Επιμέλεια: Μαίρη Αλιβιζάτου
Στην παράκτια Βόρια Καρολίνα των ΗΠΑ, δάση “φαντάσματα” μαρτυρούν το μέγεθος της περιβαλλοντικής καταστροφής. Αυτής που προκαλείται από την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Βρίσκονται σε όλη την παράκτια περιοχή. Δέντρα που ξεράθηκαν, άλλα που αχνοφαίνονται εξέχοντας από το νερό, σα χέρια που πετάγονται μέσα από τη θάλασσα, και άλλα δέντρα στους παράκτιους δρόμους που ξεραίνονται αργά.
Σε ολόκληρη την παράκτια Βόρεια Καρολίνα, υπάρχουν ενδείξεις για καταστροφή δασών. Σχεδόν κάθε τάφρο που διασχίζει κανείς οδηγώντας, είναι επενδυμένη με νεκρά ή πεθαμένα δέντρα.
Το πρόβλημα καταδεικνύει η υποψήφια διδάκτωρ Οικολόγος του Πανεπιστημίου του Duke, Emily Ury σε άρθρο της που αναδημοσίευσε η The Guardian.
H οικολόγος που μελετά την αντίδραση των υγροτόπων στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας, επέστρεψε στους ερευνητικούς της χώρους κοντά στο Εθνικό Καταφύγιο Άγριας Πανίδας του Alligator River, θέλοντας να εξετάσει το φαινόμενο.
Η κλιματική αλλαγή αλλάζει τοπία…
Διαπίστωσε λοιπόν, ότι οι πλημμύρες που καλύπτουν τους υγροτόπους ως αποτέλεσμα της ανόδου της θαλάσσιας στάθμης, είναι απόδειξη ότι η κλιματική αλλαγή αλλάζει τοπία κατά μήκος των ακτών του Ατλαντικού.
Και οι ίδιες αυτές περιβαλλοντικές αλλαγές απειλούν εξίσου την άγρια ζωή, τα οικοσυστήματα, τις τοπικές εκμεταλλεύσεις και τις δασικές επιχειρήσεις.
Κοντά στο Alligator River, στη χερσόνησο που βρίσκεται πίσω από τις εξωτερικές ακτές της Β. Καρολίνας, oι μόνιμες πλημμύρες έχουν γίνει συνηθισμένες. Τα δέντρα που αναπτύσσονται στο νερό είναι μικρά και καχεκτικά. Πολλά είναι νεκρά.
«Όπως όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί, τα δέντρα πεθαίνουν. Αλλά αυτό που συμβαίνει εδώ δεν είναι φυσιολογικό. Μεγάλες παρτίδες δένδρων πεθαίνουν ταυτόχρονα και δεν φυτρώνουν άλλα φυτά για να πάρουν τη θέση τους.
Και δεν είναι μόνο ένα τοπικό ζήτημα. Το θαλασσινό νερό αυξάνει τα επίπεδα αλατιού σε παράκτιες δασικές εκτάσεις κατά μήκος ολόκληρης της παράκτιας πεδιάδας του Ατλαντικού, από το Μέιν έως τη Φλόριντα. Τεράστια τμήματα γειτονικών δασών πεθαίνουν. Τώρα είναι γνωστά στην επιστημονική κοινότητα ως “δάση-φαντάσματα”», εξηγεί με συγκλονιστικό τρόπο στο άρθρο της.
Ο ύπουλος ρόλος του αλατιού
Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας λόγω της κλιματικής αλλαγής, καθιστά τους υγρότοπους περισσότερο υγρούς από ότι είναι το φυσιολογικό για την ανάπτυξή τους. Τους κάνει επίσης πιο αλατισμένους.
Μάλιστα, η Ury TO 2016 συμμετείχε σε ένα πείραμα, όπου προσπάθησαν μεταφέροντας πάνω από 100 λίτρα αλατιού και ειδικού εξοπλισμού, να αλατίσουν μια περιοχή ίση σε μέγεθος με ένα γήπεδο τένις, προκειμένου να διαπιστώσουν την επίδραση της αύξησης του αλατιού στη χλωρίδα. Ώστε να μιμηθούν τις συνέπειες που προκαλεί η άνοδος της θαλάσσιας στάθμης στη χημεία ενός υγρότοπου.
