μέχρι τις 30 Απριλίου, δηλαδή μια μέρα πριν από την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου, προς αποτροπή κινδύνου πρόκλησης πυρκαγιάς ή ταχείας επέκτασής της.

Ως «καθαρισμός», ορίζεται λεπτομερώς η απομάκρυνση σπασμένων δένδρων και κλαδιών, ξερά χόρτα, φύλλα κ.λπ., σε απόσταση τουλάχιστον 3 μέτρα από κτίσματα, το κλάδεμα των φυτών και πώς θα γίνεται αυτό, η απομάκρυνση εύφλεκτων υλικών, καθώς και των υπολειμμάτων καθαρισμού.

Εάν οι ιδιοκτήτες δεν πραγματοποιήσουν τον καθαρισμό μέχρι τις 30 Απριλίου, οι δήμοι είναι υποχρεωμένοι να τους ενημερώσουν ότι πρέπει να το πράξουν εντός 10 ημερών, αλλιώς τον καθαρισμό αναλαμβάνει αυτεπαγγέλτως ο δήμος, ο οποίος χρεώνει με πρόστιμο τους ιδιοκτήτες.

Εάν πρόκειται για εγκαταλειμμένους χώρους, ή αγνώστων ιδιοκτητών, περιφραγμένους και ασφαλισμένους, ο δήμος καλεί την Πυροσβεστική για να βεβαιώσει τον κίνδυνο πυρκαγιάς και κατόπιν παραβιάζει τον χώρο με εισαγγελική παραγγελία για να τον καθαρίσει.

Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης των υπόχρεων για τον καθαρισμό, τους επιβάλλεται πρόστιμο που ανέρχεται σε 0,50 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, πάνω στο οποίο υπάρχει προσαύξηση, εφόσον το έργο πραγματοποιήσει ο δήμος.