Παγκόσμια Ημέρα Νερού: Το πολυτιμότερο αγαθό της φύσης

Γράφει η Αγάπη Μυργιώτη

Η Παγκόσμια Ημέρα Νερού (World Water Day) καθιερώθηκε στη συνδιάσκεψη του ΟΗΕ σχετικά με το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη, που πραγματοποιήθηκε στο Ρίο Ντε Ζανέιρο της Βραζιλίας το 1992 και όρισε την 22α Μαρτίου ως Παγκόσμια ημέρα για το νερό, το πολυτιμότερο αγαθό της φύσης.

Αργότερα, προστέθηκαν και άλλες γιορτές και εκδηλώσεις. Για παράδειγμα, το Διεθνές Έτος Συνεργασίας στο Water Sphere το 2013 και η τρέχουσα Διεθνής Δεκαετία Δράσης για το Νερό για την Αειφόρο Ανάπτυξη, 2018-2028. Αυτές οι παρατηρήσεις χρησιμεύουν για να επιβεβαιώσουν ότι τα μέτρα ύδρευσης και αποχέτευσης είναι βασικά για τη μείωση της φτώχειας, την οικονομική ανάπτυξη και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα.

Η σημασία του νερού είναι πολύτιμη

Η σημασία του νερού ή αλλιώς οξειδάνιου κατά την χημική ονοματολογία του, καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειας της Γης. Για την ακρίβεια είναι η πιο διαδεδομένη ανόργανη χημική ένωση στην επιφάνεια της Γης και καλύπτει το 70,9% του πλανήτη μας.

Παράλληλα, το νερό απαντάτε σε μεγάλες ποσότητες και σε όλους τους ζωντανούς οργανισμούς, ζωικούς και φυτικούς, ενώ υπάρχει και σε μεγάλο ποσοστό στις τροφές.

Συγκεκριμένα, όσο αφορά τον ανθρώπινο οργανισμό το νερό  αντιπροσωπεύει το 60-66% του σωματικού βάρους ενός άνδρα και το 50-55% περίπου του σωματικού βάρους μιας γυναίκας, ενώ μάλιστα είναι απαραίτητο και ιδιαίτερα σημαντικό για τη ζωή, αφού μεταφέρει θρεπτικές ουσίες στα όργανα και τους ιστούς που τις χρειάζονται.

Σημειώνεται ότι, η διαφορά που παρατηρείται μεταξύ ανδρών και γυναικών οφείλεται στο ότι οι γυναίκες έχουν περισσότερο λίπος από τους άνδρες και τα λυπο-κύτταρα δεν έχουν μεγάλο ποσοστό υγρών.

Παράλληλα, βοηθάει και στη διατήρηση του όγκου του αίματος και στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος.

Επιπλέον, το 60% του βάρους ενός δέντρου αντιστοιχεί σε νερό, ενώ στα περισσότερα ζώα και φυτά το 65% είναι νερό.

Ένας πλήρως αναπτυγμένος άνθρωπος λαμβάνει καθημερινά περίπου δυόμισι λίτρα νερού (2.500 ml). Από αυτά:

• τα 1000-1500 ml προέρχονται από το νερό ή τα άλλα ποτά που πίνει
• τα 800 ml προέρχονται από νερό που περέχεται στις τροφές
• περίπου 300 ml παράγονται κατά το μεταβολισμό από την ένωση Η2 και Ο2

Ανακυκλώσιμος πόρος

Παράλληλα, το νερό αποτελεί ανακυκλώσιμο πόρο και όχι ανανεώσιμο όπως πχ. είναι το ξύλο, γεγονός που σημαίνει ότι στο κλειστό σύστημα πλανήτης γη- ατμόσφαιρα, η ποσότητα νερού και άρα και τα αποθέματά του παραμένουν ίδια αιωνίως.

Αυτό σημαίνει ότι η ποσότητα του νερού δεν επρόκειτο να αυξηθεί.

Ωστόσο, αντίθετα με το νερό, ο πληθυσμός της Γης αυξάνεται διαρκώς και μάλιστα με γοργούς ρυθμούς.

Μάλιστα, ο παγκόσμιος πληθυσμός σημειώνει συνεχή αύξηση από τον 14ο αιώνα, μετά το τέλος της μεγάλης επιδημίας πανούκλας και του μεγάλου λιμού των ετών 1315–1317.