Ωστόσο, αυτό από μόνο του δεν έκανε κάποια αισθητή διαφορά. Δύο χρόνια αργότερα και η περιοχή δε φαίνεται να επηρεάστηκε. Έτσι λοιπόν, θέλοντας να μελετήσει τις μακροπρόθεσμες και πραγματικές συνέπειες, άρχισε να κάνει μια καταγραφή στις περιοχές που τα δέντρα ήταν ήδη νεκρά. Έπρεπε να απαντήσει στο σοβαρό ερώτημα, του γιατί πεθαίνουν τα δέντρα.
Τι συμβαίνει στην πραγματικότητα
Οι ανερχόμενες θάλασσες κατακλύζουν τις ακτές της Βόρειας Καρολίνας και το αλμυρό νερό διαρρέει σε υγρότοπους. Τα άλατα κινούνται μέσω των υπόγειων υδάτων σε περιόδους που εξαντλείται το γλυκό νερό, όπως κατά τη διάρκεια της ξηρασίας.
Το αλμυρό νερό κινείται επίσης μέσω καναλιών και τάφρων, διεισδύοντας στην ενδοχώρα με τη βοήθεια από ανέμους και παλίρροιες.
Ενδεικτικό σημάδι υψηλών επιπέδων αλατιού στο έδαφος είναι τα νεκρά δέντρα με ανοιγμένους κορμούς, χωρίς φύλλα και άκρα. Μάλιστα μια έκθεση στο Science Friday 2019, τα ονόμασε «ξύλινες ταφόπλακες».
Ενώ, στο παρακάτω βίντεο του Science Friday στο youtube, φαίνεται το πραγματικό μέγεθος της καταστροφής:
Η καταστροφή τους ενισχύει την κλιματική αλλαγή
“Καθώς τα δέντρα πεθαίνουν, περισσότερο ανθεκτικοί σε αλάτι θάμνοι και γρασίδι έρχονται για να πάρουν τη θέση τους”, εξηγεί η Emily Ury, τονίζοντας ότι ειδικά στη Βόρεια Καρολίνα, η αλλαγή αυτή είναι δραματική.
Η παράκτια περιοχή της πολιτείας έχει υποστεί μια ταχεία και εκτεταμένη απώλεια δασών, με εντυπωσιακές επιπτώσεις στην άγρια φύση, συμπεριλαμβανομένου του απειλούμενου κόκκινου λύκου και του κόκκινου δρυοκολάπτη.
Τα δάση του υγρότοπου κανονικά αποθηκεύουν μεγάλες ποσότητες άνθρακα, έτσι οι απώλειά τους συμβάλλει επίσης στην περαιτέρω κλιματική αλλαγή.
Αξιολογώντας τα δάση – φαντάσματα από το διάστημα
Από το 1972, οι δορυφόροι Landsat, που λειτουργούν από κοινού από τη Nasa και την Αμερικανική Γεωλογική Έρευνα, έχουν καταγράψει συνεχείς εικόνες της Γης που αποκαλύπτουν τόσο τη φυσική, όσο και την ανθρώπινη αλλαγή.
Δορυφόροι όπως το Earth Observing System της Nasa, αποτελούν σημαντικές πηγές επιστημονικών και περιβαλλοντικών δεδομένων και επρόκειτο να βοηθήσουν την Ury στην καταγραφή των αλλαγών.
Το 10% των υγροτόπων χάθηκε μέσα σε 35 χρόνια
“Χρησιμοποιήσαμε εικόνες Landsat για να ποσοτικοποιήσουμε τις αλλαγές στην παράκτια βλάστηση από το 1984 και εντοπίσαμε εικόνες Google Earth υψηλής ανάλυσης για να βρούμε δάση-φαντάσματα.
