ΥΠΕΝ: Τι τρέχει με τη ΔΕΗ;

Για όλα όσα θα θέλαμε να μάθουμε για τη ΔΕΗ αλλά… δεν τολμάμε να ρωτήσουμε, επιχειρεί να μας διαφωτίσει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας με αναλυτικό ενημερωτικό σημείωμα, στο οποίο επιρρίπτει κατ΄αρχάς ευθύνες στην προηγούμενη κυβέρνηση, για «μία σειρά ανερμάτιστων πολιτικών και αποφάσεων” που έχουν οδηγήσει την εταιρεία “στα πρόθυρα της χρεοκοπίας».

«Η ΔΕΗ αποτελεί πυλώνα της ενεργειακής αγοράς αλλά και της ίδιας της χώρας. Είναι ζήτημα εθνικής σημασίας να σωθεί, να εξυγιανθεί και να επανέλθει στη κερδοφορία. Είναι προφανές ότι δεν μπορεί να συνεχίσει να πουλά ενέργεια κάτω του κόστους και να συσσωρεύει ζημιές», υπογραμμίζει η ανακοίνωση και συνεχίζει: «Κατάρρευση της ΔΕΗ -την οποία δεν θα επιτρέψουμε- σημαίνει ελλείψεις ενέργειας, εκτόξευση των τιμών, οικονομική καταστροφή για χιλιάδες επιχειρήσεις και επαγγελματίες, δυσφήμιση της χώρας διεθνώς, ντόμινο επιπτώσεων σε τράπεζες και χρηματιστήριο, διακινδύνευση της υγείας και ασφάλειας των πολιτών, ιδίως των ευπαθών ομάδων.”

Η ΔΕΗ σήμερα

Στη συνέχεια, το ΥΠΕΝ εξηγεί τη σημερινή κατάσταση της δημόσιας επιχείρησης ηλεκτρισμού με βάση τη σχετική έκθεση της Ernst & Young (ορκωτός ελεγκτής της ΔΕΗ):

• Το 2014 η επιχείρηση είχε κέρδη 90 εκατ. ευρώ, ενώ το 2018 κατέγραψε ζημιές 903 εκατ. ευρώ, με την μετοχή της την ίδια περίοδο να έχει χάσει το 83% της αξίας της στο Χρηματιστήριο. Αυτή την στιγμή η εταιρεία αντιμετωπίζει οξύτατο πρόβλημα ρευστότητας, και πρέπει να εξασφαλίσει σχεδόν 1 δισ. ευρώ το επόμενο δωδεκάμηνο προκειμένου να συνεχίσει να λειτουργεί.
• Οι επενδύσεις στο δίκτυο της ΔΕΗ το 2018 μειώθηκαν στο μισό σε σχέση με το 2012, και ο Διαχειριστής του Δικτύου Διανομής (ΔΕΔΔΗΕ) αντιμετωπίζει σοβαρές ελλείψεις υλικών που απαιτούνται για επισκευές και συντήρηση του δικτύου. Ως αποτέλεσμα παρατηρούνται συχνές και μεγάλης διάρκειας διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος στα μεγάλα αστικά κέντρα (Αττική, Θεσσαλονίκη), σε τουριστικές περιοχές όπως η Κρήτη αλλά και σε όλη τη χώρα.
• Ο στόλος των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής είναι πεπαλαιωμένος, ενώ ο κορμός των λιγνιτικών μονάδων είναι ρυπογόνος και αντιοικονομικός. Η ΔΕΗ  έχει μείνει δραματικά πίσω και στη μάχη της «καθαρής ενέργειας» καθώς το ποσοστό της στις ΑΠΕ δεν ξεπερνά το 3% της συνολικής αγοράς.

Τα «λάθη»

Όπως επισημαίνει το Υπουργείο, η προηγούμενη ηγεσία έκανε μια σειρά από άστοχες επιλογές:

