Τα διπλωματικά διλήμματα της Αθήνας, το 1917. Πόλεμος ή ουδετερότητα;

*Οι «Δυο Ελλάδες» του διχασμού

*Η εκθρόνιση του Κωνσταντίνου

*Κυβέρνηση με τις λόγχες των ξένων

*Οι Πόντιοι αφανίζονταν

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Το 1917 ήταν σημαδιακή χρονιά για την Ελλάδα. Μέσα από τη διάσπαση σε «Δυο Ελλάδες», την πείνα που επέβαλε ο αποκλεισμός και την κατάληψη της από ξένες δυνάμεις, βρήκε το βηματισμό της και κατόρθωσε να ενταχθεί στη σωστή πλευρά της ιστορίας, γεγονός που της έδωσε ελπίδες να διεκδικήσει όσο αυτό ήταν δυνατόν τα εθνικά της δίκαια, όταν έληξε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος.

Σε διεθνές επίπεδο το 1917, συνέβαιναν σημαντικά γεγονότα, που φόρτιζαν το κλίμα. Στο Δυτικό Μέτωπο, υπήρχαν περίπου 800.000 νεκροί στην σύγκρουση μεταξύ Γάλλων και Γερμανών.

Στην ίδια χρονιά, σημειώθηκαν και δύο άλλα γεγονότα διεθνούς ενδιαφέροντος. Αυτά ήταν η επέμβαση των ΗΠΑ στον Ευρωπαϊκό Πόλεμο μετά την εγκατάλειψη του δόγματος Μονρόε, δηλαδή του δόγματος του απομονωτισμού στο δυτικό ημισφαίριο, και η ρωσική επανάσταση, η οποία ξέσπασε από το Μάρτιο εκείνης της χρονιάς και οδήγησε στην επικράτηση του κομμουνισμού στη Ρωσία.

               Η σημαδιακή εκείνη χρονιά βρήκε την Ελλάδα χωρισμένη στα δυο και σε πρωτοφανή κυβερνητική αστάθεια, αλλά και συνεχή εδαφικό τεμαχισμό της, αφού κάθε αντιμαχόμενη μερίδα επιχειρούσε να αποσπάσει εδάφη της άλλης και να επιβάλει το δικό της έλεγχο. Ο Βενιζέλος από το 1916 έκανε το χωριστό κράτος της Θεσσαλονίκης, προσπαθώντας να εκβιάσει την είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο κάτι που δεν ήθελε ο βασιλεύς Κωνσταντίνος, που είχε ταχθεί υπέρ της ουδετερότητας. Πόλεις και χωριά έβλεπαν τις κυβερνητικές δυνάμεις πότε να ελέγχουν την κατάσταση και πότε να υποχωρούν στους βενιζελικούς ή να εγκαθίστανται συμμαχικές δυνάμεις. Ο διχασμός στο απόγειό του…

               Τι ατμόσφαιρα επικρατούσε όμως στη πρωτεύουσα; Διαφωτιστική είναι μια έκθεση που υπέβαλε στην Ουάσιγκτον ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα, Γκάρετ Ντρόππερς, στις 11 Φεβρουαρίου 1917, σχετικά με την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα και το θέμα της ουδετερότητας.

Ανέφερε λοιπόν ότι είχε ενημερωθεί συχνά τους τελευταίους έξι μήνες με ημιεπίσημο τρόπο, ότι είναι υψίστης σημασίας, η Ελλάδα να παραμείνει ουδέτερη και να μην ανακατευτεί σε αυτόν τον πόλεμο.

Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, ο Γεώργιος Στρέιτ , πρώην υπουργός Εξωτερικών στο υπουργικό συμβούλιο του Βενιζέλου αλλά από το ξέσπασμα του πολέμου ένθερμος αντιβενιζελικός και έμπιστος σύμβουλος του Βασιλέως Κωνσταντίνου, τον πληροφόρησε ότι ήταν «πολύ ανεπιθύμητο για την Ελλάδα να εγκαταλείψει την πολιτική της ουδετερότητας, αν και τα αισθήματά της, τόσο επίσημα όσο και λαϊκά, ήταν αναμφίβολα ευνοϊκά για την Αντάντ. Ο κ. Στρέιτ, μπορώ να προσθέσω, είναι ύποπτος, αν και με βάση ποια στοιχεία δεν μπορώ να πω, ότι είναι υποστηρικτής του γερμανόφιλου κόμματος στην Αθήνα. Παραμερίζοντας το ζήτημα της ειλικρίνειας του, θα ήθελα να εξετάσω τα γεγονότα της ουδετερότητας της Ελλάδας και τους λόγους που επικαλείται το κράτος».

Διαβάστε περισσότερα στο Τα διπλωματικά διλήμματα της Αθήνας, το 1917. Πόλεμος ή ουδετερότητα;