Επικίνδυνα τα τρόφιμα με ενεργό άνθρακα

Μια διατροφική τάση με πολλούς κινδύνους κάνει την εμφάνισή της. Πρόκειται για τις μαύρες τροφές, που προέρχονται από την παρουσία ενεργού φυτικού άνθρακα και είναι η τελευταία μόδα σε μια σειρά τροφίμων.

Γράφει ο Νίκος Κατσαρός, Επιστημονικός Συνεργάτης ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ, πρ. Πρόεδρος Ένωσης Ελλήνων Χημικών, Διευθυντής Τμήματος Διατροφολογίας NEW YORK COLLEGE

Έτσι τρόφιμα όπως: παγωτά, ψωμιά, κουλούρια και άλλα αρτοσκευάσματα, χαμπεργκερς, χοτ-ντογκς, χυμοί φρούτων, κόκτεϊλς κάθε μορφής, επιδόρπια κάθε είδους και μορφής, λαχανικά, πίτσες όλων των ειδών και ότι άλλο έδεσμα μπορείτε να φανταστείτε μπορεί να κυκλοφορεί στην αγορά με το κλασσικό μαύρο χρώμα.

Ο ενεργός άνθρακας παράγεται από ξύλο, πυρήνα ελιάς, κέλυφος καρύδας, μπαμπού, κάρβουνο, αφού θερμανθεί σε υψηλή θερμοκρασία σε ελεγχόμενο περιβάλλον παρουσία αερίου. Έπειτα μετατρέπεται σε σκόνη η οποία διαθέτει αμέτρητους μικροσκοπικούς πόρους οι οποίοι έχουν την δυνατότητα να απορροφούν (προσροφούν) διάφορες ουσίες και αέρια.

Οι μικροσκοπικοί αυτοί πόροι αυξάνουν την επιφάνεια των κόκκων του άνθρακα από 500 έως 1500 τετραγωνικά μέτρα ανά γραμμάριο άνθρακα, γεγονός που του επιτρέπει να δεσμεύει στην επιφάνεια του ουσίες που έρχονται σε επαφή με αυτόν και σε ποσότητες πολλαπλάσιες από το βάρος του.

Τέσσερα γραμμάρια ενεργού άνθρακα (1 κυβικό εκατοστό) έχει το ίδιο εμβαδόν με μια επιφάνεια 5.000 τετραγωνικών μέτρων. Λόγω των ιδιοτήτων του αυτών βρίσκει πολλές εφαρμογές στην ιατρική, τα καλλυντικά, την βιομηχανία και την καθημερινότητα.

Ο ενεργός άνθρακας δεσμεύει δηλητήρια, βαρέα μέταλλα, τοξίνες κλπ. αποτρέποντας την απορρόφηση τους από το στομάχι και το έντερο με αποτέλεσμα οι τοξικές αυτές ουσίες να μην περνούν στο αίμα και να αποβάλλονται με τις εκκενώσεις, γι αυτό και το χρώμα των εκκενώσεων είναι μαύρο.

Λόγω του ότι απορροφά αέρια χρησιμοποιείται ευρέως στα νοσοκομεία σε περιπτώσεις μετεωρισμού, αεροφαγίας κλπ.

Λόγω του ότι όπως ήδη αναφέρθηκε απορροφά ουσίες, χρησιμοποιείται στα νοσοκομεία σε περιπτώσεις δηλητηριάσεων, λήψης ισχυρής δόσεως ναρκωτικών, δηλητηρίασης από βαρέα μέταλλα, δηλητηρίασης από μεγάλες ποσότητες ασπιρίνης και άλλων φαρμάκων.

Αποφυγή συστηματικής χρήσης

Ο ενεργός άνθρακας δεν είναι αποτελεσματικός σε περιπτώσεις μέθης ή και δηλητηρίασης από αλκοόλ. Κυκλοφορεί σε κάψουλες ως συμπλήρωμα διατροφής με τον ισχυρισμό ότι βοηθά στην αποτοξίνωση του οργανισμού.

Πρέπει όμως να αποφεύγεται η συστηματική χρήση του διότι συγχρόνως απορροφώνται και χρήσιμες ουσίες για τον οργανισμό οδηγώντας σε αβιταμινώσεις, ελλείψεις ιχνοστοιχείων και βλάβες στην ισορροπία των ηλεκτρολυτών.

Όταν προστίθεται στην οδοντόκρεμα λευκαίνει τα δόντια, όμως οδοντίατροι συνιστούν προσοχή για πιθανή βλάβη στο σμάλτο των δοντιών, ιδιαίτερα στην συστηματική του χρήση.

Το παγωτό που έχει γίνει μόδα τον τελευταίο καιρό εξαιτίας του μαύρου χρώματός του και πωλείται πλέον και στην Ελλάδα, φαίνεται πως ενέχει κινδύνους για την υγεία.

Επίσης τα συστήματα φιλτραρίσματος του νερού περιέχουν ενεργό άνθρακα για την απομάκρυνση των τοξινών, κάνοντας το πόσιμο νερό πιο ασφαλές για κατανάλωση.

Ομοίως χρήσιμος είναι για την ισορροπία του πεπτικού συστήματος, αφού διευκολύνει τη πέψη και μπορεί να ανακουφίσει το αίσθημα φουσκώματος.

Επιπτώσεις στην υγεία

Οι υγειονομικές αρχές της Νέας Υόρκης απαγόρευσαν την πώληση του μαύρου παγωτού με το επιχείρημα ότι ο ενεργός άνθρακας που εμπεριέχει, μπορεί να προκαλέσει στον οργανισμό αφυδάτωση, δυσκοιλιότητα αλλά και να επηρεάσει τον έλεγχο των γεννήσεων λόγω του ότι μπορεί να απορροφηθεί μέρος του αντισυλληπτικού και να μειωθεί η αποτελεσματικότητα του.

Λαμβάνοντας υπόψη τις προειδοποιήσεις των ειδικών, το υπουργείο Υγείας της Νέας Υόρκης ανακάλεσε τα τρόφιμα που εμπεριέχουν ενεργό άνθρακα προειδοποιώντας ότι μπορεί να επηρεάσει τη φαρμακευτική αγωγή, συμπεριλαμβανομένης και της αντισύλληψης.

Πιο συγκεκριμένα η συστηματική χρήση του πρέπει να αποφεύγεται διότι:

1. Απομακρύνει και θρεπτικά συστατικά απαραίτητα για τον οργανισμό.
2. Απομακρύνει βιταμίνες και ιχνοστοιχεία προκαλώντας αβιταμίνωση και υποκαλιαιμία και επηρεάζει αρνητικά την ισορροπία των ηλεκτρολυτών.
3. Απομακρύνει μέρος των δραστικών συστατικών των φαρμάκων μειώνοντας την δράση τους.