Ο πολύς ελεύθερος χρόνος βλάπτει… σοβαρά στην ευτυχία

Όσο ο ελεύθερος χρόνος ενός ατόμου αυξάνεται, μεγαλώνει και η αίσθηση ευεξίας αυτού του ατόμου – αλλά μόνο μέχρι ενός σημείου. Ο πολύς ελεύθερος χρόνος μπορεί επίσης να είναι κακό, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε από την American Psychological Association.

“Οι άνθρωποι συχνά παραπονιούνται ότι είναι πολύ απασχολημένοι και υποστηρίζουν ότι χρειάζονται περισσότερο χρόνο. Συνδέεται όμως ο περισσότερο χρόνος με μεγαλύτερη ευτυχία; Διαπιστώσαμε ότι η έλλειψη διακριτών ωρών μέσα στην ημέρα οδηγεί σε μεγαλύτερο άγχος και μικρότερη προσωπική ευημερία”, δήλωσε η PhD Marissa Sharif, επίκουρη καθηγήτρια μάρκετινγκ στο The Wharton School και επικεφαλής συγγραφέας της εργασίας. “Ενώ ο πολύ λίγος χρόνος είναι κακός, ο περισσότερος χρόνος δεν είναι πάντα καλύτερος”.

Οι ερευνητές ανέλυσαν τα δεδομένα από 21.736 Αμερικανούς που συμμετείχαν στην Αμερικανική Έρευνα Χρήσης Χρόνου μεταξύ 2012 και 2013. Οι συμμετέχοντες έδιναν λεπτομερή περιγραφή του τι έκαναν κατά τη διάρκεια των προηγούμενων 24 ωρών – υποδεικνύοντας την ώρα της ημέρας και τη διάρκεια κάθε δραστηριότητας – και ανέφεραν το πόσο ευτυχισμένοι αισθάνονταν κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης της κάθε δραστηριότητας.

Ελεύθερος χρόνος και ικανοποίηση

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι καθώς ο ελεύθερος χρόνος αυξανόταν, αυξανόταν και η αίσθηση ικανοποίησης και ευεξίας. Αυτό όμως άρχισε να ισοσκελίζεται περίπου στις δύο ώρες και άρχισε να μειώνεται μετά τις πέντε. Οι συσχετίσεις και στις δύο κατευθύνσεις ήταν στατιστικά σημαντικές.

Οι ερευνητές ανέλυσαν επίσης δεδομένα από 13.639 εργαζόμενους που συμμετείχαν στην Εθνική Μελέτη μεταβαλλόμενου εργατικού δυναμικού μεταξύ 1992 και 2008.

Μεταξύ των πολλών ερωτήσεων της έρευνας, οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν για το χρονικό περιθώριο διακριτικής ευχέρειας τους (π.χ. «κατά μέσο όρο, τις ημέρες που δουλεύετε, πόσες ώρες ή λεπτά αφιερώνετε στις δικές σας δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου; ») και την αίσθηση προσωπικής τους ευημερία, η οποία μετρήθηκε ως ικανοποίηση από τη ζωή (π.χ. “πώς νιώθετε τη ζωή σας αυτές τις μέρες; Θα λέγατε ότι αισθάνεστε 1 = πολύ ικανοποιημένος, 2 = κάπως ικανοποιημένος, 3 = κάπως δυσαρεστημένος ή 4 = πολύ δυσαρεστημένος;”).

Το κρίσιμο όριο

Για άλλη μια φορά, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι υψηλότερα επίπεδα ελεύθερου χρόνου σχετίζονται σημαντικά με υψηλότερα επίπεδα προσωπικής αίσθησης ευημερίας, αλλά μόνο μέχρι ένα σημείο. Μετά από αυτό, ο υπερβολικός ελεύθερος χρόνος δεν συνδέθηκε με μεγαλύτερη ευημερία.

