Του Κώστα Δούκα*
Ἡ ναυτιλία ἒχει μία “ἀχίλλειον πτέρναν”: Τόν ἀσύμμετρο γιγαντισμό στά κρουαζιερόπλοια, πού τώρα μέ τόν κορωναϊό πολλά θά “δέσουν” καί πολλά, μικρά καί μεγάλα, θά φυτοζωοῦν, τοὐλάχιστον γι᾽αὐτή τήν τουριστική σαιζόν. Ἡ ἑλληνική ναυτιλία δέν διαθέτει πιά σημαντικό στόλο κρουαζιεροπλοίων, μέ τά ὁποῖα κυριαρχοῦσε τίς περασμένες τρεῖς δεκαετίες στό Αἰγαῖο καί ἀνταγωνιζόταν ἐπιτυχῶς τούς Νορβηγούς καί τούς Ἀμερικανούς στήν Καραϊβική κατά τούς χειμερινούς μῆνες.
Ἡ “ἀχίλλειος πτέρνα” τοῦ στόλου τῶν κρουαζιεροπλοίων εἶναι τό γιγαντιαῖο μέγεθος τῶν πλοίων αὐτῶν, ὃπως μετεξελίχθησαν, καθώς μετετράπησαν σέ πλωτές ἀνθρώπινες πολιτεῖες τῶν 3.000, 4.000 καί 5.000 ἐπιβατῶν, ἐκτός τοῦ πληρώματος, πού ξεπερνᾶ τά 1.000 ἂτομα σέ ναυτικούς καί ξενοδοχειακό προσωπικό γιά νά ἐξυπηρετήσει τόν τεράστιο αὐτόν πληθυσμό. Ἐκτός ἀπό τό ἐνδεχόμενο μείζονος ἀτυχήματος, πού θά μποροῦσε νά κοστίσει ἑκατόμβες ἀνθρωπίνων ζωῶν, ἡ ξαφνική πανδημία τοῦ κορωναϊοῦ ἀπέδειξε ὃτι εἶναι δυνατόν νά ἀφανισθεῖ μιά τέτοια πλωτή πολιτεία ἀνθρώπων, ἀλλά καί νά καταστρέψει ἐπιχειρηματικά μεγάλες ἐπιχειρήσεις κρουαζιερῶν.
Τό SOS ἀπό τόν ἀσύμμετρο γιγαντισμό τῶν κρουαζιεροπλοίων ἐκπέμπει μέ πολύ ἀνησυχητικά στοιχεῖα ὁ πατριάρχης τῆς ἑλληνικῆς κρουαζιέρας Ἀνδρέας Ποταμιάνος, πού μέ τήν ἑταιρία του “Ἠπειρωτική” κυριάρχησε ἐπί δύο δεκαετίες ὂχι μόνο στό Αἰγαῖο, ἀλλά κάι σέ πολλές θάλασσες καί ὠκεανούς τοῦ πλανήτη.
Ἀπεδείχθη ὃτι ἓνας ἰός, μιά σαλμονέλα, μιά ἀόρατη γρίππη, μεταδιδομένη ἀπό τά κανάλια τοῦ ἀερισμοῦ, μπορεῖ νά ἀφανίσει μιά ἀνθρώπινη πολιτεία.
“Ἂν συμβεῖ, λέει ὁ κ. Ποταμιάνος, ὁποιοδήποτε ἂλλο μή προβλέψιμο ἀτύχημα, ὃπως πρόσκρουση, πυρκαϊά, εἰσροή ὑδάτων, οἱ “κανονισμοί” ἐγκλωβίζουν πολλούς ἀνθρώπους σέ διάφορα καταστρώματα, ἀπό ὃπου εἶναι δύσκολο νά διαφύγουν, ἐφ᾽ὃσον κάθε κατάστρωμα δέν ἒχει εἰσόδους καί ἐξόδους διαφυγῆς πρός τήν θαλασσα, καί πολλοί ἀναγκάζονται νά πᾶνε μόνο σέ κατάστρωμα μέ λέμβους διάσωσης, πράγμα δύσκολο γιά ἡλικιωμένους, ἰδιαίτερα σέ ἓνα πανικό, καί ἀδύνατο σέ ἓνα “μπλάκ ἂουτ” τοῦ πλοίου. Αὐτοί οἱ πλωτοί “Λεβιάθαν”, κατά τόν κ. Ποταμιάνο, πού ἐπισκέπτονται τήν Καραϊβική, τά ἑλληνικά νησιά καί ἂλλα μέρη, καταστρέφουν τό θαλάσσιο οἰκοσύστημα, τά κοράλια, τά χρωματιστά ψάρια, τήν ὑφή τῆς θάλασσας, τό πλαγκτόν, κατακλύζοντας νησιά καί μέρη πού ἐπισκέπτονται, ἀλλοιώνοντας τόν χαρακτῆρα τῶν ἀνθρώπων καί τό αἲσθημα φιλοξενείας, κυρίως στήν Ἑλλάδα.
