Το Hyde Park της Αθήνας βρίσκεται στα Δυτικά Προάστια

Κι όμως η Αθήνα διαθέτει το δικό της… Hyde Park! Ο λόγος για το Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης “Αντώνης Τρίτσης”, το οποίο βρίσκεται στο Ίλιον, έχει έκταση 1.150 στρεμμάτων και αποτελεί το μεγαλύτερο οργανωμένο πνεύμονα πρασίνου στον αστικό ιστό της πρωτεύουσας.

Κατάπληξη προκαλεί το γεγονός ότι στην Αθήνα του τσιμέντου κατάφερε να επιβιώσει μια πράσινη όαση 1000 και πλέον στρεμμάτων πραγματικό “διαμάντι”. Τα περισσότερα από χίλια στρέμματα πρασίνου, τα οποία αποτελούν επαρκές δείγμα της χλωρίδας που υπήρχε στην Αττική αλλά και η πλούσια πανίδα που αναπτύχθηκε, είναι πραγματικά πόλος έλξης για τον επισκέπτη. Ωστόσο, κύριο γνώρισμα του πάρκου είναι η έντονη παρουσία του νερού. Τέσσερις τεχνητές λίμνες κι ένα ρυάκι που εξασφαλίζει τη ροή του νερού μεταξύ των λιμνών και την ανακύκλωση του, ενισχύουν τη μοναδικότητα της αχανούς αυτής έκτασης (είναι μεγαλύτερο από το Hyde Park του Λονδίνου και περίπου έξι φορές μεγαλύτερο από τον Εθνικό Κήπο).

Αγρόκτημα Βασιλίσσης

Η ιστορία του Πάρκου αρχίζει να “σχηματίζεται” το 1848-1861 όταν η όλη έκταση αποτελούσε το πρότυπο εκπαιδευτικό αγρόκτημα της Βασίλισσας Αμαλίας. “Πιστοποιητικά” της μακράς ιστορίας του αποτελούν τα κτίρια και τα μνημεία που έως σήμερα σώζονται στο πάρκο, μεταξύ αυτών και ο νεογοτθικός Πύργος. Στα χρόνια που ακολουθούν το Πάρκο αλλάζει συνεχώς ιδιοκτήτες καταφέρνοντας, ωστόσο, να διατηρήσει την… εδαφική του ακεραιότητα, στοιχείο σημαντικό για τη σωτηρία του.

Περισσότερα από 170 είδη πουλιών, η “αυτόχθονη” χαλέπιος πεύκη αλλά και οι ελιές, οι φιστικιές, οι συκιές και τα αμπέλια, συνθέτουν το μαγικό κόσμο του Πάρκου “Αντώνης Τρίτσης” κάποτε γνωστό με το… ρομαντικότερο “η επτάλοφος”.

Ο στόχος της δημιουργίας ενός υπερτοπικού οικολογικού πάρκου αναπτύσσεται ήδη από το 1992, οπότε και παραχωρείται η έκταση στον Οργανισμό Ρυθμιστικού Σχεδίου της Αθήνας. Έως το 2001, με χρηματοδοτήσεις από τα Κοινοτικά Προγράμματα ολοκληρώνεται σειρά έργων αναβάθμισης που δίνουν μια μορφή στο Πάρκο, όπως οι τεχνητές λίμνες, οι πεζόδρομοι και η γραμμή για τη λειτουργία τρένου αναψυχής.

Από την εγκατάλειψη στην ανάπτυξη…

Η συντήρηση και η ανάπτυξη μιας τόσο μεγάλης έκτασης πρασίνου διάσπαρτης με κτίρια ιστορικής πλέον σημασίας, γεννά απαιτήσεις που στην σημερινή οικονομική συγκυρία αποτελούν γρίφο… για δυνατούς λύτες.

Εξαιρετικής σημασίας για την ίδια τη βιωσιμότητα του Πάρκου είναι η αποκατάσταση της ανακύκλωσης των νερών των λιμνών, του αρδευτικού συστήματος και του συστήματος πυρόσβεσης. Το σύστημα ανακύκλωσης του νερού στις τεχνητές λίμνες, το σύστημα άρδευσης και πυρόσβεσης, η ίδια η “ψυχή” του Πάρκου, ήταν για πολλά χρόνια εγκαταλελειμμένη.