• Η μικρή ΔΕΗ: εγκαταλείφθηκε το σχέδιο της «μικρής ΔΕΗ» της κυβέρνησης Σαμαρά, με το οποίο μέσω της ιδιωτικοποίησης του 1/3 της εταιρείας, η ΔΕΗ θα έβαζε στα ταμεία της 1,5-2 δις ευρώ, ενώ παράλληλα θα άνοιγε και η αγορά λιανικής και θα έπαυε η εκκρεμότητα έναντι της Κομισιόν ως προς τις συνθήκες ανταγωνισμού στην ελληνική αγορά. Με τα χρήματα αυτά η εταιρεία θα ενίσχυε την ρευστότητά της, θα συντηρούσε το δίκτυό της και θα επένδυε στις ΑΠΕ.
• Η «ιδιωτικοποίηση» της ΔΕΗ: η προηγούμενη κυβέρνηση συμφώνησε με την τρόικα την μείωση του μεριδίου αγοράς της εταιρείας από το 90% στο 50% έως το τέλος του 2019 χωρίς κανένα οικονομικό αντάλλαγμα. «Στη συμφωνία αυτή προβλεπόταν η υποχρεωτική διάθεση μέρους της λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής της παραγωγής στους ανταγωνιστές της μέσω δημοπρασιών ηλεκτρικού ρεύματος (ΝΟΜΕ). Με τον τρόπο αυτό η ΔΕΗ κατέληξε να πουλά ρεύμα σε τιμές κάτω του κόστους προς όφελος των ανταγωνιστών της. Οι ζημιές της από τις ΝΟΜΕ ξεπερνούν σήμερα τα 600 εκατ. ευρώ.»
• Στρατηγικοί κακοπληρωτές: τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς την εταιρεία εκτινάχθηκαν από τα 1,4  δισ. ευρώ ευρώ το 2014 στα 2,5 δισ. ευρώ στο τέλος του 2018.

Σχέδιο διάσωσης

Όσον αφορά τώρα τη διάσωση της επιχείρησης, οι επιλογές είναι περιορισμένες και τα χρονικά περιθώρια ασφυκτικά, παραδέχεται το ΥΠΕΝ, τονίζοντας ότι ο στόχος που επείγει αυτή την στιγμή είναι να μείνει η εταιρεία όρθια.

Σε κάθε περίπτωση, το Σχέδιο Διάσωσης που είχε παρουσιάσει ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης στη Βουλή κινείται σε δύο άξονες: στα μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας (που είναι άμεσης απόδοσης) και στα διαρθρωτικά μέτρα (που θα ληφθούν αμέσως μετά και θα δώσουν προοπτική στη ΔΕΗ σε μεσο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα).

Τα μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας περιλαμβάνουν:

• Εξορθολογισμό της τιμολογιακής πολιτικής της ΔΕΗ με αντίμετρα που θα διασφαλίζουν ότι δεν πλήττονται οι καταναλωτές.
• Εντατικοποίηση των διαδικασιών είσπραξης των οφειλομένων από τους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Μόλις 60.000 καταναλωτές χρωστούν περίπου 800 εκατομμύρια στην εταιρεία. Η πρώτη ανακοίνωση της νέας Διοίκησης της ΔΕΗ υπό τον Γιώργο Στάσση έστειλε το μήνυμα ότι «ανοχή τέλος» για τους κατά συρροή κακοπληρωτές, καθώς έχουν προωθηθεί 30.000 αιτήματα αποκοπής. Ασφαλώς το κυνήγι των κακοπληρωτών δεν αφορά τις κοινωνικά ευαίσθητες ομάδες, για τις οποίες θα υπάρχει πάντοτε ειδική μέριμνα στο πλαίσιο του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου (ΚΟΤ) και όχι μόνο.
• Απόδοση  των πόρων από τα τέλη για τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας και τα Αποδεικτικά Διαθεσιμότητας Ισχύος, το δεύτερο μετά από συμφωνία με τις ευρωπαϊκές αρχές.
• Τιτλοποίηση μέρους των ληξιπρόθεσμων οφειλών, που αποτελεί διεθνή πρακτική, ώστε να υπάρξει μια ακόμα ένεση ρευστότητας στην εταιρεία.

Τα διαρθρωτικά μέτρα περιλαμβάνουν:

