Σουπιές “πέρασαν” γνωστικό τεστ που προορίζεται για παιδιά

Επιμέλεια: Μαίρη Αλιβιζάτου

Ορισμένα είδη δεν αποκλείεται να έχουν εξελιχθεί προκειμένου να μπορούν να επιβιώνουν και αυτό συνεπάγεται την ικανότητά τους τώρα, να “περνούν” τεστ γνωστικής αντίληψης που αρχικά είχαν σχεδιαστεί για παιδιά.

Αυτή τη φορά, πρόκειται για ένα είδος θαλάσσιου κεφαλόποδου, και συγκεκριμένα του είδους σουπιάς, Sepia Officinalis, που “πέρασε” το marshmallow test.

Τι είναι το marshmallow test

To marshmallow test ή αλλιώς το Stanford marhmallow experiment, είναι στην ουσία ένα πείραμα που εξετάζει τις γνωστικές ικανότητες των παιδιών και είναι πολύ συγκεκριμένο.

Σε ένα δωμάτιο που βρίσκεται ένα παιδί, τοποθετείται ένα ζαχαρωτό marhmallow. Του λένε λοιπόν, ότι εάν δεν το φάει στα επόμενα 15 λεπτά, θα λάβει και ένα δεύτερο ζαχαρωτό και θα του επιτραπεί να φάει και τα δύο.

Η ικανότητα να καθυστερήσει την ικανοποίηση, υποδεικνύει ότι το άτομο έχει αναπτύξει γνωστικές ικανότητες, όπως αυτή του μελλοντικού σχεδιασμού. Το τεστ είχε σχεδιαστεί αρχικά προκειμένου να καταγραφεί σε ποια ηλικία ο άνθρωπος είναι ικανός να καθυστερήσει την ικανοποίηση, εάν αυτό συνεπάγεται καλύτερο αποτέλεσμα και άρα μεγαλύτερη ικανοποίηση.

Επειδή το συγκεκριμένο τεστ είναι πολύ απλό και ξεκάθαρο, είναι δυνατόν να προσαρμοστεί για να αξιολογηθεί η αντίστοιχη ικανότητα σε ζώα. Σε αυτά δεν είναι εφικτό φυσικά να επικοινωνηθεί με λεκτικό τρόπο, μπορούν όμως να εκπαιδευτούν για να καταλάβουν ότι καλύτερο φαγητό έρχεται αν δεν το καταναλώσουν αμέσως.

Ποια είδη περνούν το τεστ

Ορισμένα πρωτεύοντα θηλαστικά μπορούν να καθυστερήσουν την απόλαυση, το ίδιο και τα σκυλιά, αν και τα σκυλιά παρουσιάζουν ασυνέπεια. Ενώ, το marhmallon τεστ έχουν “περάσει” και είδη κορακιού.

Πέρυσι λοιπόν, οι σουπιές πέρασαν μια εκδοχή του marshmallon τεστ, αφού περίμεναν όσο χρειαζόταν προκειμένου να απολαύσουν την αγαπημένη τους γαρίδα, έναντι ενός “απλού” γεύματος με …καβούρι.

Και αυτά αποτελούν πορίσματα της έρευνας της συμπεριφοριστικής οικολόγου Alexandra Schnell του Πανεπιστημίου του Cambridge, αν και σε αυτήν την περίπτωση είναι δύσκολο να προσδιοριστεί αν αυτή η αλλαγή στη συμπεριφορά ως προς την απόκριση στη διαθεσιμότητα των θηραμάτων διέπεται επίσης από την ικανότητα της σουπιάς να ασκήσει αυτοέλεγχο.

Το πείραμα

Για το λόγο αυτό, σχεδίασαν μια άλλη δοκιμή, για έξι κοινές σουπιές. Οι σουπιές τοποθετήθηκαν σε μια ειδική δεξαμενή με δύο κλειστούς θαλάμους που είχαν διαφανείς πόρτες, ώστε τα ζώα να βλέπουν μέσα.

Στους θαλάμους υπήρχαν σνακ – ένα λιγότερο προτιμώμενο κομμάτι από ωμό βασιλιά γαρίδας σε ένα, και πολύ πιο δελεαστικές γαρίδες στoν άλλο. 

Οι πόρτες είχαν επίσης σύμβολα τα οποία η σουπιά είχε εκπαιδευτεί να αναγνωρίζει.

Ένας κύκλος σήμαινε ότι η πόρτα θα ανοίξει αμέσως. Ένα τρίγωνο σήμαινε ότι η πόρτα θα ανοίξει μετά από ένα χρονικό διάστημα μεταξύ 10 και 130 δευτερολέπτων. Και ένα τετράγωνο, που χρησιμοποιήθηκε σε ελεγχόμενο γκρουπ και σήμαινε ότι η πόρτα θα έμενε κλειστή επ ‘αόριστον.

