Μη ανθρώπινα άτομα. .

Η Ινδία έγινε η 4^η χώρα παγκοσμίως που αναγνώρισε τα δελφίνια και γενικά τα κητοειδή (δελφίνια, φάλαινες, φώκαινες) ως «μη ανθρώπινα άτομα» (term: non-human people). Αυτό είχε ως άμεση συνέπεια τη νομική απαγόρευση απασχόλησης και φυλάκισης δελφινιών σε θαλάσσια πάρκα για λόγους διασκέδασης. Τα δελφίνια στην Ινδία, δε μπορούν να συμμετέχουν πια σε θαλάσσια σόου.

Και όπως φαίνεται ο όρος «μη ανθρώπινα άτομα» δεν ήταν προϊόν κάποιου Υπουργού Περιβάλλοντος με παραισθήσεις, ούτε μεταφορικός όρος ακτιβιστών. Μάλιστα της Ινδίας προπορεύτηκε η Κόστα Ρίκα, η Ουγγαρία και η Χιλή.

Συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο που υπέβαλε ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Δασών της Ινδίας , και που ψηφίστηκε ήδη από τον περασμένο Μάιο, περιλαμβάνει «Ο περιορισμός και η αιχμαλωσία μπορούν να θέσουν σε σοβαρό κίνδυνο την ευημερία και τη δυνατότητα επιβίωσης όλων των κητοειδών, με το να αλλάξουν την συμπεριφορά τους και προκαλώντας έντονη δυσφορία» ακόμα τόνιζε πως «Ενώ τα κητοειδή στο σύνολο είναι ιδιαίτερα ευφυή και ευαίσθητα, και πολλοί επιστήμονες που έχουν μελετήσει εκτενώς τη συμπεριφορά των δελφινιών, έχουν αποφανθεί ότι είναι ασυνήθιστα ευφυή, – συγκρινόμενα με οποιοδήποτε άλλο είδος ζώου- και άρα θα πρέπει να τα αναγνωρίσουμε ως «μη ανθρώπινα άτομα» και άρα θα πρέπει να έχουν τα δικά τους συγκεκριμένα δικαιώματα και είναι ηθικά απαράδεκτο να τα κρατάμε σε αιχμαλωσία για λόγους ψυχαγωγίας».

Τι υποδείκνυαν όμως οι έρευνες στις οποίες αναφέρεται ο Ινδός Υπουργός; Όλα ξεκίνησαν ή μάλλον πήραν κατεύθυνση υλοποίησης, κάπου στις αρχές του προηγούμενου έτους, όταν επιστημονικές κοινότητες ανά τον κόσμο, δημοσιοποίησαν συζητήσεις και αφιέρωσαν ημερίδες σε αυτό το ζήτημα. Η επιστημονική θέση ήταν ξεκάθαρη και δε χωρούσε αμφιβολία. Τα δελφίνια έχουν κουλτούρα, συναισθήματα, συνάπτουν οικογενειακούς δεσμούς, επιδεικνύουν ανθρώπινη συμπεριφορά και στρες.

Η μοναδικότητα του ατόμου, η συνείδηση, η επίγνωση εαυτού δεν είναι πλέον χαρίσματα και χαρακτηριστικά αποκλειστικά του ανθρώπινου είδους, συμφωνούν ομόφωνα.

Κατά συνέπεια, υποστήριζαν και υποστηρίζουν οι ειδικοί, το να απομονώνεις δελφίνια και φάλαινες σε δεξαμενές σε πάρκα αναψυχής είναι ηθικά λάθος, κι αυτό γιατί έχει αποδειχθεί ότι τα δελφίνια έχουν περισσότερα συμπεριφοριστικά κοινωνικά κίνητρα και επίπεδο κοινωνικοποίησης από τον άνθρωπο. Επομένως, το να σκοτωθεί κάποιο, ισοδυναμεί με φόνο.

«Τα δελφίνια είναι μη ανθρώπινα άτομα. Ένα άτομο χρειάζεται την ανεξαρτησία του. Και αν δεχόμαστε αυτή την ανάγκη οποιουδήποτε ατόμου, τότε το να σκοτώνεις εκ προθέσεως άτομα αυτού του είδους, ισοδυναμεί με το φόνο ε προθέσεως ενός ανθρώπου. Η αιχμαλωσία όντων αυτού του είδους, ιδιαίτερα σε συνθήκες που δεν επιτρέπουν την αξιοπρεπή διαβίωση, είναι ηθικά καταδικασμένες, και επίσης, η εμπορεία σαρκός φάλαινας το ίδιο» είχε δηλώσει και ο TomWhite, διευθυντής του Κέντρου Ηθικής και Επιχειρήσεων του Loyola   στο LosAngeles, σύμφωνα με δημοσιεύσεις στις βρετανικές Guardian και Telegraph.

Πράγματι, επιστήμονες, ερευνητές και ακαδημαϊκοί από διάφορους κλάδους, το αναγνώρισαν ομόφωνα. Έτσι και το 2012, στην ετήσια συνδιάσκεψη του Βανκούβερ, της Αμερικανικής Ένωσης για την Επιστημονική Πρόοδο, ένα γκρουπ επιστημόνων, αναφέρθηκε εκτενώς με στοιχεία και επιχειρήματα στο ζήτημα, προκειμένου να υπάρξει υποστήριξη παγκοσμίως, ώστε να δημιουργηθεί η Διακήρυξη Ανεξαρτησίας των κητοειδών. Για τη ζωή, την ελευθερία και την ευημερία τους. Συμπεριλαμβάνονταν δικαιώματα στην ελευθερία της κίνησης και το δικαίωμα στην κατοικία στο φυσικό τους περιβάλλον , αλλά και της προστασίας από την παρεμπόδιση της κουλτούρας τους.

