Αρχική Περιβάλλον Περιβαλλοντικοί ρύποι στην καθημερινή μας διατροφή

Περιβαλλοντικοί ρύποι στην καθημερινή μας διατροφή

0
Διαφήμιση

Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος επισημαίνονται ορισμένοι ρύποι από το περιβάλλον που περνούν στην καθημερινή μας διατροφή και επηρεάζουν την υγεία μας. Πριν λίγο καιρό ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε ότι 30% των καρκινογενέσεων και 60% περίπου των μεταβολικών ασθενειών οφείλονται στα τρόφιμα. Καλό θα είναι λοιπόν να γνωρίζουμε ορισμένους από τους παράγοντες αυτούς και πώς μπορούμε να τους αποφύγουμε.

Γράφει ο Νίκος Κατσαρός Επιστ.Συνεργάτης ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ, Πρ. Πρόεδρος Ένωσης Ελλήνων Χημικών

katsaros

Τόσο ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) όσο και η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) ανακοίνωσαν ότι σολομός, γαλέος, τόνος και ξιφίας να μην καταναλώνονται από τις εγκύους κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και για τον υπόλοιπο πληθυσμό μία μερίδα κάθε δύο ή τρείς εβδομάδες. Αυτό γιατί αυτή η κατηγορία ψαριών τα καρχαριοειδή όπως ονομάζονται, ιδίως αυτά των ιχθυοτροφείων και των ωκεανών περιέχουν υδράργυρο.

Ο υδράργυρος προκαλεί βλάβες στο αμυντικό σύστημα του οργανισμού, ορμονικές διαταραχές και είναι ύποπτος για καρκινογενέσεις. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι ο υδράργυρος συσσωρεύεται στον οργανισμό δρά δηλαδή αθροιστικά και κάθε φορά που τρώμε π.χ. σολομό μια ποσότητα υδραργύρου συσσωρεύεται στον οργανισμό μας.

Οι βιομηχανίες είναι υπεύθυνες για την μόλυνση των ωκεανών με υδράργυρο και σήμερα εκείνοι που επιθυμούν να καταναλώνουν σολομό να προτιμούν αυτόν των πόλων (βόριο ή νότιο).

Στην χώρα μας την περίοδο που ήμουν στον ΕΦΕΤ έγιναν συστηματικές έρευνες σε συνεργασία με το Γενικό Χημείο του Κράτους στις ελληνικές θάλασσες και βρέθηκε ότι όλα τα μικρά ψάρια και πετρόψαρα (γόπες, σαρδέλες, μπαρμπούνια κλπ) δεν περιέχουν υδράργυρο ή άλλα βαρέα μέταλλα. Συγχρόνως να γνωρίζουμε ότι σαρδέλες κλπ περιέχουν και τα χρήσιμα για τον οργανισμό ω-3 λιπαρά οξέα.

Αν και έχουν περάσει αρκετά χρόνια από την κατάργηση της μολυβδωμένης βενζίνης σε αγρούς που βρίσκονται κοντά σε μεγάλους αυτοκινητοδρόμους και χωματερές, ανιχνεύονται σε φρούτα, λαχανικά γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα, μόλυβδος, κάδμιο και άλλα βαρέα μέταλλα. Επίσης τα αυτοκίνητα κατά τις μετακινήσεις τους παράγουν διοξίνες που περνούν στα τρόφιμα.

Οι διοξίνες είναι ύποπτες για βλάβες στο ορμονικό σύστημα του οργανισμού και για καρκινογενέσεις και επιπλέον συσσωρεύονται στον οργανισμό. Γι αυτό καλό θα είναι ,αν και δύσκολο να αποφεύγουμε προϊόντα από τις περιοχές αυτές. Επίσης πριν μερικά χρόνια είχαν κατηγορηθεί καρότα, πατάτες και κρεμμύδια από την περιοχή της Θήβας ότι περιείχαν χρώμιο, νικέλιο και άλλα βαρέα μέταλλα. Όμως από έρευνες που έγιναν από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο και το Γενικό Χημείο του Κράτους δεν διαπιστώθηκε κάτι τέτοιο.

Από την αλόγιστη χρήση των λιπασμάτων ιδιαίτερα την δεκαετία του ΄80 βρέθηκαν φρούτα και λαχανικά να περιέχουν υπολείμματα νιτρικών σε πολλές περιοχές της χώρας, όπως Θεσσαλία, Πελοπόννησο και Β.Α. Μακεδονία. Γι αυτό οι έλεγχοι της Πολιτείας για υπολείμματα νιτρικών θα πρέπει να είναι συστηματικοί, δεδομένου ότι και το νερό των γεωτρήσεων είναι πολλές φορές μολυσμένο με νιτρικά. Τα νιτρικά έχει βρεθεί ότι προκαλούν βλάβες στο γαστρεντερικό σύστημα και είναι ύποπτα για καρκινογενέσεις.

Ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα είναι τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων σε φρούτα, λαχανικά και προϊόντα πρωτογενούς παραγωγής, που οφείλεται στην αλόγιστη και ακατάλληλη χρήση των φυτοφαρμάκων που περνούν τελικά στα τρόφιμα και προκαλούν καρκινογενέσεις και μια σειρά από σοβαρές βλάβες στον οργανισμό. Ιδιαίτερα επιβλαβείς είναι μια σειρά από φυτοφάρμακα που μιμούνται τις ορμόνες είναι δηλαδή ορμονικοί διαταράκτες και προκαλούν σοβαρές ορμονικές διαταραχές σε ποσότητες εκατοντάδες φορές κάτω από τα επιτρεπόμενα όρια.