“Ὃλος αὐτός ὁ συφερτός, συνεχίζει ὁ κ. Ποταμιάνος, πιστευόταν ὃτι θά φέρει λεφτά στόν Ἑλληνικό λαό. Δυστυχῶς, συνέβη τό ἀκριβῶς ἀντίθετο. Οἱ ἐπισκευαστικές βάσεις ἒκλεισαν. Τά γιγαντιαῖα κρουαζιερόπλοια φέρουν ἐπιβάτες πού μένουν ἐλάχιστο χρόνο στά νησιά καί ἀφήνουν λιγώτερα χρήματα. Τά ξοδεύουν ὃλα στό πλοῖο”.
Ὁ πολύπειρος στήν κρουαζιέρα πλοιοκτήτης τονίζει ὃτι “θά πρέπει νά σκεφθοῦμε ὃτι ὁ πλανήτης μας εἶναι ἓνας ζῶν ὀργανισμός, πού κινεῖται ἀπό δυνάμεις, στίς ὁποῖες ἲσως ὃλοι πιστεύουμε καί ὃτι κατά καιρούς προσπαθεῖ νά προστατευθεῖ ἀπό τήν καταστροφή πού τοῦ προκαλεῖ τό ἀνθρώπινο εἶδος.
Αὐτό ζοῦμε σήμερα καταλήγει ὁ κ. Ποταμιάνος καί προτείνει:
- Πρέπει νά θεσπισθοῦν κανόνες, ὣστε νά ναυπηγοῦνται πλοῖα ἀνθρωπίνων διαστάσεων, μέ ὃλα τά μέσα ἀσφαλείας, π.χ. ὁ ἀερισμός νά γίνεται μέ ἀτομικές μονάδες γιά νά μή προσβάλλονται ὃλα τά μέρη τοῦ πλοίου.
- Νά δημιουργηθοῦν ἒξοδοι διαφυγῆς σέ ὃλα τά καταστρώματα.
- Νά ἀποφεύγονται οἱ προσεγγίσεις σέ χώρους πού δημιουργοῦνται καταστροφές στό περιβάλλον.
Ὁ φαῦλος κύκλος τοῦ ὑπερκέρδους καθυπαγορεύει τίς ἑξῆς πολιτκές: Τά τουριστικά γραφεῖα θέλουν νά ἒρχονται χιλιάδες ἂνθρωποι, οἱ ἀεροπορικές ἑταιρίες θέλουν νά αὐξήσουν τίς πτήσεις τους μέ χρησιμοποίηση διαρκῶς μεγαλυτέρων ἀεροσκαφῶν, οἱ λεμβοῦχοι θέλουν νά ἀποβιβάσουν ὃσους περισσότερους μποροῦν, τά λεωφορεῖα θέλουν μεγάλο ἀριθμό ἐπιβατῶν καί τά μαγαζιά θέλουν νά διαθέτουν ἀναμνηστικά κατασκευῆς τρίτων χωρῶν (Σ.σ. τά “τσολιαδάκια”, οἱ “ἀρχαῖοι θεοί καί ὀπλίτες”, τά ἱστορικά μνημεῖα ὃπως ἡ “Ἀκρόπολις” κ.ἂ. κατασκευάζονται…στήν Κίνα). Τελικά κατεστράφη ἡ ἑλληνική χειροτεχνία καί τό κράτος εἰσπράττει πολύ λίγα (καί τώρα μέ τόν κορωναϊό πολύ λιγώτερα).
Καί ὁ κ.Ποταμιάνος καταλήγει: “Δυστυχῶς οἱ πολιτικοί, ἐντυπωσιαζόμενοι ἀπό τά μεγέθη καί μή άντιλαμβανόμενοι τήν ἐπερχομένη καταστροφή, ἐνεθάρρυναν καί ἐνθαρρύνουν τήν δημιουργία τεραστίων προβλητῶν, τήν πώληση λιμανιῶν, τήν μερική καταστροφή τῶν θαλασσίων χώρων, ἐπεμβαίνοντας στό οἰκοσύστημα, ἐμποδἰζοντας τά θαλάσσια ρεύματα, καταστρέφοντας ἱστορικά μέρη. Θά πρέπει ἲσως νά σκεφθοῦμε ἂν ὁ “ἰός” αὐτός πού ἦλθε ξαφνικά ἦταν προβλέψιμος ἢ ἂν μπορούσαμε νά τόν ἀποφύγουμε. Δέν μπορῶ νά ἐκφέρω γνώμη γιά ἂλλους κλάδους, ἀλλά ξέρω ὃτι ἡ ἀλαζονεία τοῦ ἀνθρώπου μᾶς ὁδήγησε σέ πλοῖα πού δέν εἲμαστε σέ θέση νά διαχειρισθοῦμε”.
*Ο κύριος Κώστας Δούκας είναι δημοσιογράφος (μέλος της ΕΣΗΕΑ) ερευνητής και συγγραφέας (μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών) και ασχολείται επί 40ετία με την Ομηρική γραμματεία.
Έχει μεταφράσει ΙΛΙΑΔΑ και ΟΔΥΣΣΕΙΑ σέ πεζό και, τελευταία, σε έμμετρο λόγο, μετά σχολίων, με την διάσωση του 80% των λέξεων του Ομήρου.