• Δρομολόγηση της μεταφοράς των παγίων της Διανομής της ΔΕΗ στον ΔΕΔΔΗΕ. Στόχος η μερική ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ, με την προσέλκυση αξιόπιστων επενδυτών που ειδικεύονται στα δίκτυα, εξέλιξη που θα επιφέρει ξεκάθαρο ταμειακό όφελος στην εταιρεία.
• Διαπραγμάτευση για να αυξηθεί ο στόχος για το μερίδιο αγοράς της ΔΕΗ στη λιανική ώστε να περάσουμε από την «μισή ΔΕΗ» της προηγούμενης κυβέρνησης σε μια μεγαλύτερη και ισχυρή ΔΕΗ.
• Κατάργηση των δημοπρασιών ΝΟΜΕ καθώς δεν είναι δυνατόν η εταιρεία να πουλάει κάτω του κόστους και να δουλεύει υπέρ των ανταγωνιστών της.
• Βαθμιαία απόσυρση ορισμένων λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ με διασφάλιση πόρων από την ΕΕ και σε διάλογο με τις τοπικές κοινωνίες. Μετάβαση της ΔΕΗ  προς τις ΑΠΕ για λόγους όχι μόνο οικονομικούς και περιβαλλοντικούς, αλλά και ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού.
• Εκπόνηση ενός νέου business plan από τη νέα διοίκηση ώστε η εταιρία να μπορεί να λειτουργήσει ευέλικτα αλλά και ανταγωνιστικά στην απελευθερωμένη αγορά ενέργειας. Βασικός πυλώνας του θα είναι η ομαλή μετάβαση της ΔΕΗ στη μεταλιγνιτική εποχή.
• Στοχευμένες εθελούσιες έξοδοι του προσωπικού, ώστε να επιλυθούν ουσιώδη προβλήματα στη διαχείριση ανθρωπίνων πόρων.

Ρευστότητα-τιμολογιακή πολιτική

 Η νέα Διοίκηση της ΔΕΗ προωθεί άμεσα μια δέσμη μέτρων συνολικού ύψους 490 εκατ. ευρώ που θα δώσουν σημαντική ταμειακή «ανάσα» στη ΔΕΗ.

Το βασικό σκέλος του πακέτου αυτού είναι η αναπροσαρμογή από 1.1.2019 του ανταγωνιστικού σκέλους των τιμολογίων κατά 20% (που συνεπάγεται άμεση ενίσχυση του εσόδου της Επιχείρησης) που αντισταθμίζεται πλήρως από την μείωση του ΕΤΜΕΑΡ (δηλαδή του ειδικού τέλους που αφορά στις ΑΠΕ) και τη μείωση του ΦΠΑ στην ηλεκτρική ενέργεια. Τα 2 αυτά μέτρα οδηγούν σε ισόποση μείωση του συνολικού λογαριασμού του ρεύματος. Συνεπώς  δεν θα υπάρχει αρνητική επίδραση στους λογαριασμούς για 7 εκατομμύρια πελάτες της ΔΕΗ.

Τα πρόσθετα μέτρα περιλαμβάνουν τη μείωση της έκπτωσης συνέπειας από το 10% στο 5% (είχε μειωθεί ήδη επί ΣΥΡΙΖΑ από 15% στο 10% τον Απρίλιο). Για παράδειγμα ένα μέσο νοικοκυριό με κατανάλωση ρεύματος 1600 κιλοβατώρες ανά τετράμηνο (3,2 εκατ. πελάτες της ΔΕΗ) πληρώνει 264,1 ευρώ. Με την έκπτωση συνέπειας 10% η εξοικονόμηση  ανέρχεται στα 17,4 ευρώ. Ενώ με την μείωση της έκπτωσης στο 5% θα «γλυτώνει» 8,3 ευρώ. Δηλαδή θα έχει απώλεια 9,1 ευρώ στο τετράμηνο, ή 2,2 ευρώ το μήνα.

Εκπτώσεις για τους συνεπείς

Η εταιρεία όμως ήδη επεξεργάζεται ευνοϊκές προβλέψεις για τους συνεπείς καταναλωτές της ΔΕΗ στο πλαίσιο της νέας εμπορικής πολιτικής της εταιρείας, από τις αρχές του 2020. Οι προβλέψεις αυτές θα ανακοινωθούν σύντομα και θα είναι βασισμένες στις πρακτικές των εταιρειών ηλεκτρισμού και τηλεφωνίας σε όλη την Ευρώπη.

Επίσης προβλέπεται ρήτρα CO2 στα νοικοκυριά (που ενεργοποιείται εάν η τιμή δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων ξεπεράσει ένα συγκεκριμένο όριο), με μηδενική επίπτωση τώρα. Υπογραμμίζεται ότι αντίστοιχη ρήτρα υπάρχει ήδη στα τιμολόγια ρεύματος των ανταγωνιστών της ΔΕΗ και έχει ενεργοποιηθεί στο παρελθόν.

ΑΜΕΑ

Στο ίδιο πνεύμα, προγραμματίζεται έκπτωση 50% στο μη επιδοτούμενο κομμάτι του τιμολογίου ρεύματος για ΑΜΕΑ σε μηχανική υποστήριξη που είναι δικαιούχοι Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου (ΚΟΤ). Μια κίνηση που δείχνει την κοινωνική ευαισθησία της ΔΕΗ σε μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση.