Συνεπώς, η ραγδαία αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού, την ίδια στιγμή που η ποσότητα του νερού παραμένει σταθερή, οδηγεί στο εξής αποτέλεσμα: ανισότητα στην συστοιχία προσφοράς και ζήτησης νερού. Κοινώς έλλειψη! Έλλειψη, για την ακρίβεια, διαρκής και αυξανόμενη.

Στόχος του ΟΗΕ

Φυσικά, το νερό ως ένα από τα πιο πολύτιμα αγαθά του πλανήτη μας για τη ζωή, δεν θα μπορούσε να μην αποτελεί έναν από τους 17 στόχους του Οργανισμό Ενωμένων Εθνών (ΟΗΕ).

Για την ακρίβεια, είναι ο 6ος στόχος που θέτει ο ΟΗΕ: Διασφαλίζουμε τη διαθεσιμότητα και τη βιώσιμη διαχείριση του νερού και των εγκαταστάσεων υγιεινής για όλους.

“To καθαρό και προσβάσιμο νερό για όλους είναι ένα απαραίτητο κομμάτι του κόσμου στον οποίο θέλουμε να ζούμε. Στον πλανήτη υπάρχει επαρκές γλυκό νερό για να το πετύχουμε αυτό. Εξαιτίας όμως των κακών οικονομικών συνθηκών και των ελλιπών υποδομών, κάθε χρόνο εκατομμύρια άνθρωποι και ιδίως παιδιά, πεθαίνουν από ασθένειες που συνδέονται με την ανεπαρκή παροχή νερού, την αποχέτευση και την υγιεινή.

H λειψυδρία, η κακή ποιότητα του νερού καθώς και οι ανεπαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής έχουν επιπτώσεις στην επισιτιστική ασφάλεια, στις επιλογές των νοικοκυριών και στις ευκαιρίες εκπαίδευσης για τις φτωχές οικογένειες στον κόσμο. Η ξηρασία πλήττει μερικές από τις φτωχότερες χώρες του πλανήτη, επιδεινώνοντας έτσι την πείνα και την κακή διατροφή.

Μέχρι το 2050, τουλάχιστον ένας στους τέσσερις ανθρώπους είναι πιθανό να ζει σε μία χώρα όπου θα βιώνει χρόνια ή επαναλαμβανόμενη έλλειψη γλυκού νερού,” αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ιστοσελίδα unric.org, των Ηνωμένων Εθνών.

Σε τι επιδιώκει ο στόχος 6 του ΟΗΕ για το νερό

• Έως το 2030, επίτευξη καθολικής και ισότιμης πρόσβασης σε ασφαλές και προσιτό πόσιμο νερό για όλους.
• Έως το 2030, επίτευξη επαρκούς και ισότιμης πρόσβασης σε εγκαταστάσεις/συστήματα υγιεινής για όλους, βάζοντας τέλος στην «ανοιχτή αφόδευση», δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στις ανάγκες των γυναικών και των κοριτσιών καθώς και εκείνων που βρίσκονται σε ευάλωτες καταστάσεις.
• Έως το 2030, βελτίωση της ποιότητας του νερού, μέσω της μείωσης της ρύπανσης, της εξάλειψης των απορρίψεων, της ελαχιστοποίησης της απελευθέρωσης επικίνδυνων χημικών και υλικών, της μείωσης, κατά το ήμισυ, του ποσοστού των ανεπεξέργαστων υγρών αποβλήτων, καθώς και της σημαντικής αύξησης της ανακύκλωσης και της ασφαλούς επαναχρησιμοποίησης του νερού σε παγκόσμιο επίπεδο.
• Έως το 2030, ουσιαστική αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης του ύδατος σε όλους τους τομείς και διασφάλιση της βιώσιμης άντλησης και προμήθειας πόσιμου νερού, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η λειψυδρία και να μειωθεί σημαντικά ο αριθμός των ανθρώπων που πλήττονται από την έλλειψη νερού.
• Έως το 2030, εφαρμογή της ολοκληρωμένης διαχείρισης των υδατικών πόρων, σε όλα τα επίπεδα, συμπεριλαμβανομένου μέσω της διασυνοριακής συνεργασίας, ως ενδείκνυται.
• Έως το 2020, προστασία και αποκατάσταση των υδατικών οικοσυστημάτων, συμπεριλαμβανομένων των βουνών, των δασών, των υδροβιότοπων, των ποταμών, των υδροφόρων οριζόντων και των λιμνών.
• Έως το 2030, επέκταση της διεθνούς συνεργασίας και υποστήριξη της οικοδόμησης-ικανοτήτων των αναπτυσσόμενων χωρών σε δραστηριότητες και προγράμματα που σχετίζονται με το νερό και την υγιεινή, όπως τη συλλογή υδάτων, την αφαλάτωση, την αποδοτικότητα χρήσης των υδατικών πόρων, την επεξεργασία υγρών αποβλήτων, και τις τεχνολογίες ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης ύδατος.
• Στήριξη και ενδυνάμωση της συμμετοχής των τοπικών κοινοτήτων στη βελτίωση της διαχείρισης του νερού και των εγκαταστάσεων υγιεινής.

