Μόλις 23 χιλιόμετρα από τις νότιες ακτές της Καλιφόρνια βρίσκεται ένας απέραντος υποβρύχιος παράδεισος.
Γιγάντια λαβράκια στο μέγεθος γκρίζλι αρκούδων και κοπάδια σαρδέλας γλιστρούν μαζί μέσα από στροβιλιζόμενες ίνες χρυσού φυκιού, των οποίων οι μακριές κοτσάνες κυριαρχούν σε έναν κόσμο που σφύζει από ζωή και χρώμα. Παιχνιδιάρικες φώκιες του λιμανιού χορεύουν στα βάθη των κυματιστών ροζ, πράσινων και πορτοκαλί φυτών, δίπλα σε αγκαθωτά καρκινοειδή και ζωηρά αστερίες που αγκαλιάζουν τον ηφαιστειακό βράχο που κατηφορίζει προς τον αμμώδη πυθμένα της θάλασσας.
Συχνά τα ονομαζόμενα Γκαλαπάγκος της Καλιφόρνια, οι βυθισμένες πλαγιές και οι σπηλιές των Νήσων της Μάγχης φιλοξενούν χιλιάδες είδη που ευδοκιμούν στα τραχιά, παρθένα και απομονωμένα ομοσπονδιακά πάρκα και στα προστατευόμενα από το κράτος νερά που τα περιβάλλουν.
Ως δέλεαρ τόσο για έρευνα όσο και για αναψυχή, οι 13 χαρακτηρισμένες θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές (MPAs) γύρω από το νησί διατηρούν περίπου το 21% των υδάτων τους ως καταφύγιο για τα είδη που ζουν εκεί. Ενώ το κοινό μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτές τις περιοχές κοντά στις πόλεις Σάντα Μπάρμπαρα και Βεντούρα για κολύμπι, σερφ και καταδύσεις, απαγορεύονται το ψάρεμα και άλλες δραστηριότητες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν βλάβη ή απώλεια οικοτόπων.
H ανέγγιχτη εμπειρία στη νησιά της Μάγχης
Επιστήμονες, οικολόγοι και υποστηρικτές του περιβάλλοντος ελπίζουν ότι η αφθονία που έχει ακμάσει εδώ αποδεικνύει την αξία της διατήρησης.
« Είχαμε δύο δεκαετίες ευκαιρίας να μάθουμε από το εργαστήριο προστατευόμενων περιοχών στα Νησιά της Μάγχης», δήλωσε ο Δρ Ντάγκλας ΜακΚόλεϊ, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα και διευθυντής του Εργαστηρίου Ωκεανογραφικής Επιστήμης Μπένιοφ. Αποκάλεσε την περιοχή «οικονομικό εργαλείο».
Με λιγότερες από 290.000 επισκέψεις στα Νησιά της Μάγχης το 2024, το πάρκο έχει πολύ λιγότερη κίνηση από άλλα αγαπημένα μέχρι θανάτου αξιοθέατα στην Καλιφόρνια (συγκριτικά, το Γιοσέμιτι φιλοξένησε περισσότερες από 4,3 εκατομμύρια επισκέψεις πέρυσι). Αλλά τα πέντε απομακρυσμένα νησιά, προσβάσιμα μόνο με βάρκα, προσφέρουν μια σπάνια ματιά σε έναν πιο άγριο κόσμο. Δεν υπάρχουν ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι, ούτε καταστήματα ενοικίασης και ούτε καταστήματα με είδη δώρων, και πολλά από τα κτίρια έχουν ιστορική και πολιτιστική σημασία αντί να προορίζονται για χρήση από τους επισκέπτες.
Αυτή η ανέγγιχτη εμπειρία είναι που δελεάζει τους λάτρεις της περιπέτειας να διασχίσουν το κανάλι και να μπουν στα κύματα, όπου η πλούσια βιοποικιλότητα που καλλιεργείται μέσω της προστασίας του περιβάλλοντος είναι το κύριο αξιοθέατο – ειδικά κάτω από τα κύματα.
«Άνθρωποι από όλη την πολιτεία και όλο τον κόσμο έρχονται για να καταδυθούν στα Νησιά της Μάγχης, προσελκύοντας παιχνιδιάρικα θαλάσσια λιοντάρια, υποβρύχιους καθεδρικούς ναούς από σμαραγδένια δάση φυκιών και γιγάντια λαβράκια που ζυγίζουν τέσσερις φορές περισσότερο από τους ίδιους τους δύτες», δήλωσε η Molly Morse, ανώτερη διευθύντρια στο Benioff Ocean Science Laboratory, μιλώντας για μια μελέτη του 2023 που έδειξε ότι οι MPAs προωθούν τις καταδύσεις οικοτουρισμού.
Αλλά τα οφέλη επεκτείνονται πέρα από την προσέλκυση ανθεκτικών τουριστών, σύμφωνα με τον McCauley. Η απαγόρευση της αλιείας σε συγκεκριμένους χώρους όχι μόνο βοήθησε τα είδη να ανακάμψουν – ήταν επίσης ένα όφελος για την αλιευτική βιομηχανία.
Μιλώντας μέσα από τον δυνατό βουητό μιας μηχανής καταδυτικού σκάφους καθώς αυτή στροβιλιζόταν μέσα στην απέραντη γαλάζια ακτή προς τα νησιά, ο McCauley παρομοίασε τους κανονισμούς με έναν λογαριασμό ταμιευτηρίου που παράγει εκθετικά υψηλότερες αποδόσεις. «Όταν αφήνεις μέρος αυτής της βιοποικιλότητας χωρίς να την συλλέξεις, αυξάνεται σε αριθμό αλλά και σε μέγεθος», είπε. Το να επιτρέπεται στα πλάσματα να μεγαλώνουν σημαίνει ότι θα παράγουν περισσότερα αυγά και θα τροφοδοτήσουν μια αφθονία βιοποικιλότητας που θα διαχέεται σε περιοχές όπου η αλιεία, η αναψυχή και η αποκατάσταση των οικοσυστημάτων μπορούν να ωφεληθούν.
«Ένα πολύ μεγάλο κεφάλι προβάτου», είπε, αναφερόμενος σε ένα ψάρι με μοναδικά χαρακτηριστικά, ροζ μέση και μεγάλα, προεξέχοντα δόντια, «που ίσως έχει τη μάζα δύο μικρότερων θηλυκών, παράγει πολύ περισσότερα από διπλάσια αυγά».
Ακόμα και στην επιφάνεια μια κρύα, γκρίζα μέρα του Μαΐου, η περιοχή σφύζει από ζωή. Καθώς οι παράκτιες κοινότητες στην ηπειρωτική χώρα χάνονται στον ορίζοντα, δεκάδες δελφίνια πηδούν μέσα από τα κύματα κάτω από μια κακοφωνία πεινασμένων γλάρων. Ένας καμπούρης επιδεικνύει τα πλευρά και την ουρά του πριν αναδυθεί με το πρόσωπο προς τα κάτω για να καταπιεί το μεσημεριανό του γεύμα.
Αλλά είναι κάτι περισσότερο από απλώς παρατηρούμενη αφθονία. Οι εκτενώς μελετημένες περιοχές έχουν αποδειχθεί ικανές να θρέψουν και να τροφοδοτήσουν τα κοντινά αλιευτικά αποθέματα. Μόνο η παραγωγή αστακών αυξήθηκε κατά 225% εκτός των ορίων της, σύμφωνα με τον McCauley. Εν τω μεταξύ, η βιομάζα αυξήθηκε κατά 80% και μια μελέτη για τα είδη ψαριών κατέγραψε μια αύξηση 50% εντός των προστατευόμενων ζωνών σε μόλις πέντε χρόνια μετά τον χαρακτηρισμό της ως MPA.
Οι δικλείδες ασφαλείας
Ωστόσο, ορισμένες δικλείδες ασφαλείας για αυτό το καταφύγιο αμφισβητούνται.
Φέτος, η επιτροπή ψαριών και θηραμάτων της Καλιφόρνια διεξάγει μια απαιτούμενη αναθεώρηση αυτών των ΘΠΠ και εξετάζει μια σειρά προτάσεων είτε για την επέκταση είτε για τη μείωση των προστασιών γύρω από τα νησιά.
Το δίκτυο θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών, το οποίο καλύπτει πλέον 124 παράκτια τμήματα και εκτείνεται περίπου στο 16% των πολιτειακών υδάτων, ορίστηκε με σαφείς στόχους και με σημαντική αποδοχή από το κοινό.
Με την πρώτη 10ετή αξιολόγηση των MPAs να βρίσκεται σε εξέλιξη, οι αξιωματούχοι της Καλιφόρνια αξιολογούν κατά πόσον έχουν επιτύχει στη διατήρηση της θαλάσσιας ζωής και των οικοσυστημάτων, διατηρώντας την εκπαιδευτική, ψυχαγωγική και πνευματική χρήση και ελαχιστοποιώντας τις οικονομικές απώλειες. Έχουν υποβληθεί είκοσι αιτήσεις από ενδιαφερόμενους φορείς – μεταξύ των οποίων φυλές, αλιείς και ψυχαγωγοί – και λαμβάνονται υπόψη. Οι αποφάσεις αναμένονται στις αρχές του επόμενου έτους.
Ωστόσο, η επέκταση των προστασιών θα μπορούσε να αποδειχθεί δύσκολη. Οι επαγγελματίες αλιείς υποστηρίζουν σε μεγάλο βαθμό τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των οικοσυστημάτων, αλλά είναι λιγότερο πρόθυμοι να δουν την ανάκληση των δικαιωμάτων τους σε περισσότερες θαλάσσιες περιοχές.
Ο Craig Shuman, διευθυντής θαλάσσιας περιοχής στο τμήμα ψαριών και άγριας ζωής της Καλιφόρνια, δήλωσε στο Associated Press ότι οι προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές είναι από τα πιο αμφιλεγόμενα θέματα στα οποία εργάζεται ο οργανισμός. Πέρυσι, μια σειρά από ενδιαφερόμενους φορείς, στους οποίους περιλαμβάνονταν αλιείς, φυλές, οικολόγοι και ψυχαγωγοί, υπέβαλαν 20 αναφορές με μια σειρά προτάσεων, από τη μείωση ή την κατάργηση των ΘΠΠ έως την ενίσχυση και βελτίωσή τους. Οι αναφορές βρίσκονται υπό εξέταση από την επιτροπή.
Οι πολιτικές τάσεις επίσης αλλάζουν και οι στόχοι διατήρησης τίθενται ολοένα και περισσότερο σε αμφισβήτηση. Η κυβέρνηση Τραμπ έχει ανακαλέσει τους κανονισμούς σε περίπου 500.000 τετραγωνικά μίλια (1,3 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα) ομοσπονδιακών υδάτων, ανοίγοντας κάποτε προστατευόμενες περιοχές στην εμπορική αλιεία. Ο πρόεδρος έχει υποσχεθεί ότι θα ληφθούν περισσότερα μέτρα.
Εν τω μεταξύ, οι απειλές συνεχίζονται. Η κλιματική κρίση έχει προσθέσει νέες προκλήσεις με κινδύνους από καταστροφές, όπως η απορροή από πυρκαγιές, η αυξημένη ρύπανση και οι αλλαγές που προκαλούνται από έναν κόσμο που θερμαίνεται.
«Όταν προστατεύουμε τον ωκεανό, φροντίζουμε πραγματικά τους εαυτούς μας», δήλωσε η Sandy Aylesworth, διευθύντρια της Πρωτοβουλίας του Ειρηνικού στο Συμβούλιο Άμυνας Φυσικών Πόρων. Ελπίζει ότι οι ΘΠΠ όχι μόνο θα ενισχυθούν αλλά και θα επεκταθούν: μεταξύ των προτάσεων είναι πέντε νέες ΘΠΠ και οκτώ επεκτάσεις, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων που θα καθιστούσαν τους ισχύοντες κανονισμούς ακόμη πιο περιοριστικούς.
«Υπάρχουν επίσης προτάσεις που θα αποδυνάμωναν το δίκτυο», είπε, σημειώνοντας τις ισχυρές αντιξοότητες που αντιμετωπίζουν οι προτάσεις για τη διατήρηση σε τοπικό επίπεδο και σε ολόκληρη τη χώρα. Με τις αρχικές συστάσεις από το τμήμα ιχθυοκαλλιέργειας και άγριας ζωής να μην αναμένονται μέχρι τον Νοέμβριο, δεν υπάρχει ισχυρό μήνυμα για το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα.
Μέχρι τότε, η έρευνα θα συνεχιστεί, όπως και το ψάρεμα κατά μήκος των ζωνών υπερχείλισης όπου τα είδη αφθονούν. Οι δύτες θα κολυμπούν ανάμεσα στα σπάνια και ζωντανά πλάσματα στα βάθη. Τα πουλιά θα τα παρακολουθούν από θέσεις πάνω στα απόκρημνα βράχια.
Για τον ΜακΚόλεϊ, αυτό είναι ήδη ένα τεράστιο επίτευγμα. Αλλά πιστεύει ότι υπάρχουν περισσότερα που πρέπει να γίνουν.
«Αυτό το καταπληκτικό πάρκο είναι ακόμα ένα νεοσύστατο πάρκο», είπε, συγκρίνοντας το 20χρονο εθνικό πάρκο των Νησιών της Μάγχης με το 152 ετών Γέλοουστοουν.
«Αυτή είναι απλώς μια γρήγορη ματιά», είπε. «Φανταστείτε ποιες μπορούν να είναι αυτές οι αξίες αν μεγιστοποιηθούν για αρκετές γενιές – για έναν ακόμη αιώνα Καλιφορνέζων. Αυτό θα ήθελα πολύ να προκαλέσω τους εαυτούς μας σήμερα».
(Πηγή: The Guardian)
