Εξοικονομώ-Αυτονομώ: Τι πρέπει να ξέρουμε – Επιλεξιμότητα κτηρίων και δικαιούχων

Της Αγγελικής Γυπάκη
και Μαίρης Αλιβιζάτου

To νέο πρόγραμμα “Εξοικονομώ – Αυτονομώ” για την ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων είναι πλέον γεγονός και ξεκινάει από τις 9 Δεκεμβρίου, αρχής γενομένης με την Περιφέρεια Θεσσαλίας και ανοίγει σταδιακά με προσαρμοσμένο χρονοδιάγραμμα για όλες τις Περιφέρειες με τελευταίες τις Πολυκατοικίες στις 18 Ιανουαρίου.

Ενημέρωση: Να σημειωθεί ότι λόγω πανδημίας, το πρόγραμμα ξεκινάει στις 11 Δεκεμβρίου πλέον με την Π.Ε. Ηπείρου και Ιόνιων Νήσων, με το ως άνωθεν χρονοδιάγραμμα να ισχύει κανονικά, με εξαίρεση ότι η Π.Ε. Θεσσαλίας μετατίθεται για τις 20 Ιανουαρίου 2021.

Αυτή τη φορά το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προέβλεψε αυξημένες επιδοτήσεις που φτάνουν το 75% και 85% σε σχέση με το 40, 50 και 65% άλλων ετών, αλλά και διευκολύνσεις σε ό,τι αφορά την προσκόμιση των απαραίτητων δικαιολογητικών -προσκόμιση υπεύθυνης δήλωσης, αντί για πιστοποιητικό ΥΔΟΜ- με στόχο να εξομαλύνει γραφειοκρατικά εμπόδια που αποθαρρύνουν πιθανούς ενδιαφερόμενους και θα δυσκόλευαν τις διαδικασίες εν μέσω πανδημίας.

Στόχος η μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή, με αυξημένα οικονομικά  κίνητρα εξαιτίας των μεγαλύτερων επιδοτήσεων, αλλά και τη δυνατότητα άτοκου δανεισμού, που θα οδηγήσουν πιο εύκολα στο επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Δηλαδή στην μέγιστη δυνατή εξοικονόμηση ενέργειας επ’ ωφέλεια του οικογενειακού προϋπολογισμού, της εθνικής οικονομίας αλλά και κυρίως στη μέγιστη δυνατή προστασία του περιβάλλοντος. Ενώ, πέρα από τις δράσεις για την ενεργειακή εξοικονόμηση, ενσωματώνονται και δράσεις που αφορούν “έξυπνες” λύσεις αυτοματισμού και άρα πιο ολοκληρωμένο αποτέλεσμα.

Προϋποθέσεις επιλέξιμων κτηρίων

• Τα κτήρια να χρησιμοποιούνται ως κύρια κατοικία
• Τα κτήρια να διαθέτουν οικοδομική άδεια ή άλλο νομιμοποιητικό έγγραφο, να υφίστανται νόμιμα και να μην έχουν κριθεί κατεδαφιστέα
• Οι ιδιοκτήτες να πληρούν συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια
• Να έχουν καταστεί από το Α’ Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (Α’ Π.Ε.Α.) σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Γ
• Η πολυκατοικία να έχει εκδώσει αριθμό φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ) πολυκατοικίας (πολυκατοικία Τύπου Α)
• Η πολυκατοικία να έχει εκδώσει αριθμό φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ) πολυκατοικίας και να έχει αριθμό τραπεζικού λογαριασμού (ΙΒΑΝ) συνδεδεμένο με τον ως άνω ΑΦΜ πολυκατοικίας (πολυκατοικία Τύπου Β)
• Να υπάρχει Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (Π.Ε.Α.) που αφορά συνολικά στο τμήμα του κτηρίου που χρησιμοποιείται ως κατοικία
• Περιορισμός μίας αίτησης ανά κατοικία: Μονοκατοικίες / μεμονωμένα διαμερίσματα / πολυκατοικίες που έχουν ολοκληρώσει κάποιον από τους προηγούμενους κύκλους του Προγράμματος «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον II» της προγραμματικής περιόδου 2014-2020 δεν είναι επιλέξιμες στον τρέχοντα Κύκλο.
• Δυνατότητα πολλών αιτήσεων ανά ωφελούμενο: Για κάθε φυσικό πρόσωπο (για κάθε ΑΦΜ αιτούντα) είναι δυνατή η υποβολή περισσότερων της μίας αίτησης, για διαφορετικές επιλέξιμες κατοικίες, στο ίδιο τρέχον πρόγραμμα, δίχως να υπερβαίνει τις 100.000 € συνολικής ενίσχυσης.
• Στις πολυκατοικίες, μπορούν να επιλεγούν διαμερίσματα και κοινόχρηστοι χώροι, είτε μόνο κοινόχρηστοι χώροι.