Δραστηριότητες

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να επισκεφτεί κανείς το πάρκο, από έναν απλό περίπατο έως την ιππασία και όχι μόνο. Μερικές από τις δραστηριότητες που μπορεί να βρει ο επισκέπτης είναι:

Πεζοπορία, το Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης Αντώνης Τρίτσης προσφέρεται για περπάτημα, τρέξιμο αλλά και γενικότερη άθληση, σε ένα φυσικό περιβάλλον που σπανίζει στη ζωή της πόλης.

Ποδηλασία, το ποδήλατο είναι ένα μέσο μετακίνησης, άθλησης και διασκέδασης ευπρόσδεκτο στο πάρκο καθώς διαθέτει ένα δίκτυο μονοπατιών και αξόνων που αποτελούν ιδανικές διαδρομές για τους οπαδούς του είδους (από απλή ποδηλατοβόλτα ως εξάσκηση για επαγγελματίες). Κυρίως για τα μικρά παιδιά είναι ευκαιρία να κάνουν ποδήλατο μακριά από τους κινδύνους που εγκυμονούν οι δρόμοι της πόλης. Αναμένεται εταιρεία ενοικίασης ποδηλάτων για τον χώρο εντός του πάρκου.

Πικ νικ, στο πάρκο υπάρχουν πάγκοι για πικ νικ και αποτελούν μια ιδέα για όσους θέλουν να απολαύσουν ένα γεύμα κάτω από τα δέντρα.

Παιδική Χαρά, οι μικροί φίλοι του πάρκου μπορούν να παίξουν ελεύθερα στην παιδική χαρά που βρίσκεται κοντά στην κεντρική καφετέρια με τα πανιά.

Δημοτικό Γυμναστήριο Αγ. Αναργύρων, στο πάρκο λειτουργεί πλήρες οργανωμένο γυμναστήριο του οργανισμού Νεολαίας και Άθλησης του Δήμου Αγ. Αναργύρων. Είναι εγκατεστημένο στο επίμηκες κτίριο κοντά στο Natura Shop και διαθέτει όργανα ενδυνάμωσης, διαδρόμους και ποδήλατα. Η χρήση του απαιτεί μια συνδρομή (που ανέρχεται σε 12ε/μήνα για δημότες και 15ε/μήνα για τους υπόλοιπους). Το ωράριο λειτουργίας του είναι 9 π.μ.-9 μ.μ. και Σάββατο 8.30-12.30 πμ.

Κέντρο Ιππασίας, μια ευκαιρία για όσους θέλουν να έρθουν σε επαφή με το άθλημα της ιππασίας αποτελεί το ιππικό κέντρο που βρίσκεται σε ένα χώρο ειδικά διαμορφωμένο κοντά στις λίμνες του πάρκου. Διαθέτει άλογα, γαϊδουράκια και πόνυ με τα οποία μπορούν ενήλικες και παιδιά να κάνουν βόλτα στα μονοπάτια στους γύρω λόφους.

Κέντρο Ερπετών, μια ασυνήθιστη έκθεση λειτουργεί στο πάρκο με συλλογές ερπετών από διάφορα μέρη του κόσμου, άγνωστα στο ευρύ κοινό. Η έκθεση είναι ανοικτή καθημερινά από 8 το πρωί έως 10 το βράδυ και είναι πλησίον της εισόδου από Σπύρου Μουστακλή 23.

Natura Shop, μια αγορά βιολογικών και παραδοσιακών προϊόντων βρίσκεται μέσα στο πάρκο και αποσκοπεί να φέρει πιο κοντά στους κατοίκους του λεκανοπεδίου, τα βιολογικά και παραδοσιακά προϊόντα απ’ όλη την Ελλάδα. Το Natura Shop υπήρξε μια πιλοτική προσπάθεια νέων επιχειρηματιών, οι οποίοι ενώθηκαν σε μια κοινή αγορά, μέσα από το έργο Συν-επιχειρώντας της Equal. Ξεκίνησε με 17 νέες επιχειρήσεις αλλά έχουν παραμείνει μόλις δυο στο χώρο μέσα στο πάρκο (ένα κατάστημα με βιολογικά βρεφικά είδη και βιολογικά καλλυντικά καθώς και μια βιολογική αγορά τροφίμων).

