Σοβαρό έλλειμμα στην ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων που αφορούν το περιβάλλον διαπιστώνουν 12 φορείς, οι οποίοι ζητούν ακόμη και τη νομοθετική κατοχύρωσή της ως “δημοκρατικής επιταγής”. Εκτιμούν ότι με αυτό τον τρόπο θα ενθαρρυνθεί και θα ενισχυθεί η κοινωνική παρουσία στα περιβαλλοντικά ζητήματα.
Οι προτάσεις που έθεσαν ήδη υπόψιν των αρμοδίων κοινοβουλευτικών επιτροπών αποσκοπούν, σύμφωνα με τους φορείς, στην ενίσχυση της διαφάνειας και της συμμετοχής του κοινού σε όλο το φάσμα της παραγωγής και εφαρμογής των διοικητικών πράξεων, νομοθετικών ρυθμίσεων και δημόσιων πολιτικών που αφορούν το περιβάλλον στην Ελλάδα, δίνοντας λύσεις σε σημαντικά θεσμικά προβλήματα.
Όπως τονίζουν, σήμερα η κοινωνική συμμετοχή “παρεμποδίζεται σοβαρά είτε από τον περιορισμένο χρόνο διαβουλεύσεων, είτε από εξαιρετικά τεχνικά κείμενα και δυσνόητες ρυθμίσεις, είτε από την πολυδιάσπαση των τόπων και μεθόδων διαβούλευσης”.
Μέσω της παρέμβασής τους, οι φορείς ζητούν από τους βουλευτές να προσφέρουν τον απαραίτητο χρόνο και να οργανώσουν τις απαραίτητες συζητήσεις, ώστε κατά το δυνατόν να επιτευχθεί διακομματική συναίνεση για την ανάγκη ενίσχυσης της ουσιαστικής συμμετοχής του κοινού στη διαδικασία λήψης αποφάσεων που αφορούν στο περιβάλλον.
Οι προτάσεις για τη συμμετοχή
Κωδικοποιημένα, οι προτάσεις που οι φορείς συνυποβάλλουν προς τους βουλευτές με τη μορφή νομοθετικής πρότασης, έχουν ως εξής:
- Δημιουργία ενιαίου δικτυακού τόπου ανοιχτής πρόσβασης, όπου θα διενεργούνται όλες οι διαδικασίες συμμετοχής του κοινού στη λήψη αποφάσεων για το περιβάλλον.
- Θέσπιση διασφαλίσεων για την αποτελεσματική άσκηση των δικαιωμάτων συμμετοχής (π.χ. αποθάρρυνση καταχρηστικών διώξεων).
- Ενίσχυση της συμμετοχής με υποχρέωση έγκαιρης γνωστοποίησης επικείμενων διαβουλεύσεων, επέκταση των δημόσιων διαβουλεύσεων σε νέες πράξεις (π.χ. πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, τροπολογίες, προτάσεις νόμων και προτάσεις αναθεώρησης του Συντάγματος κ.λπ.), και
- διενέργεια διερευνητικών διαβουλεύσεων, θεσμού που αποτελεί πρώτο βήμα πριν την τελική διαβούλευση, όταν όλα τα ενδεχόμενα και οι επιλογές πολιτικής είναι ακόμα ανοιχτά.
- Ισχυροποίηση του ρόλου των τοπικών κοινωνιών με δεσμευτικά τοπικά δημοψηφίσματα.
- Θέσπιση νέας διαδικασίας που αφορά την «Πρωτοβουλία πολιτών» με αίτημα προς τις αρμόδιες διοικητικές αρχές για την έκδοση κανονιστικής πράξης που προβλέπεται σε εξουσιοδοτική διάταξη νόμου.
- Ενίσχυση της δυνατότητας κάθε πολίτη να υποβάλει αίτημα για έλεγχο οποιουδήποτε περιστατικού θεωρεί ότι επηρεάζει δυσμενώς το περιβάλλον.
Η πρόταση νόμου διαμορφώθηκε μέσα από διαδικασία ανοιχτής και μακράς διάρκειας δημόσιας διαβούλευσης, την οποία φιλοξένησαν το WWF Ελλάς και ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛ/ΛΑΚ) σε ειδικά διαμορφωμένη ιστοσελίδα.
Οι φορείς που κινούν τη διαδικασία επισημαίνουν ότι η ” ισχυρή και ακώλυτη δημόσια συμμετοχή και η διαφάνεια στη διαδικασία λήψης περιβαλλοντικών αποφάσεων είναι νομικά κατοχυρωμένο ατομικό και κοινωνικό δικαίωμα, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε όλη την ΕΕ’.
Οι φορείς που συνυπογράφουν:
-Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας
-Διεθνής Διαφάνεια Ελλάς
-Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
-Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης
-Εταιρία Προστασίας Πρεσπών
-Ίδρυμα Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
-Καλλιστώ
-Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛ/ΛΑΚ)
-Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών
-Greenpeace
-Vouliwatch
-WWF Ελλάς