Υποχρεωτικός ελάχιστος ενεργειακός στόχος ανά αίτηση

Η παρέμβαση ή ο συνδυασμός παρεμβάσεων για την ενεργειακή αναβάθμιση, που υποβάλλεται μέσω της αίτησης, θα πρέπει να καλύπτει τον αντίστοιχο ελάχιστο ενεργειακό στόχο της αίτησης, ως εξής:

• Για μεμονωμένα διαμερίσματα και μονοκατοικίες, η αναβάθμιση να είναι κατά τρεις (3) ενεργειακές κατηγορίες, σε σχέση με την υφιστάμενη κατάταξη στο Α’ ΠΕΑ.
• Για αιτήσεις πολυκατοικιών τύπου Α, αναβάθμιση κατά τρεις (3) ενεργειακές κατηγορίες, σε σχέση με την υφιστάμενη κατάταξη στο Α’ ΠΕΑ.

Ενώ, η επίτευξη του ενεργειακού στόχου πιστοποιείται από την έκδοση νέου ΠΕΑ (Β’ ΠΕΑ) μετά την ολοκλήρωση των παρεμβάσεων. Σε κάθε περίπτωση, ως αποδεικτικά πραγμάτωσης του στόχου θα χρησιμοποιείται φωτογραφική τεκμηρίωση από τις παρεμβάσεις (πριν και μετά).

• Για αιτήσεις πολυκατοικιών τύπου Β, δεν τίθεται ελάχιστος ενεργειακός στόχος.

Υπάρχει παράλληλα, χρονικός περιορισμός που ορίζει ότι τα έργα των Ωφελούμενων (φυσικό και οικονομικό αντικείμενο) θα πρέπει να ολοκληρώνονται σε διάστημα δώδεκα μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης υπαγωγής.

Οι κατηγορίες ένταξης δικαιούχων

Υπάρχουν οι εξής κατηγορίες και αφορούν τα παρακάτω ατομικά και οικογενειακά εισοδήματα φυσικών προσώπων με εμπράγματο δικαίωμα σε κατοικία που θεωρείται επιλέξιμη και πληροί τα εισοδηματικά κριτήρια. Σε περίπτωση έγγαμων ενδιαφερομένων, ισχύει η στήλη Οικογενειακό Εισόδημα. Ενώ, ως εισόδημα νοείται το Εισόδημα Επιβολής Εισφοράς από το τμήμα Γ2 του εκκαθαριστικού για το έτος αναφοράς.

Ποια είναι η διαδικασία

Κάθε φυσικό πρόσωπο που επιθυμεί να συμμετάσχει στο Πρόγραμμα θα πρέπει να δρομολογήσει τα εξής:

• Εξετάζει εάν πληροί τα κριτήρια
• Συγκεντρώνει τα απαιτούμενα δικαιολογητικά
• Συμπληρώνει τη σχετική αίτηση στο πληροφοριακό σύστημα της επίσημης διαδικτυακής πύλης του Προγράμματος, που θα ανοίξει στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΝ, επιλέγοντας εφόσον επιθυμεί, τη χορήγηση δανείου*, δηλώνοντας και τον χρηματοπιστωτικό οργανισμό που θα του το παρέχει.
• Απευθύνεται σε Ενεργειακό Επιθεωρητή, για τη διενέργεια της πρώτης ενεργειακής επιθεώρησης της ιδιοκτησίας και την απαραίτητη έκδοση του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (Α’ ΠΕΑ).

*Να σημειωθεί, ότι υφίσταται η δυνατότητα άτοκου τραπεζικού δανεισμού με σκοπό την κάλυψη μέρους της ιδιωτικής συμμετοχής, ως ένα επιπλέον κίνητρο του προγράμματος, με το ίδιο πλαίσιο και διαδικασίες που ίσχυαν και στους παλαιότερους κύκλους του Εξοικονόμηση Κατ’Οίκον ΙΙ.