Το δείγμα ωμής γαρίδας τοποθετήθηκε πίσω από την ανοιχτή πόρτα, ενώ η ζωντανή γαρίδα ήταν προσβάσιμη μόνο μετά από καθυστέρηση. 

Από την άλλη, πίσω από το τετράγωνο, για το ελεγχόμενο γκρουπ, είχαν τοποθετηθεί γαρίδες που θα παρέμεναν απρόσιτες.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όλες οι σουπιές από το γκρουπ δοκιμής αποφάσισαν να περιμένουν το προτιμώμενο φαγητό τους (τις ζωντανές γαρίδες), αλλά στο ελεγχόμενο γκρουπ δεν μπήκαν στον κόπο να το κάνουν γιατί δεν μπορούσαν να έχουν πρόσβαση. 

“Οι σουπιές στην παρούσα μελέτη ήταν όλες σε θέση να περιμένουν την καλύτερη ανταμοιβή και τις ανεκτές καθυστερήσεις για έως και 50-130 δευτερόλεπτα, κάτι που είναι συγκρίσιμο με αυτό που βλέπουμε σε σπονδυλωτά μεγάλου εγκεφάλου, όπως χιμπατζήδες, κοράκια και παπαγάλοι”, δήλωσε η Schnell.

Πόσο καλά μαθαίνουν οι σουπιές;

Το άλλο μέρος του πειράματος είχε σκοπό να δοκιμάσει πόσο καλές ήταν οι έξι σουπιές στη μάθηση. Τους έδειξαν δύο διαφορετικά οπτικά στοιχεία, ένα γκρι τετράγωνο και ένα λευκό. Όταν πλησίαζαν το ένα, το άλλο θα απομακρύνονταν από τη δεξαμενή. Εάν έκαναν τη «σωστή» επιλογή, θα ανταμείβονταν με ένα σνακ.

Μόλις είχαν μάθει να συσχετίζουν ένα τετράγωνο με μια ανταμοιβή, οι ερευνητές άλλαξαν τις ενδείξεις, έτσι ώστε το άλλο τετράγωνο να γίνει τώρα το σήμα ανταμοιβής. Είναι ενδιαφέρον ότι οι σουπιές που έμαθαν να προσαρμόζονται σε αυτήν την αλλαγή ταχύτερα ήταν επίσης οι σουπιές που ήταν σε θέση να περιμένουν περισσότερο για την ανταμοιβή των γαρίδων.

Αυτό δείχνει ότι οι σουπιές μπορούν να ασκήσουν αυτοέλεγχο, αλλά αυτό που δεν είναι σαφές είναι το γιατί.

Σε είδη όπως οι παπαγάλοι, τα πρωτεύοντα θηλαστικά και τα κοράκια, η καθυστερημένη ικανοποίηση έχει συνδεθεί με παράγοντες όπως η χρήση εργαλείων (επειδή απαιτεί μελλοντικό σχεδιασμό), η προσωρινή αποθήκευση τροφίμων (για προφανείς λόγους) και η κοινωνική ικανότητα (επειδή η κοινωνική συμπεριφορά – όπως η εξασφάλιση του να έχουν όλοι τροφή, ωφελεί τα κοινωνικά είδη).

Η επιλεκτικότητά τους συνδέεται με ικανότητες μελλοντικού προγραμματισμού;

Οι σουπιές, από όσο γνωρίζουμε, δεν χρησιμοποιούν εργαλεία ή αποθηκεύουν φαγητό, ούτε είναι ιδιαίτερα κοινωνικές. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτή η ικανότητα καθυστέρησης της ικανοποίησης μπορεί αντίθετα να έχει σχέση με τον τρόπο με τον οποίο οι σουπιές συλλέγουν την τροφή τους.

“Οι σουπιές περνούν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους κάνοντας καμουφλάζ, καθισμένες και περιμένουν, με σύντομες περιόδους που επιλέγουν την τροφή τους”, δήλωσε η Schnell.

“Σπάνε το καμουφλάζ τους όταν τρέφονται, αλλά έτσι εκτίθενται σε κάθε αρπακτικό στον ωκεανό που θέλει να τα φάει. Υποθέτουμε ότι η καθυστερημένη ικανοποίηση μπορεί να έχει εξελιχθεί ως συνέπεια αυτής της διεργασίας, έτσι που οι σουπιές μπορούν να βελτιστοποιήσουν την τροφή τους, περιμένοντας ώστε να επιλέξουν τροφή καλύτερης ποιότητας”, καταλήγει.

Αποτελούν ένα συναρπαστικό παράδειγμα για το πώς πολύ διαφορετικοί τρόποι ζωής, πολλων διαφορετικών ειδών, μπορούν να οδηγήσουν σε παρόμοιες συμπεριφορές και γνωστικές ικανότητες. Η μελλοντική έρευνα θα πρέπει, όπως σημείωσε η ομάδα, να προσπαθήσει να προσδιορίσει εάν πράγματι οι σουπιές είναι ικανές να σχεδιάσουν για το μέλλον τους. 

Με πληροφορίες από sciencealert.com