EBRD: Πιλοτικό πρόγραμμα για τον βιώσιμο τουρισμό

Με 16.000 χιλιόμετρα ακτογραμμή και αμέτρητα νησιά, η Ελλάδα είναι ένας από τους δημοφιλέστερους προορισμούς διακοπών.

Εν μέσω μάλιστα της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης, ο τουρισμός παραμένει ο μόνος σταθερά αναπτυσσόμενος και δυναμικός κλάδος της οικονομίας.

«Τα στοιχεία μιλάνε από μόνα τους και δείχνουν την σημαντική ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού και το 2019» επισημαίνει ο ΕΟΤ, προειδοποιώντας ότι ο κλάδος αποτελεί «εθνική υπόθεση» γι αυτό και πρέπει «να μείνει μακριά από την προεκλογική αρένα και τις μικροκομματικές σκοπιμότητες».

Βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη

Προϋπόθεση για την ανοδική πορεία του ελληνικού τουρισμού, συμπληρώνει ο ΕΟΤ είναι η βιώσιμη και ισόρροπη τουριστική ανάπτυξη.

Τι σημαίνει όμως αυτό;

Ο λεγόμενος «βιώσιμος» ή ήπιος/αειφόρος τουρισμός, εξηγεί το WWF σε σχετική μελέτη του, συνδέθηκε με την προσδοκία να επιτύχει την χρυσή τομή ανάμεσα στην ανάπτυξη, αφενός, και στην προστασία του περιβάλλοντος αφετέρου. «Η βιωσιμότητα αφορά όχι μόνο τη διατήρηση του περιβάλλοντος αλλά και τη βιωσιμότητα του τουρισμού ως τομέα επιχειρηματικής δράσης». Για να αποτελέσει παράγοντα ανάπτυξης, επί παραδείγματι, ο τουρισμός σε μια περιοχή πρέπει να υπάρχει ένα ελάχιστο όριο υποδομών και υπηρεσιών.

Ο βιώσιμος τουρισμός συνδέεται άρρηκτα με την έννοια της τουριστικής «φέρουσας ικανότητας», η οποία αναφέρεται στην «χωρητικότητα» ενός τόπου, στον αριθμό επισκεπτών που μπορεί να δεχτεί ο τόπος αυτός πριν υποστεί σημαντική υποβάθμιση. «Είναι χρήσιμο» σημειώνει το WWF, να έχουμε υπόψη μας ότι «η φέρουσα ικανότητα αναφέρεται, σε γενικές γραμμές, στην οικολογική, οικονομική, και κοινωνική φέρουσα ικανότητα».

Τουριστική υπερανάπτυξη

Για την αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων του ανεξέλεγκτου τουρισμού -για παράδειγμα στη διαχείριση των απορριμμάτων, στην ενέργεια και στους υδάτινους πόρους, αλλά και στο κόστος διαμονής και διαβίωσης για τους εργαζόμενους-  η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) προωθεί φέτος το καλοκαίρι την εφαρμογή ενός πιλοτικού προγράμματος διαχείρισης προορισμών σε δύο ελληνικά νησιά, τη Ρόδο και τη Σαντορίνη.

Το πρόγραμμα, που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και υποστηρίζεται από το Υπουργείο Τουρισμού, θα υλοποιηθεί έως τον Οκτώβριο του 2019.

«Το ζητούμενο για να συνεχιστεί η τουριστική ανάπτυξη με βιώσιμους όρους είναι η χάραξη και η υλοποίηση ολοκληρωμένων μακροπρόθεσμων στρατηγικών με πεδίο εφαρμογής τόσο τους ήδη δημοφιλείς όσο και τους λιγότερο ανεπτυγμένους προορισμούς και οι οποίες επικεντρώνονται στις ανάγκες όσων εμπλέκονται στη διαμόρφωση του τουριστικού προϊόντος (επισκέπτες, επιχειρήσεις, τοπικές κοινωνίες, κ.α.)», τονίζει η EBRD.

Την υλοποίηση του προγράμματος έχει αναλάβει ομάδα συμβούλων από το Ηνωμένο Βασίλειο (Team TourismConsulting και Yellow Railroad) και την Ελλάδα (Toposophy). Η ομάδα θα καταγράψει, αναλύσει και αξιολογήσει τις διεθνείς και εγχώριες πρακτικές, την υφιστάμενη κατάσταση καθώς και τις προσδοκίες των τοπικών κοινωνιών.

Στόχοι του προγράμματος

• Η κατάρτιση δύο σχεδίων διαχείρισης προορισμού για τη Ρόδο και τη Σαντορίνη, νησιά που έχουν διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην τουριστική ανάπτυξη της χώρας τα οποία όμως αντιμετωπίζουν προκλήσεις σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο, αναφορικά με την ποιότητα τόσο της εμπειρίας των επισκεπτών όσο και της ζωής των κατοίκων.
• Η κατάρτιση ενός οδηγού προετοιμασίας για την ανάπτυξη αντίστοιχων σχεδίων σε διαφορετικούς προορισμούς της χώρας.

Τα δύο σχέδια διαχείρισης προορισμών θα αναδείξουν τόσο τα οφέλη όσο και τις προκλήσεις της τουριστικής ανάπτυξης, προσδιορίζοντας τις απαιτούμενες πρωτοβουλίες για να συνεχιστεί η τουριστική ανάπτυξη στη Ρόδο και τη Σαντορίνη με βιώσιμους όρους, ενώ  ο οδηγός προετοιμασίας θα θέσει τις βάσεις για την επέκταση αντίστοιχων πρακτικών σε ολόκληρη την επικράτεια.

Το τέλος του μαζικού τουρισμού;

Στο μεταξύ, έρευνα που διενέργησε το γαλλικό τουριστικό πρακτορείο Comptoir des Voyages, κατέγραψε ανησυχητικά νέα για τους πλέον δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς του πλανήτη: σε ποσοστό 63% οι Γάλλοι εκφράζουν την άρνησή τους να επισκεφτούν ξανά πολυσύχναστες περιοχές.

Αν και στην έρευνα δεν έχουν συμπεριληφθεί ελληνικοί προορισμοί προς αποφυγή, ενδιαφέρον είναι ότι πρώτο στη λίστα είναι το Ντουμπάι, ακολουθεί το Μαρακές, η Μπανγκόκ, το Ρίο ντε Τζανέιρο, αλλά και η Βενετία και η Βαρκελώνη.

Η λίστα κλείνει με τη Νέα Υόρκη, την Κωνσταντινούπολη, την Πόλη του Μεξικού και το Κιότο στην Ιαπωνία.