Τα ποσοστά των επιχορηγήσεων

Ισχύουν οι παρακάτω επιχορηγήσεις για τις αντίστοιχες κατηγορίες εισοδηματικών κατηγοριών. Ενώ υπάρχουν ειδικά ποσοστά επιχορηγήσεων που θα αναφέρονται στη συνέχεια.

Για τις πολυκατοικίες:

Φέτος, λόγω πανδημίας, προβλέπεται για όλες τις παραπάνω κατηγορίες, “ειδική προσαύξηση +10% λόγω covid”.

Ενώ, προβλέπεται “ενεργειακό premium +10% “, με την προϋπόθεση ότι θα επιτευχθεί αναβάθμιση σε ενεργειακή κατηγορία τουλάχιστον Β’.

Παράλληλα, για τις λιγνιτικές περιοχές, υπάρχει “ειδική προσαύξηση +10%” (ρήτρα δίκαιης μετάβασης). Ως λιγνιτικές περιοχές θεωρούνται οι εξής:

• Π.Ε. Κοζάνης: Δήμος Κοζάνης, Δήμος Βοΐου, Δήμος Βελβεντού, Δήμος Εορδαίας, Δήμος Σερβίων
• Π.Ε. Φλώρινας: Δήμος Φλώρινας, Δήμος Αμυνταίου, Δήμος Πρεσπών Π.Ε. Αρκαδίας: Δήμος Μεγαλόπολης, Δήμος Γορτυνίας

Επιχορηγήσεις άλλων δαπανών

Επιπρόσθετα, επιχορηγούνται από το Πρόγραμμα σε ποσοστό 100% μέχρις ενός ποσού τα εξής:

• Το κόστος που απαιτείται για τη διενέργεια των δύο ενεργειακών επιθεωρήσεων
• Τη συμπλήρωση των εντύπων Πρότασης Παρεμβάσεων & Καταγραφής Παρεμβάσεων
• Η αμοιβή του συμβούλου έργου σχετικά με: την υποβολή της αίτησης, την παρακολούθηση της υλοποίησης των παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας και ολοκλήρωσης του έργου και της προσκόμισης των δικαιολογητικών έως την τελική εκταμίευση
• Η αμοιβή για τυχόν εκδόσεις αδειών/εγκρίσεων ή εκπόνησης μελετών (στα πλαίσια έκδοσης αδειών/εγκρίσεων) που απαιτούνται από την κείμενη νομοθεσία για την υλοποίηση παρεμβάσεων (όπως για παράδειγμα αμοιβή για έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας, αμοιβή για μελέτη εσωτερικής εγκατάστασης φυσικού αερίου), μέχρις ενός ποσού.

Η αμοιβή για την επιθεώρηση και την έκδοση πιστοποιητικού ελέγχου αναβάθμισης ανελκυστήρα από αναγνωρισμένο φορέα, όπως υλοποιούνται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, μέχρις ενός ποσού. (Για πολυκατοικίες τύπου Α/Β)

Απαραίτητα δικαιολογητικά

Ως απαραίτητα δικαιολογητικά για κάθε περίπτωση νοούνται τα εξής:

• Οικοδομική Άδεια ή/και άλλο αντίστοιχο/πρόσθετο νομιμοποιητικό έγγραφο
• Έντυπο Πρότασης Παρεμβάσεων
• Φωτοαντίγραφο λογαριασμού παροχής ηλεκτρικού ρεύματος
• Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης
• Απόφαση Γενικής Συνέλευσης Συνιδιοκτητών Πολυκατοικίας (Μόνο για πολυκατοικίες Τύπου Α ή Τύπου Β)

Συνολικός ανώτατος προϋπολογισμός

Ο ανώτατος προϋπολογισμός επιλέξιμων παρεμβάσεων ενεργειακής εξοικονόμησης ανά αίτηση δεν μπορεί να υπερβαίνει το γινόμενο του 1,2 € επί το σύνολο της ετήσιας εξοικονόμησης πρωτογενούς ενέργειας (kWh) όπως προκύπτει από το Α’ ΠΕΑ και ελέγχεται εκ νέου κατά την υποβολή του Β’ ΠΕΑ.

Ο συνολικός επιλέξιμος προϋπολογισμός προκύπτει από το άθροισμα επιλέξιμων παρεμβάσεων και λοιπών δαπανών, συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α, και διαμορφώνεται ανά τύπο αίτησης ως εξής: