Πυρκαγιές: Μια από τις σημαντικότερες απειλές για το περιβάλλον και τον άνθρωπο

Σε σοβαρό κίνδυνο για την υγεία του ανθρώπου αλλά και το μέλλον του πλανήτη εξελίσσεται η έλλειψη σωστής περιβαλλοντικής συμπεριφοράς. Οι καταστροφές ιδιαίτερα των δασών έχουν άμεσες επιπτώσεις σε εμάς τους ανθρώπους γιατί τα δάση εκτός των άλλων προμηθεύουν τους ανθρώπους με πρώτες ύλες, ενώ συγχρόνως τους παρέχουν και τις ονομαζόμενες «υπηρεσίες του οικοσυστήματος» όπως είναι για παράδειγμα και η προστασία των υδρογραφικών δικτύων.

Έχει αποδειχτεί άλλωστε σε έρευνες ότι τα τροπικά δάση έχουν τη δυνατότητα να κατακρατήσουν μεγάλο ποσοστό αέριων ρύπων. Συγκεκριμένα απορροφούν το 20% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τα συνολικά εικοσιπέντε δισεκατομμύρια που παράγονται ετησίως. Η Ελλάδα είναι ορεινή χώρα και πάνω από το 25% της επιφάνειάς της καλύπτεται από δάση, το μισό της καλύπτεται από δάση και δασικές εκτάσεις ενώ με την προσθήκη του 15% που αποτελούν οι βοσκότοποι φτάνουμε σε ένα ποσοστό 65% περίπου της χώρας που αποτελούν τα δάση, οι δασικές και χορτολιβαδικές εκτάσεις.

Κατά μέσο όρο σε ένα Μεσογειακού τύπου δάσος εμφανίζεται μία πυρκαγιά από φυσικά αίτια κάθε 100-150 χρόνια. Όμως τα φυσικά αίτια ευθύνονται μόνο για το 5% των πυρκαγιών που ξεσπούν στην Ελλάδα. Το υπόλοιπο 95% οφείλεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα και έχει σαν συνέπεια τη διατάραξη του φυσικού ρόλου των πυρκαγιών ή την εξάντληση της φυσικής ικανότητας των οικοσυστημάτων να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις της μεταπυρικής αναγέννησης. Το αποτέλεσμα είναι πως οι πυρκαγιές αποτελούν πλέον την πιο σοβαρή απειλή των Ελληνικών Μεσογειακών δασών.

Οι δασικές πυρκαγιές είναι από τους σπουδαιότερους εχθρούς στη διατήρηση και παραγωγικότητα των δασών και στη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος. Κανένας άλλος εχθρός του δάσους δεν προκαλεί τόσο μεγάλες και γρήγορες καταστροφές. Με τον όρο πυρκαγιά χαρακτηρίζουμε κάθε φωτιά που δεν βρίσκεται υπό τον έλεγχο του ανθρώπου και η οποία δημιουργείται σε κάποιο είδος καύσιμης ύλης. Δασική πυρκαγιά είναι κάθε πυρκαγιά που συμβαίνει σε δάσος ή σε δασική έκταση όταν αυτή δεν χρησιμοποιείται σαν έμμεσος τρόπος για την προστασία ή τη διαχείριση αυτού. Οι δασικές πυρκαγιές είναι κάθε χρόνο καταστροφικές και πιο επικίνδυνες σε περιοχές που έχουν ξηρά και θερμά καλοκαίρια όπως η χώρα μας. Πυρκαγιές σημειώνονται από αμέλεια, εμπρησμούς και φυσικές αιτίες. Στις πυρκαγιές του 2007 στην Ελλάδα καταστράφηκαν συνολικά 1.886.256 στρέμματα σε σύγκριση πχ με 242.954 στρέμματα το έτος 1958. Το 2000 είχαν καεί 1.402.673 στρέμματα, ενώ το 1998, 929.010 στρέμματα γης.

Πρώτο μέλημα όλων μας είναι η προστασία των δασών ώστε να αποφευχθούν οι τραγικές καταστροφές των παρελθόντων ετών. Ο τομέας της προστασίας των δασών αποτελείται από τον τομέα της πρόληψης, της πυρανίχνευσης, και της κατάσβεσης. Από αυτούς τους τομείς, στην αρμοδιότητα των δασικών υπηρεσιών της χώρας μας, ανήκει ο πρώτος και ο δεύτερος τομέας. Τα κυριότερα μέτρα είναι η ανάπτυξη του φιλοδασικού αισθήματος με διδασκαλία στα σχολεία, η ενημέρωση του κοινού, η οργάνωση εθελοντικών ομάδων για την επισήμανση των πυρκαγιών, η καλλιέργεια του δάσους, ο εμπλουτισμός των δασών με ανθεκτικά είδη, οι περιπολίες επί του εδάφους και του αέρος, οι αντιπυρικοί δρόμοι, οι δεξαμενές και τέλος η οργάνωση της αντιπυρικής προστασίας.

Αναφορικά με τις πυρκαγιές που ξεσπούν από αμέλεια, όπως αναφέραμε παραπάνω, οι πιο πολλές πυρκαγιές από αμέλεια οφείλονται σε:

-Πέταμα αναμμένων τσιγάρων και σπίρτων

-Άναμμα απρόσεκτα και εγκατάλειψη εστιών φωτιάς μέσα ή κοντά σε δάση.

-Καθάρισμα χωραφιών (κάψιμο καλαμιών, χόρτων κ.λπ.).

-Κάψιμο βοσκοτόπων

-Κάψιμο σκουπιδιών

-Σπινθήρες μηχανημάτων

Αν κάποιος καταλάβαινε τι κακό επιτελείται από την πυρκαγιά σε ένα δάσος όχι μόνο στο περιβάλλον, αλλά και στην υγεία του, θα έκανε περισσότερα για τη σωτηρία του.

Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικές μόνο συνέπειες:

Υποβαθμίζεται γενικά το περιβάλλον , οι οικολογικές συνθήκες χειροτερεύουν και μπορούν να κάνουν δύσκολη τη δημιουργία και πάλι δασών και να επιφέρουν ανεπανόρθωτη και επικίνδυνη διατάραξη της βιολογικής ισορροπίας.

Εγκαταλείπονται τα εδάφη στη διαβρωτική δράση των βροχών και στον κίνδυνο να παρασυρθούν προς τη θάλασσα.

Δημιουργούνται χείμαρροι και ενισχύονται οι πλημμύρες.

Μειώνεται η δυνατότητα των εδαφών να συγκρατήσουν τα νερά των βροχών και να εμπλουτίσουν τα υπόγεια νερά, τις πηγές και τα ποτάμια, με αποτέλεσμα τη λειψυδρία.

Στερούμαστε την πολύτιμη ξυλεία και τα άλλα δασικά προϊόντα για πολλά χρόνια, μέχρι να ξαναγίνει – αν ξαναγίνει – το δάσος όπως ήταν πριν καεί.

Δημιουργούνται διάφορα προβλήματα κοινωνικά, υγείας, εργασίας, αναψυχής κλπ.

Επιβαρύνεται η οικονομία με τις τεράστιες δαπάνες κατάσβεσης και τις ανυπολόγιστες επίσης δαπάνες που απαιτούνται για την αποκατάσταση των ζημιών – όσων είναι δυνατές.