Περιορισμός προνομίων υπαλλήλων ΔΕΗ

Τέλος, το ΥΠΕΝ προτίθεται να φέρει νομοθετική ρύθμιση για τον περιορισμό των προνομιακών εκπτώσεων στους λογαριασμούς ρεύματος των εργαζομένων της ΔΕΗ που φτάνουν κατά μέσο όρο στο 75%. Ειδικότερα, σχεδιάζεται η πλήρης κατάργηση της έκπτωσης στο μη ανταγωνιστικό σκέλος των τιμολογίων (ΕΡΤ, ΥΚΩ χρεώσεις Δήμου κλπ), και ο περιορισμός στο 30% της έκπτωσης των εργαζομένων στο ηλεκτρικό ρεύμα (ανταγωνιστικό σκέλος) όπως ισχύει και για τους εργαζομένους στις ανταγωνιστικές εταιρείες παροχής ηλεκτρισμού.

Συνέπειες

Τι θα συμβεί, όμως, αν δεν ληφθούν εδώ και τώρα μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος ρευστότητας της εταιρείας; Αν κατά την εξέταση από Ορκωτό Ελεγκτή προκύψει ταμειακό κενό και αμφιβολία ως προς τη δυνατότητα κάλυψής του, απαντά το ΥΠΕΝ, ο Ελεγκτής θα πρέπει αναγκαστικά να διατυπώσει σχετική Παρατήρηση στην Έκθεσή του και να ενημερώσει έγκαιρα την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Κάτι τέτοιο θα είχε πολύ σοβαρές συνέπειες τόσο για τη ΔΕΗ όσο και για την ελληνική οικονομία:

1. Αναστολή Διαπραγμάτευσης Μετοχής ΔΕΗ.
2. Υποχρέωση ΔΕΗ να συντάξει οικονομικές καταστάσεις σε καθεστώς εκκαθάρισης (liquidation).
3. Καταγγελία του συνόλου των δανειακών της συμβάσεων, εκ των οποίων τα 2 δις. ευρώ φέρουν την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου.
4. Αποκλεισμός της ΔΕΗ από κάθε δυνατότητα χρηματοδότησης από τις αγορές
5. Παύση πληρωμών προς αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
6. Αδυναμία καταβολής μισθών των εργαζομένων.
7. Οι Ελληνικές τράπεζες θα αναγκαστούν να γράψουν προβλέψεις για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια  € 1,5 δισ., με ισόποση αρνητική επίπτωση στα κεφάλαια τους.
8. Χρεωκοπία της ΔΕΗ, ή διάσωση με ίδιους πόρους (bail in) περίπου 4-5 δισ. ευρώ, για την αποφυγή black out.

Οι στόχοι του ΥΠΕΝ

Η φιλοσοφία που διαπνέει τα μέτρα, συνεχίζει το Υπουργείο, είναι ότι είναι δίκαια και ισορροπημένα. Προκειμένου να ενισχυθεί η ΔΕΗ χωρίς να πληγούν οι καταναλωτές, καλούνται να βάλουν όλοι πλάτη στη διάσωση της επιχείρησης:

• οι ανταγωνιστές της με την κατάργηση των ΝΟΜΕ.
• οι παραγωγοί των ΑΠΕ με την μείωση του ΕΤΜΕΑΡ.
•  οι εργαζόμενοι της επιχείρησης μέσω του περιορισμού των προνομιακών τιμολογίων ρεύματος που απολάμβαναν.
• σε πολύ μικρό βαθμό (2,2 ευρώ το μήνα) οι καταναλωτές με τη μείωση της έκπτωσης συνέπειας.

«Αυτοί είναι οι λόγοι για τους οποίους η ΔΕΗ πρέπει να σωθεί και θα σωθεί» καταλήγει το ΥΠΕΝ. «Μαγική συνταγή δεν υπάρχει. Προσπάθεια όλων είναι να βρεθεί μία ισορροπημένη και κοινωνικά δίκαια λύση προκειμένου να περάσει η εταιρεία τον “κάβο” της 24ης Σεπτεμβρίου με την αντιμετώπιση του πιεστικού προβλήματος του ταμειακού ελλείμματος και στη συνέχεια να ακολουθήσει η διαπραγμάτευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα διαρθρωτικά θέματα που θα δημιουργήσει μια θετική διαδρομή για τη ΔΕΗ για το ορατό μέλλον.»