Αρχική Γιατί το λέμε έτσι; Ὃταν ὁ «ὂζος» γίνεται «ρόζος» καί…ξυριστική μηχανή!

Ὃταν ὁ «ὂζος» γίνεται «ρόζος» καί…ξυριστική μηχανή!

0
Ὃταν ὁ «ὂζος» γίνεται «ρόζος» καί...ξυριστική μηχανή!
Διαφήμιση
Κώστας Δούκας
Κώστας Δούκας

Του Κώστα Δούκα*

Δέν ὑπάρχει ἂνθρωπος πού νά πάσχει ἀπό τόν θυρεοειδή του, ὁ ὁποῖος νά μή γνωρίζει τί εἶναι ὁ ὂζος, οὒτε γυναῖκα πού πάσχει ἀπό καρκίνο τοῦ μαστοῦ πού νά μή γνωρίζει τόν ρόλο πού παίζουν τά ὀζίδια καθώς αὐτά συγκλίνουν ἀπειλητικά πρός δημιουργία νεοπλασίας.

Οἱ ὂζοι τοῦ θυρεοειδοῦς, ἂν εἶναι εὐμεγέθεις,  ἀποκόπτονται, ἐπειδή μποροῦν νά προκαλέσουν τόν καρκίνο στόν σπουδαῖο αὐτόν ἀδένα, ἀπό τόν ὁποῖο διέρχεται κάθε ὣρα ὃλο τό αἷμα τοῦ ὀργανισμοῦ μας. Τό ἲδιο ἀποκόπτονται καί οἱ ὂζοι τοῦ μαστοῦ τῶν γυναικῶν γιά νά μή δημιουργήσουν μία νεοπλασία.

Ἀλλά γιατί ἡ ἰατρική ἒδωσε τό ὂνομα αὐτό στά ὀγκίδια τοῦ θυρεοειδοῦς καί τοῦ μαστοῦ;

 Γιά τήν ἐτυμολογία τῆς λέξεως πρέπει νά καταφύγουμε στόν παντογνώστη Ὃμηρο, ὁ ὁποῖος ἦταν ὁ πρῶτος πού μίλησε γιά τήν λέξη αὐτή σέ ὃλη τήν οἰκουμένη. Πράγματι, στήν ραψωδία Α τῆς Ἰλιάδος, ὁ Ἀχιλλέας ἐκνευρισμένος μέ τόν Ἀγαμέμνονα γιά τήν προσβλητική συμπεριφορά του, λέει:

« Ὃρκο μεγάλο σοῦ κάνω. Ναί, μά τοῦτο τό σκῆπτρο, ὃπου ποτέ φύλλα καί ὂζοι (κλαδιά) δέν θά βλαστήσουν…»

Ο ὂζος μία νέα ζωή

Ὃλοι ξέρουμε ὃτι ἀπό τούς κόμπους τῶν κλάδων, τά «μάτια» πού ἒχουν τά κλαδιά τῶν δένδρων, ξεφυτρώνουν νέοι βλαστοί, νέα κλαδιά. Ἐπειδή λοιπόν ὁ ὂζος εἶναι μία νέα ζωή ἐν δυνάμει, πού γεννιέται ἀπό τόν ἲδιο κλάδο, ἀπό τό ἲδιο δένδρο. Καί ἐπειδή τά σκῆπτρα τῶν βασιλέων ἐπί ὁμηρικῆς ἐποχῆς ἦσαν ἀποξηραμένα κλαδιά δένδρων, οἱ ὂζοι δέν θά φύτρωναν ποτέ ἀπό τό σκῆπτρο.

Ἐπίσης, στήν ραψωδία  Β τῆς Ἰλιάδος καί ἀλλοῦ ἀναφέρεται ἡ φράση: « ῝Οζος Ἂρηος», δηλαδή ἀπόγονος τοῦ Ἂρεως. Ἒτσι ἡ ἰατρική, πού γνωρίζει πολύ καλά τά ὁμηρικά κείμενα, παρατήρησε τήν ἀπόλυτη ὁμοιότητα τοῦ φαινομένου τῆς ζωῆς τῆς φύσεως μέ τά ὀγκίδια τοῦ θυρεοειδοῦς, στά ὁποῖα ἒδωσε τήν ἲδια ὀνομασία μέ τά ὀγκίδια, τούς κόμπους τῶν δένδρων. Καί ὃπως ἡ ἰατρική ἀναγκάζεται νά κόψει τούς καλοήθεις ὂζους ἀπό τόν θυρεοειδή καί τόν μαστό πρίν ἐξελιχθοῦν, ἑνούμενοι, σέ κακοήθεις, ἒτσι καί ὁ Ἀχιλλέας διαβεβαιώνει καί ὁρκίζεται, ὃτι ἂν κοπεῖ τό κλαδί καί γίνει σκῆπτρο, οἱ ὃζοι δέν θά ἀνθίσουν ποτέ.

Σέ ὃλες τίς περιπτώσεις λοιπόν ὁ ὂζος εἶναι συνδεδεμένος μέ τήν κοπή, ἐφ᾽ ὃσον ἐκλείψουν οἱ προϋποθέσεις ἂνθισής του. Ἂλλωστε καί αὐτοί πού κλαδεύουν τά δένδρα φροντίζουν νά κόβουν τούς ὂζους ἐκείνους, πού δίνουν δευτερεύοντα κλαδιά, «λαίμαργα» ὃπως τά λένε, τά ὁποῖα παρεμποδίζουν τήν ἀνάπτυξη καί τήν καρποφορία τῶν δένδρων.

Στήν καθομιλουμένη

Ἀλλά ὑπάρχει καί μία ἂλλη ἐνδιαφέρουσα ἐξέλιξη.

Ἡ λέξη ὂζος (ἡ Σαπφώ τήν λέει στήν Αἰολική ὓσδος) εἶναι ἡ λέξη τῆς καθομιλουμένης ρόζος, πού σάν κάλος στά πόδια καί στά χέρια  κόβεται. Καί αὐτή ἡ λέξη ρόζος εἶναι ἀρχαιοτάτη. Ἒτσι δέν εἶναι παράδοξο πού οἱ Ἂγγλοι λένε “razor”(ράϊζερ) τό ξυράφι, raze=ξυρίζω. Περικόπτω, σμικρύνω, razor=ξυριστκή μηχανή.

Οἱ Γάλοι πάλι λένε raser=ξυρίζω, raseur=ὁ ξυρίζων, ὁ κουρέας, rasoir=ξυραφάκι, ξυριστική μηχανή κλπ.

Βλέπετε πόσο…μικρός εἶναι ὁ κόσμος; Χωράει ἀκόμη καί μέσα στήν μικρή Ἑλλάδα, τόν ἐν δυνάμει ὂζον τῆς παγκόσμιας γλωσσογένεσης.

Κώστας Δούκας είναι δημοσιογράφος (μέλος της ΕΣΗΕΑ), ερευνητής και συγγραφέας (μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών). Ασχολείται επί 40ετία με την ομηρική γραμματεία. Έχει μεταφράσει την Ιλιάδα και την Οδύσσεια σε πεζό λόγο και, τελευταία, σε έμμετρο μετά σχολίων, με την διάσωση του 80% των λέξεων του Ομήρου.

Διαφήμιση