Τα αποτελέσματα ήταν συγκλονιστικά. Διαπιστώσαμε ότι περισσότερο από το 10% των δασικών υγροτόπων εντός του εθνικού καταφυγίου άγριας πανίδας του Alligator River χάθηκε τα τελευταία 35 χρόνια. Αυτή είναι μια ομοσπονδιακή προστατευόμενη γη, χωρίς άλλη ανθρώπινη δραστηριότητα που θα μπορούσε να σκοτώσει το δάσος”, υπογραμμίζει η Οικολόγος.
Η ταχεία άνοδος της στάθμης της θάλασσας φαίνεται να ξεπερνά την ικανότητα αυτών των δασών να προσαρμοστούν σε υγρότερες, αλμυρότερες συνθήκες.
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, που τροφοδοτούνται από την κλιματική αλλαγή, προκαλούν περαιτέρω ζημιές από βαριές καταιγίδες, συχνότερους τυφώνες και ξηρασία.
Η μεγαλύτερη ετήσια απώλεια ήταν το 2012
“Διαπιστώσαμε ότι η μεγαλύτερη ετήσια απώλεια δασικής κάλυψης στην περιοχή μελέτης μας σημειώθηκε το 2012, μετά από μια περίοδο ακραίας ξηρασίας, πυρκαγιών στα δάση και καταιγίδων από τον τυφώνα Irene τον Αύγουστο του 2011.
Αυτός ο τριπλός συνδυασμός, φάνηκε ότι ήταν το σημείο καμπής. Αυτό που προκάλεσε το μαζικό θάνατο δέντρων σε όλη την περιοχή.
Πρέπει οι επιστήμονες να πολεμήσουν τη μετάβαση ή να την βοηθήσουν;
Καθώς τα παγκόσμια επίπεδα της θάλασσας συνεχίζουν να αυξάνονται, οι παράκτιες δασικές εκτάσεις από τον Κόλπο του Μεξικού μέχρι τον κόλπο Chesapeake και αλλού σε όλο τον κόσμο θα μπορούσαν επίσης να υποστούν μεγάλες απώλειες από την εισβολή αλμυρού νερού.
Πολλοί άνθρωποι στην κοινότητα διατήρησης, επανεξετάζουν προσεγγίσεις διαχείρισης της γης και διερευνούν πιο προσαρμοστικές στρατηγικές, όπως η διευκόλυνση της αναπόφευκτης μετάβασης των δασών σε αλμυρούς βάλτους ή άλλα παράκτια τοπία.
Για παράδειγμα, στη Βόρεια Καρολίνα, το Nature Conservancy πραγματοποιεί κάποιες προσαρμοστικές διαχειριστικές προσεγγίσεις, όπως τη δημιουργία «ζωντανών ακτών» φτιαγμένων από φυτά, άμμο και βράχο για να παρέχει φυσική προστασία από τις καταιγίδες.
Πιο ριζοσπαστικές λύσεις…
Μια πιο ριζοσπαστική προσέγγιση θα ήταν η εισαγωγή φυτών βάλτου που είναι ανθεκτικά στο αλάτι σε απειλούμενες ζώνες. “Αυτή η στρατηγική είναι αμφιλεγόμενη επειδή έρχεται σε αντίθεση με την επιθυμία να προσπαθήσουμε να διατηρήσουμε τα οικοσυστήματα ακριβώς όπως είναι”, εξηγεί η E. Ury.
Αλλά αν τα δάση πεθαίνουν ούτως ή άλλως, το να έχεις ένα αλμυρό έλος είναι πολύ καλύτερο αποτέλεσμα από το να αφήσεις έναν υγρότοπο να μειωθεί στο ανοιχτό νερό. Ενώ το ανοιχτό νερό δεν είναι εγγενώς κακό, δεν παρέχει τα πολλά οικολογικά οφέλη που προσφέρει ένας βάλτος αλατιού.
Η προληπτική διαχείριση μπορεί να παρατείνει τη διάρκεια ζωής των παράκτιων υγροτόπων, επιτρέποντάς τους να συνεχίσουν να αποθηκεύουν άνθρακα, να παρέχουν ενδιαιτήματα, να βελτιώνουν την ποιότητα του νερού και να προστατεύουν την παραγωγική γεωργική και δασική γη σε παράκτιες περιοχές.
με Αριθμό Μητρώου 12691