Δύο πειράματα

Για να διερευνήσουν περαιτέρω το φαινόμενο, οι ερευνητές πραγματοποίησαν δύο διαδικτυακά πειράματα στα οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 6.000 συμμετέχοντες.

Στο πρώτο πείραμα, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να φανταστούν ότι έχουν ένα συγκεκριμένο χρονικό όριο επιλογής ελεύθερου χρόνου, κάθε μέρα για τουλάχιστον έξι μήνες.

Οι συμμετέχοντες τυχαία χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες σε όσους έχουν μικρό περιθώριο ελεύθερου χρόνου (15 λεπτά ανά ημέρα), μέτριο (3,5 ώρες την ημέρα) ή υψηλό (7 ώρες την ημέρα). Κλήθηκαν στη συνέχεια να αναφέρουν τον βαθμό στον οποίο θα βιώσουν απόλαυση, ευτυχία και ικανοποίηση.

Αποτελεί ενδιαφέρον ότι οι συμμετέχοντες τόσο αυτοί με τον ελάχιστο ελεύθερο χρόνο όσο και με τον πολύ ανέφεραν ότι αισθάνονται λιγότερο ικανοποιημένοι από όσους είχαν να διαχειριστούν έναν μέτριο ελεύθερο χρόνο.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσοι είχαν ελάχιστο ελεύθερο χρόνο αισθάνονταν περισσότερο άγχος από εκείνους με μέτριο χρόνο και αισθάνονταν λιγότερο ικανοποιημένοι.

Το ίδιο συνέβαινε ως προς την αίσθηση ευεξίας όμως και με όσους είχαν να διαχειριστούν πολύ ελεύθερο χρόνο. Αισθάνονταν λιγότερο παραγωγικοί από αυτούς της μέσης, με αποτέλεσμα την αίσθηση μικρότερης ευεξίας.

Ο ρόλος της παραγωγικότητας

Στο δεύτερο πείραμα, οι ερευνητές εξέτασαν τον πιθανό ρόλο της παραγωγικότητας. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να φανταστούν ότι έχουν είτε έναν μέτριο (3,5 ώρες) είτε υψηλό (7 ώρες) ελεύθερο χρόνο την ημέρα, αλλά κλήθηκαν επίσης να φανταστούν ότι περνούν αυτόν τον χρόνο είτε σε παραγωγικό (π.χ. γυμναστική, χόμπι ή τρέξιμο) είτε μη παραγωγικό δραστηριότητες (π.χ. παρακολούθηση τηλεόρασης ή χρήση υπολογιστή). Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες με περισσότερο ελεύθερο χρόνο ανέφεραν χαμηλότερα επίπεδα ευημερίας όταν συμμετείχαν σε μη παραγωγικές δραστηριότητες.

Ωστόσο, όταν ασχολούνταν με παραγωγικές δραστηριότητες, όσοι είχαν περισσότερο ελεύθερο χρόνο ένιωθαν παρόμοια με εκείνους με μέτριο ελεύθερο χρόνο.

“Παρόλο που η έρευνά μας επικεντρώθηκε στη σχέση μεταξύ του ελεύθερου χρόνου και της προσωπικής ευημερίας, η επιπρόσθετη διερεύνησή μας για το πώς τα άτομα περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους αποδείχθηκε αποκαλυπτική”, δήλωσε η Sharif. “Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι το να έχει κάποιος ολόκληρες μέρες ελεύθερες για να τις γεμίσει με δραστηριότητες κατά την κρίση του μπορεί να τον καταστήσει παρόμοια δυστυχισμένο. Οι άνθρωποι πρέπει αντίθετα να προσπαθήσουν να έχουν έναν μέτριο ελεύθερο χρόνο για να περάσουν όπως θέλουν. Σε περιπτώσεις που οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν υπερβολικά ελεύθερο χρόνο, όπως με τη συνταξιοδότηση ή την απώλεια εργασίας, τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι αυτά τα άτομα θα επωφεληθούν μόνο αν ξοδέψουν τον χρόνο τους με κάποιο σκοπό”.