Καφενείο ‘Υπογλυκαιμίες’- Ταβέρνα ‘Γευσ Ίλιον’, τα παλιά υποστατικά του Όθωνα και της Αμαλίας έχουν ανακαινιστεί και στεγάζουν την βιολογική αγορά, ένα καφενείο, μια ταβέρνα και το οικολογικό βιβλιοπωλείο του πάρκου. Υπάρχει ένας τετράγωνος προαύλιος χώρος που χρησιμοποιείται από κοινού από τις παραπάνω χρήσεις.  

Οικολογικό Βιβλιοπωλείο, το Βιβλιοπωλείο της Γης στεγάζεται σε κτίριο που ανήκει στο σύμπλεγμα των αναπαλαιωμένων βοηθητικών κτιρίων του Πύργου Βασιλίσσης. Αποτελεί μια πρωτοποριακή για τα ελληνικά δεδομένα πρωτοβουλία της Οργάνωσης Γη (www.organizationearth.org), καθώς πρόκειται για το μοναδικό βιβλιοπωλείο με οικολογική θεματική στην Ελλάδα και ένα από τα ελάχιστα στην Ευρώπη. Ιδιαίτερη σημασία έχει δοθεί στο παιδικό αναγνωστικό κοινό, καθώς το Βιβλιοπωλείο της Γης έχει αφιερώσει τον μισό του χώρο στο παιδικό οικολογικό βιβλίο.

Καφετέρια ‘Delight’, σε κεντρικό σημείο του πάρκου, δίπλα στις λίμνες, λειτουργεί μια καφετέρια ανοικτή στο κοινό καθημερινά 9 π.μ – 1 μ.μ. Η καφετέρια προσφέρει την δυνατότητα διεξαγωγής παιδικών parties (διαθέτει υπαίθριο παιδότοπο) καθώς και συγκεντρώσεις για σχολεία κατόπιν συνεννόησης. Τέλος, θα κατασκευαστεί χώρος βιβλιοθήκης – χώρου εργασίας στο εσωτερικό.

Θεματική διαδρομή γλυπτικής, νέοι καλλιτέχνες από το εξωτερικό δημιούργησαν γλυπτά που μπορεί κανείς να δει σε συγκεκριμένα σημεία του πάρκου. Τα έργα τους έχουν ιδιαίτερη συμβολική αξία καθώς οι κορμοί που χρησιμοποιήθηκαν ανήκαν σε καμένα δέντρα της Πάρνηθας.

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία υλοποιεί πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στο Πάρκο «Α. Τρίτσης» σε συνεργασία με τον Οργανισμό Διοίκησης & Διαχείρισης του Πάρκου. Το πρόγραμμα στοχεύει στη γνωριμία των παιδιών με τα πουλιά που ζουν κοντά μας και την άμεση επαφή με την άγρια φύση και τη ζωή στα διάφορα οικοσυστήματα. Επιπλέον, αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς για δημιουργική δραστηριότητα και μάθηση γύρω από το φυσικό περιβάλλον στις αστικές περιοχές μέσα σε ένα πανέμορφο πάρκο, μοναδικό στη χώρα μας.

Εκκλησίες, υπάρχουν δύο παρεκκλήσια εντός του πάρκου. Το ένα, ο προφήτης-Ηλίας, βρίσκεται πάνω στον λόφο ανατολικά των λιμνών και στον οποίο και τελούνται κανονικά λειτουργίες, ενώ το άλλο, το παρεκκλήσι των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου βρίσκεται ανάμεσα στα πεύκα του λόφου, δυτικά των λιμνών και παραμένει κλειστό για το κοινό εκτός από τα μέρα εορτής ων Αποστόλων. Και τα δυο παρεκκλήσια προσφέρονται για μυστήρια γάμου ή/και βάπτισης μετά από σχετική συνεννόηση με τους υπευθύνους.

Υπαίθρια Θέατρα, στο χώρο του πάρκου υπάρχουν τρεις διαφορετικοί χώροι συγκέντρωσης κόσμου και δυνατότητας εκδηλώσεων.

Δανειστική Βιβλιοθήκη , το πάρκο διαθέτει βιβλιοθήκη σχετική με αντικείμενα περιβάλλοντος, πρασίνου και αρχιτεκτονικής τοπίου, μετά από ευγενική δωρεά της προσωπικής βιβλιοθήκης του Γεωπόνου Νίκου Θυμάκη.

Έρη Δρίβα