Σύμφωνα με την υπουργό “αυτό το οποίο έχει σημασία στην περίπτωσή μας είναι η πρόληψη. Σήμερα πρόβλημα δεν υπάρχει στους αρχαιολογικούς χώρους και στα μουσεία μας. Οφείλουμε, όμως, να προβλέψουμε και να είμαστε έτοιμοι για να αντιμετωπίσουμε τυχόν προβλήματα” εξήγησε.
Η αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική κληρονομιά, υλική και άυλη, αναγνωρίζεται σήμερα ως μία από τις μεγαλύτερες διεθνείς προκλήσεις. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σχετίζονται με μεταβολές στη θερμοκρασία, στις βροχοπτώσεις, στα υπόγεια ύδατα, στη στάθμη της θάλασσας, στη διάβρωση, στην ερημοποίηση του εδάφους. Καθώς και στα ακραία καιρικά φαινόμενα που έχουν αποτέλεσμα πυρκαγιές, πλημμύρες, κατολισθήσεις, βραχοπτώσεις κ.λπ. Εκτός από τις φυσικές απειλές για τα μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους, η κλιματική αλλαγή μπορεί να προκαλέσει σοβαρές αλλαγές και αλλοιώσεις στο φυσικό τοπίο που με τη σειρά του επηρεάζει απολύτως διάφορες πρακτικές παραδοσιακών κοινωνιών.
Υπαρκτοί κίνδυνοι
Καταγράφονται υπαρκτοί κίνδυνοι. Οι ειδικοί έχουν δύο ημερομηνίες αναφοράς, το 2040 και το 2050. Και, επίσης, υπάρχουν μεμονωμένα περιστατικά ζημιών σε αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία.
Οι ελληνικές πρωτοβουλίες δρομολογούνται από το 2016, όταν καταρτίστηκε η εθνική στρατηγική για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Η εθνική πρωτοβουλία για την προστασία των μνημείων της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς από την κλιματική αλλαγή, δρομολογείται σε συνεργασία με τον ΟΗΕ και την UNESCO. Συντονίζεται από το γραφείο του Πρωθυπουργού και υποστηρίζεται από τα συναρμόδια υπουργεία Πολιτισμού, Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Βασικοί άξονες
Βασικοί άξονες της ελληνικής στρατηγικής είναι η διάγνωση, η εποπτεία, η πρόληψη, η θεραπεία. Το Εθνικό Σχέδιο βασίζεται σε μακροχρόνιο σχεδιασμό με ορίζοντα το 2050 και ενδιάμεσους στόχους ανά 5ετίας. “Χρειάζεται ένας μηχανισμός υποστήριξης. Και αυτός διαμορφώνεται όχι μόνο από στελέχη του υπουργείου Πολιτισμού, αλλά από στελέχη του ακαδημαϊκού χώρου, των πανεπιστημίων μας” εξήγησε η υπουργός. Με πρόγραμμα, επιμόρφωση και κατάρτιση των στελεχών.
Μέχρι το 2025
Έως το 2025 στόχος είναι:
- Η δημιουργία καταλόγου κλιματικής τρωτότητας σε επίπεδο χώρας. Με έμφαση τις χωρικές ενότητες με μνημεία, αρχαιολογικούς χώρους, και ανάπτυξη ψηφιακού αποθετηρίου, σε σύνδεση με το αρχαιολογικό κτηματολόγιο.
- Κατάρτιση εθνικού κατάλογου πολιτιστικών αγαθών σε κλιματικό κίνδυνο.
- Σταδιακή κατάρτιση και εφαρμογή μέχρι τέλος του 2025 τουλάχιστον 12 σχεδίων προσαρμογής αρχαιολογικών χώρων και μνημείων. Για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και αναθεώρηση και επικαιροποίηση των αντίστοιχων σχεδίων πολιτικής προστασίας.
- Αξιολόγηση των αναγκών ενεργειακής αναβάθμισης των μουσείων του υπουργείου. Ενεργειακή αναβάθμιση τουλάχιστον 13 μουσείων, είτε είναι αμιγώς δημόσια μουσεία, αρχαιολογικά, είτε είναι εποπτευόμενα νομικά πρόσωπα.
- Αναθεώρηση σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας των σχεδίων πολιτικής προστασίας των ευρύτερων περιοχών στις οποίες ανήκουν αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία.
- Κατάρτιση σε συνεργασία με το υπουργείο Περιβάλλοντος και θεσμοθέτηση ειδικών χωρικών σχεδίων για αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία που χαρακτηρίζονται από αυξημένη τρωτότητα σε κλιματικούς κινδύνους. Και επαναξιολόγηση των ζωνών.
- Εκπαίδευση και κατάρτιση του στελεχιακού δυναμικού του υπουργείου.
- Ανάπτυξη ειδικού προγράμματος για την προστασία των υλικών των μνημείων και των αρχαιολογικών χώρων από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
- Δημιουργία μηχανισμού υποστήριξης εντός του υπουργείου.
- Η ενεργειακή αναβάθμιση 30 συνολικά μουσείων του υπουργείου. Να περιορίζονται οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, στο πνεύμα της Συνθήκης των Παρισίων και των εθνικών στόχων.
- Πιλοτική ενεργειακή αναβάθμιση μουσείων του υπουργείου με σχεδόν μηδενική ενέργεια.