Η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών και ορμονών σε κτηνοτροφικά ζώα, είτε για πάχυνση, είτε για γρήγορη ανάπτυξη. έχει οδηγήσει στην ανθεκτικότητα των καταναλωτών στα αντιβιοτικά και μια σειρά από ορμονικές διαταραχές.

Η καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων σπόρων, μεταλλαγμένων, πέρα από τις ενδεχόμενες μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία, θα προκαλέσουν βλάβες στην πανίδα και την χλωρίδα των περιοχών που καλλιεργούνται. Επιπλέον με την ενδεχόμενη επικράτηση των ισχυρότερων γενετικά τροποποιημένων οργανισμών θα ανατραπεί η βιολογική εξέλιξη των ειδών και συνεπώς η βιοποικιλότητα.

Τέλος εάν βρεθεί ότι ένας μεταλλαγμένος οργανισμός προκαλεί βλάβες σε άλλους οργανισμούς ή επιβαρύνει την οικολογική ισορροπία, δεν θα είναι δυνατόν να ανακληθεί και θα είμαστε μόνο μάρτυρες του καταστροφικού του έργου. Ευτυχώς στην χώρα μας δεν υπάρχει ούτε ένα στρέμμα γης που να καλλιεργούνται μεταλλαγμένοι σπόροι.

Στις 10 Νοεμβρίου 2008 στην Γενική Συνέλευση της ΟΥΝΕΣΚΟ στο Ναϊρόμπι της Κένυα εγκρίθηκε η Μεσογειακή Διατροφή ως μέρος της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας και ως αιώνιο σύμβολο υγείας, ευζωίας και μακροζωίας.

Το 2006 υποβλήθηκε η πρόταση αυτή στην ΟΥΝΕΣΚΟ από την Ιταλία, την Ελλάδα, την Ισπανία και το Μαρόκο για να ενταχθεί η Μεσογειακή Διατροφή στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας. Η πρόταση στηρίχθηκε στο γεγονός ότι παρά τις διατροφικές διαφοροποιήσεις και τις πολιτιστικές συνήθειες που συνοδεύουν τις χώρες αυτές, τα προϊόντα που διαμορφώνουν γιορτές και κύκλους ζωής είναι παρόμοια: το ελαιόλαδο, το σιτάρι και το κρασί είναι η χρυσή τριλογία για όλη τη Μεσόγειο.

Τα έξι βασικά σημεία της πρότασης που εγκρίθηκαν από την ΟΥΝΕΣΚΟ ήταν:

Α) Φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά και ενδυναμώνει τις κοινωνικές σχέσεις. Ο Πλούταρχος έγραφε: «δεν καθόμαστε στο τραπέζι για να φάμε αλλά για να φάμε μαζί».

Β) Συμβάλλει στη βιώσιμη διαχείριση της υπαίθρου και των φυσικών πόρων και ιδιαίτερα στην διατήρηση παραδοσιακών πρακτικών καλλιέργειας, κτηνοτροφίας και αλιείας.

Γ) Συμβάλλει στην καλή σωματική και ψυχική υγεία και δημιουργικότητα.

Δ) Αποτελεί στοιχείο διαπολιτιστικής και διαγενεακής ανταλλαγής γνώσεων, συνηθειών, παραδόσεων κλπ.

Ε) Βρίσκεται στο κέντρο σημαντικών κοινωνικών εκδηλώσεων, πανηγύρια, γάμους, βαφτίσια κλπ.

ΣΤ) Είναι διαρκώς παρούσα στην προφορική παράδοση: τραγούδια, χοροί, παροιμίες, κουβέντες έπειτα από γεύμα.

Η Μεσογειακή Διατροφή εγκρίθηκε από την ΟΥΝΕΣΚΟ όπως αναφέρεται διότι κύρια συμβάλει στην βιώσιμη διαχείριση της υπαίθρου και των φυσικών πόρων και ιδιαίτερα στην διατήρηση παραδοσιακών τρόπων καλλιέργειας της γης, κτηνοτροφίας και αλιείας.

Έτσι πρακτικές όπως αλόγιστη χρήση λιπασμάτων , φυτοφαρμάκων και μεταλλαγμένων σπόρων στην γεωργία, αντιβιοτικών και ορμονών στην κτηνοτροφία, τράτες κλπ. στην αλιεία και γενικά η βιομηχανική γεωργία, απαγορεύονται στην Μεσογειακή Διατροφή. Η γεωργία και η κτηνοτροφία συνεισφέρουν παγκοσμίως κατά 30% στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα δηλαδή στην κλιματική αλλαγή, τρίτη μετά την ενέργεια και τις μεταφορές και αυτό μπορεί να αναστραφεί με την βιώσιμη ανάπτυξη.

Μεσογειακή Διατροφή δεν είναι μόνο η κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και οσπρίων με περιορισμένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος και γλυκισμάτων, αλλά κυρίως όταν αυτή συνδυάζεται με προϊόντα φιλικά στο περιβάλλον και βιώσιμη ανάπτυξη.

Είναι λοιπόν ανάγκη να επιβληθούν οι παραδοσιακοί τρόποι καλλιέργειας, κτηνοτροφίας και αλιείας που είναι φιλικοί στο περιβάλλον και συντελούν στην βιώσιμή ανάπτυξη.

Διαφήμιση