Ανάμεσα στα αμέτρητα αποδεικτικά στοιχεία των παραπάνω θέσεων, – που βλέπουμε να υλοποιούνται σιγά σιγά, αφού ένα χρόνο μετά 4 χώρες τα αποδέχτηκαν ως μη ανθρώπινα άτομα – βρίσκονται διάφορες μετρήσεις που δείχνουν πως ενώ ο εγκέφαλος των κητοειδών και συγκεκριμένα των δελφινιών, είναι αισθητά διαφορετικός από του ανθρώπου, είναι ωστόσο μεγάλος, περίπλοκος και ικανός για εκλεπτυσμένη συμπεριφορά. Παρατηρήσεις έχουν αποδείξει και πως έχουν ενσυναίσθηση και επίγνωση του εαυτού τους, αφού όχι μόνο αναγνωρίζουν τον εαυτό τους στον καθρέπτη, αλλά και σημάδια που τους είχαν κάνει με προσωρινό μαρκαδόρο σε διάφορα σημεία κι έπειτα εκείνα πλησίαζαν τον καθρέπτη και παρατηρούσαν μόνο τα συγκεκριμένα σημεία. Δείχνουν να κατανοούν τη χρήση εργαλείων, συμβόλων και ιδεών.

Στην Παταγονία, το 2001, μια αξιοσημείωτη πράξη «ανθρωπιάς» υπογραμμίζει πόση καλοσύνη, σεβασμό και αλληλεγγύη διακρίνει τις όρκες. Συγκεκριμένα, μια γερασμένη όρκα που είχε ξεπεράσει αρκετά το προσδόκιμο ζωής της, βρέθηκε με τραυματισμό στα σαγόνια. Τέτοιο τραυματισμό που δε θα μπορούσε να φάει από μόνη της, ούτε να γιατρευθεί. Οι άλλες όρκες, μέλη της οικογένειάς του, άρχισαν να μεταφέρουν τροφή στο στόμα της καθημερινά, με τη συχνότητα που θα έτρωγε από μόνη της αν μπορούσε για να επιβιώσει.

Μια άλλη περίπτωση δελφινιού στο Μισισίπι και συγκεκριμένα στο κέντρο μελέτης θαλάσσιων θηλαστικών, απέδειξε πως ένα δελφίνι που είχε εκπαιδευτεί να εκτελεί συγκεκριμένο τρικ, παίρνοντας αυτά που του πέταγαν οι επισκέπτες και δίνοντάς τα στον υπεύθυνο του, έμαθε το τρικ στο παιδί του, στο οποίο κανείς άνθρωπος δεν είχε επιχειρήσει να μάθει αυτό το τρικ, αφού τα περισσότερα δελφίνια εκεί εκπαιδεύονταν σε άλλες τεχνικές.

Κι αυτά δεν είναι δύο μεμονωμένα περιστατικά. Τα κητοειδή τόσο σε επίπεδο εκπαίδευσης, όσο και σε επίπεδο παρατήρησης δε διαφέρουν και πολύ σε ευφυΐα από εμάς. Ζουν σε οικογένειες, μερικές φορές κάνουν σκηνές ζήλιας στα θηλυκά με τα οποία έχουν απογόνους, αναζητούν την προσοχή τους, κάνουν φιλίες, φροντίζουν τους μεγαλύτερους (ενώ στην υπόλοιπη φύση συνήθως ο αδύναμος είναι ο χαμένος) και σε επίπεδο κοινωνικοποίησης, είναι δεδομένο, πως είναι ανώτερα από εμάς. Τουλάχιστον τα δελφίνια, γιατί οι φώκαινες –μοιάζουν με μικρόσωμα δελφίνια με τρίγωνο πτερύγιο- είναι πιο ντροπαλές αφού η αλήθεια είναι πως όντας κατατρεγμένες και από τα δελφίνια που συχνά τις παίρνουν σαν παιχνίδι και τους επιβάλλονται – είναι πιο συγκρατημένες. Οι όρκες επίσης φιλικές ειδικά σε επίπεδο αιχμαλωσίας.

Ακόμα βέβαια καθώς η Ευρώπη και η Αμερική – που μάλλον δεν την συμφέρει αν αναλογιστούμε τον αριθμό των πάρκων αναψυχής που διαθέτει – δεν έχουν αναγνωρίσει το συγκεκριμένο πλαίσιο δικαιωμάτων και δεν υπάρχει βεβαιότητα πως θα το κάνουν. Πάντως, η ιδέα πως κάποιοι άλλοι στον πλανήτη φέρονται όπως εμείς, χωρίς χέρια και πόδια, μάλλον σημαίνει πως πρέπει να ανοίξουμε το μυαλό μας που μας θέλει το πιο εγωκεντρικό ον στο σύμπαν. Όχι, τίποτα άλλο, γιατί φαντασθείτε για τι ηθικές απρέπειες είμαστε ικανοί αν κανένας δύσμοιρος εξωγήινος ταξιδευτής έχει την ατυχία να προσγειωθεί στη γη ή ακόμα χειρότερα, αν εντοπίσουμε κανένα πλανήτη που έχει μόνο αθώα άλογα ζωντανά.

M.A.