Τα μηνύματα της  φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Νερού

Αναλυτικά, τα μηνύματα-κλειδιά για την φετινή Παγκόσμια Ημέρα Νερού, είναι τα εξής:

“Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο”

Η κλιματική αλλαγή έχει ήδη αρχίζει να επηρεάζει τον κύκλο νερού στη φύση, έχοντας μάλιστα άμεσες επιπτώσεις τόσο στην ποσότητα των διαθέσιμων υδατικών πόρων όσο και στην ποιότητά τους. Επομένως, είναι σαφές ότι θα πρέπει τα κράτη να αναλάβουν άμεσα δράση.

“Η έξυπνη διαχείριση των υδατικών πόρων μπορεί να βοηθήσει στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή”

Οι προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής διογκώνονται. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει διαρκώς να αναζητούμε πιο αποδοτικούς και έξυπνους τρόπους για να την διαχείριση των υδατικών πόρων.

“Ο καθένας έχει έναν ρόλο να διαδραματίσει”

Όλοι ανεξαιρέτως μπορούμε να βάλουμε το δικό μας λιθαράκι, ξεκινώντας με το πολύ απλό βήμα της μείωσης της σπατάλης του νερού στην καθημερινή μας ζωή.

Η σημασία του νερού στη αντιμετώπιση της πανδημίας

Η σημασία του νερού αναδεικνύεται έντονα και στην τωρινή κατάσταση της πανδημίας του κορονοϊού, που βιώνουμε.

Χαρακτηριστικά, το νερό είναι πολύτιμο για την ατομική υγιεινή, αφού το σωστό πλύσιμο χεριών και σώματος είναι ένα από τα βασικά όπλα για την άμυνα μας απέναντι στον ιό SARS CoV-2.

Μάλιστα, όπως αναφέρει και ο Π.Ο.Υ., το 24% της νοσηρότητας και το 23% όλων των θανάτων αποδίδεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων και το νερό.

Αποφθέγματα για το νερό

Το νερό είναι η κινητήριος δύναμη όλης της φύσης. – Leonardo da Vinci, ζωγράφος

Είναι ζωή. Να παρακολουθείς το νερό. Ένας άνθρωπος μπορεί να μάθει τόσα πολλά πράγματα. – Nicholas Sparks, The Notebook

Όπου συμφωνούν τα νερά, δημιουργούν ένα υπέροχο ανάγλυφο. – Jane Austen, μυθιστοριογράφος της αγγλικής λογοτεχνίας

Γη και ύδωρ. – Ηρόδοτος, 480-420 π.Χ. Αρχαίος Έλληνας ιστοριογράφος

Αν ο αντίπαλος σου επιτίθεται με φωτιά, αντιμετώπισέ τον με νερό, με το να γίνεις εντελώς ρευστός και ευκίνητος. Το νερό, από τη φύση του, ποτέ δεν συγκρούεται και δεν συντρίβεται σε κάτι. Αντίθετα, καταπίνει κάθε πλήγμα, χωρίς να πάθει τίποτα. – Morihei Ueshiba, 1883-1969, Γιαπωνέζος ιδρυτής του Aikido.

Ένας πανούργος πανδοχέας στη Ραβέννα πρόσφατα με εξαπάτησε. Του ζήτησα κρασί με νερό και μου σέρβιρε σκέτο κρασί. – Μαρτιάλης, 43-104 μ.Χ., Ισπανός ποιητής επιγραμμάτων

Με πληροφορίες από: manwater.teiemt.gr, Wikipedia, un.org, unric.org, moh.gov.gr