Μείωση του τέλους ταφής απορριμάτων ζητά η ΕΕΣΔΑ

Oλοκληρωμένη Πρόταση για την δίκαιη και αναλογική προσαρμογή του τέλους ταφής Στερεών Αποβλήτων, η επιβολή του οποίου ξεκινά από την 1η Ιανουαρίου 2022, υπέβαλε η ΕΕΣΔΑ στους Υπουργούς Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κ. Σκρέκα και Εσωτερικών Μ. Βορίδη.

Πρόκειται για μέτρο που εφαρμόζεται στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με στόχο τη μείωση των ποσοτήτων στερεών αποβλήτων που οδηγούνται σε ταφή, για τη διαχείριση των οποίων αρμόδιοι είναι οι Δήμοι και οι διαδημοτικοί φορείς διαχείρισης ΦΟΔΣΑ.

Η μείωση της ποσότητας των στερεών αποβλήτων που καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής σε ποσοστό 10% έως το έτος 2030, σύμφωνα με τις Οδηγίες του πακέτου Κυκλικής Οικονομίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, επιτυγχάνεται, κατά κύριο λόγο, μέσα από την αύξηση των ποσοστών επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης στερεών αποβλήτων, με διαλογή στην πηγή, καθώς και μέσω της επεξεργασίας υπολειμματικών συμμίκτων για την ανάκτηση υλικών/ενέργειας.

Για την επίτευξη του φιλόδοξου αυτού εθνικού στόχου, όπως επισημαίνεται στην πρόταση της Ελληνικής Εταιρίας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΕΔΣΑ), κρίνεται απαραίτητη όχι μόνο η θέσπιση μέτρων αποτρεπτικών προς τη διαχείριση των αποβλήτων με ταφή αλλά και η παροχή κινήτρων για την αύξηση εναλλακτικών εργασιών διαχείρισης αποβλήτων, όπως η προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση και η δημιουργία των κατάλληλων υποδομών για τη υλοποίησή τους.

Δυσβάσταχτες οι επιπτώσεις στα νοικοκυριά

Το τέλος ταφής καταβάλλεται από τους ΦΟΔΣΑ σε ειδικό λογαριασμό του Ε.Ο.ΑΝ. Για την καταβολή του, όμως, εισπράττουν τα αντίστοιχα ποσά από τους Δήμους, δεδομένου ότι το κόστος υγειονομικής ταφής βαρύνει εξ ολοκλήρου τους Δήμους.

Οι Δήμοι, δε, με τη σειρά τους μετακυλούν το σχετικό κόστος ως επί το πλείστον στα νοικοκυριά, μέσω του ενιαίου ανταποδοτικού τέλους καθαριότητας και φωτισμού, το οποίο εισπράττεται μέσω της αποπληρωμής του λογαριασμού ηλεκτρικού ρεύματος.

Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι οι επιπτώσεις στους πολίτες από την εφαρμογή του μέτρου αναμένεται να είναι σημαντικότατες, έως δυσβάσταχτες, ιδίως για τα νοικοκυριά των περιοχών της Χώρας που δεν διαθέτουν υποδομές επεξεργασίας στερεών απόβλητων, και στις οποίες οι ποσότητες των αποβλήτων που καταλήγουν σε ταφή είναι πολύ μεγάλες.

Σημειώνεται δε, ότι σήμερα λειτουργούν σε εθνικό επίπεδο μόνο πέντε Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων/Βιοαποβλήτων, καλύπτοντας μόνο το 15% των αναγκών της Χώρας.

Η κατακόρυφη αύξηση, δε, των ανταποδοτικών τελών, σε συνδυασμό με την υφιστάμενη υγειονομική και οικονομική κρίση και τη ραγδαία άνοδο των τιμών της ενέργειας, δύναται να φαλκιδεύσει τη δικαιολόγηση και αποδοχή από τους πολίτες της αναγκαιότητας και αναλογικότητας του μέτρου και εν τέλει την αποτελεσματική εφαρμογή του.

Προϋποθέσεις δίκαιης εφαρμογής του μέτρου

Για τη εξασφάλιση της δίκαιης, από περιβαλλοντικής και κοινωνικής πλευράς, εφαρμογής του τέλους ταφής και κατά συνέπεια για την αποτελεσματική εφαρμογή του, το μέτρο θα πρέπει παράλληλα να συνδυαστεί με τα ακόλουθα:

1. Ενίσχυση, με νομοθετικά και μη νομοθετικά μέτρα της εναλλακτικής διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, ιδίως με την αύξηση, σε επίπεδο Δήμων, των ποσοστών επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης, που δύναται να συμβάλλει καταλυτικά στη μείωση του ποσοστού των στερεών αποβλήτων που οδηγούνται σε ταφή.
2. Σε επίπεδο διαδημοτικών ΦΟΔΣΑ, παροχή κινήτρων για την επιτάχυνση της υλοποίησης των νέων έργων επεξεργασίας στερεών αποβλήτων (Μονάδες Ανακύκλωσης και Ανάκτησης) για την ανάκτηση υλικών/ενέργειας από αναερόβια χώνευση, η λειτουργία των οποίων δύναται να οδηγήσει σε μείωση, σε ποσοστό άνω του πενήντα τοις εκατό (50%) των αποβλήτων που καταλήγουν σε ταφή.

«Στο πλαίσιο αυτό» επισημαίνει η ΕΕΔΣΑ, «θεωρούμε ιδιαζόντως σημαντική τη συστηματική προσπάθεια της αρμόδιας Γενικής Γραμματείας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, την οποία παρακολουθούμε με αμείωτο ενδιαφέρον, να προχωρήσει άμεσα στην περιβαλλοντική αδειοδότηση, στην εξασφάλιση της χρηματοδότησης (μέσω της ένταξης στο ΕΠΠΕΡΑΑ – ΕΣΠΑ) και στη δημοπράτηση άνω των 40 έργων υποδομών διαλογής στην πηγή/επεξεργασίας αποβλήτων και βιοαποβλήτων».

Τα απαραίτητα έργα υποδομής

Μεγάλο ποσοστό των έργων βρίσκεται σε διαγωνιστική διαδικασία (άνω του 50%) και αναμένεται να υλοποιηθούν εντός της περιόδου 2022- 2025 προκειμένου να καλύψουν τις σχετικές ανάγκες σχεδόν του συνόλου των περιοχών της Χώρας και κατ’ επέκταση να συμβάλλουν στη δραστική μείωση του ποσοστού υγειονομικής ταφής.

Λαμβάνοντας υπόψη τις ελάχιστες υφιστάμενες υποδομές επεξεργασίας αποβλήτων σε πανελλαδικό επίπεδο, τον σχετικό κυβερνητικό σχεδιασμό και με γνώμονα τη δίκαιη και αναλογική αλλά άμεση και επιτακτική ανάγκη εφαρμογής του τέλους ταφής, κρίνεται αναγκαία η προσαρμογή του τέλους ταφής, για την χρονική περίοδο από 1η.01.2022 έως και 31.12.2025, σε συνάρτηση με τον βαθμό ωρίμανσης και υλοποίησης των έργων υποδομών. Προτείνεται

• Μείωση κατά 30% του ύψους του τέλους ταφής για τους ΦΟΔΣΑ, τα Έργα των οποίων έχουν ήδη αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά (ήτοι, από τον χρόνο έκδοσης της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων – ΑΕΠΟ),
• Μείωση κατά 70% του ύψους του τέλους ταφής για τους ΦΟΔΣΑ , τα Έργα των οποίων έχουν ήδη συμβασιοποηθεί.