Λοιμώδης μονοπυρήνωση-Τα συμπτώματα και η θεραπεία

Της Δρ. Αναστασίας Μοσχοβάκη

 Υπολογίζεται ότι πάνω από το 90% των ώριμων ενηλίκων  παγκοσμίως  έχουν μολυνθεί από τον ιό, συνηθέστερα κατά την εφηβική και νεανική ηλικία.

Αίτια

Η λοιμώδης μονοπυρήνωση συνήθως προκαλείται από τον ιό Epstein Barr.Σπανιότερα εμπλέκονται άλλοι παθογόνοι μικροοργανισμοί, όπως ο κυτταρομεγαλοιός, ο ιός του aids, o οι ιοί της ηπατίτιδας.

Ο ιός Epstein-Barr (EBV) είναι μέλος της οικογένειας των ερπητοιών. Ο ιός μεταδίδεται μέσω της στενής επαφής με τις εκκρίσεις του σώματος, κυρίως με τις στοματοφαρυγγικές εκκρίσεις και σε μικρότερο βαθμό με τις εκκρίσεις των γεννητικών οργάνων. Πολλοί ασθενείς που προσβάλλονται από τον ιό, δεν αναπτύσσουν λοιμώδη μονοπυρήνωση, πρόκειται δηλαδή για ασυμπτωματικούς φορείς οι οποίοι μεταδίδουν τη νόσο χωρίς να έχουν συμπτώματα.

Ο πιο κοινός τρόπος μετάδοσης του EBV είναι μέσω της έκθεσης σε μολυσμένο σάλιο από ασυμπτωματικά άτομα. Λόγω των τυπικών μορφών μετάδοσης του ιού, ο EBV είναι γνωστός και ως ο ιός του φιλιού.Η μετάγγιση αίματος και η μεταμόσχευση μυελού των οστών είναι επίσης τρόποι μετάδοσης του ιού.

Παθοφυσιολογία

‘Όταν υπάρχουν συμπτώματα, η ανοσολογική απάντηση στη μόλυνση από EBV είναι ο πυρετός, ο οποίος εμφανίζεται λόγω της απελευθέρωσης κυτοκίνης που εκλύεται από την προσβολή από τον ιό EBV των β λεμφοκυττάρων του σώματος.  Η λεμφοκυττάρωση προκαλείται από τον πολλαπλασιασμό των μολυσμένων με EBV λεμφοκυττάρων ενώ ο πόνος στον λαιμό από  την φλεγμονή και τον πολλαπλασιασμό των λεμφοκυττάρων στον φάρυγγα. Τα Τ-λεμφοΚύτταρα του αίματος είναι σημαντικά για την επάρκεια της ανοσολογικής αντίδρασης του σώματος.

Η αναποτελεσματική αντίδραση των Τ-κυττάρων μπορεί να προκαλέσει υπερβολικό και ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των Β-κυττάρων, με αποτέλεσμα κακοήθειες των Β-λεμφοκυττάρων (π.χ. λεμφώματα Β-κυττάρων).

Συμπτωματολογία

Η λοιμώδης μονοπυρήνωση χαρακτηρίζεται από κακουχία, πυρετό, παρατεταμένη διόγκωση λεμφαδένων, πονόλαιμο, εργαστηριακή εικόνα διέγερσης των λεμφοκυττάρων στο περιφερικό αίμα. Η νόσος μπορεί να ταλαιπωρήσει τον ασθενή επί αρκετές εβδομάδες. Ο χαμηλός πυρετός συνήθως είναι παρών και διαρκεί 1-2 εβδομάδες, αλλά μπορεί να επιμείνει για 4-5 εβδομάδες. Πονοκέφαλος, ναυτία, βήχας, φωτοφοβία, πόνος στο στήθος κοιλιακό άλγος, εξάνθημα, ηπατική ή σπληνική διόγκωση, μυαλγίες, αρθραλγίες, οίδημα οφθαλμών κατά την ιατρική εξέταση, είναι σπανιότερες εκδηλώσεις της νόσου. Παρά την θορυβώδη διαδρομή, η λοιμώδης μονοπυρήνωση είναι αθώο σύνδρομο. Ωστόσο  σπανίως ενδέχεται να εμφανιστούν σοβαρές επιπλοκές όπως είναι η πτώση του ανοσοποιητικού συστήματος, η προσβολή από μικρόβια, η ηπατίτιδα, οι νευρολογικές επιπλοκές (π.χ. εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα, GUILLLAIN BARRE), η πνευμονία, η μυοκαρδίτιδα, η περικαρδίτιδα, η νεφρική προσβολή, η ρήξη σπλήνα, η απόφραξη των αναπνευστικών οδών, η παγκρεατίτιδα, η χολοκυστίτιδα, αιματολογικές ανωμαλίες  όπως επικίνδυνη πτώση των αιμοπεταλίων στο περιφερικό αίμα ή αναιμία, η απόφραξη αεραγωγών. Ο ιός έχει συνδεθεί με ορισμένα καρκινώματα, λεμφώματα, σύνδρομα χρόνιας κόπωσης. Ορισμένες μελέτες έχουν συνδέσει τον ιό με τη σκλήρυνση κατά πλάκας και ορισμένα αυτοάνοσα σύνδρομα.

Λοιμώδης μονοπυρήνωση και σύνδρομο χρόνιας κόπωσης

Για πρώτη φορά συστηματικά σε διαδοχικές μελέτες από το 2009 διαπιστώθηκε ότι τα άτομα με λοιμώδη μονοπυρήνωση έχουν αυξημένη πιθανότητα να νοσήσουν από χρόνια κόπωση.

Η πιθανότητα προσβολής από το συνδεόμενο με την λοιμώδη μονοπυρήνωση σύνδρομο χρόνιας κόπωσης είναι υψηλότερη σε άτομα 12-18 ετών και σε γυναίκες συγκριτικά με άτομα μεγαλύτερης ηλικίας ή άνδρες. Το σύνδρομο μπορεί να είναι έντονο αλλά σπάνια διαρκεί πάνω από τρεις μήνες. 

Θεραπεία

Η θεραπεία της λοιμώδους μονοπυρήνωσης από Epstein Barr, είναι υποστηρικτική. Συνιστάται επαρκής λήψη νερού. Χρησιμοποιούνται ειδικά φάρμακα και συμπληρώματα για την ενίσχυση του οργανισμού στην περίπτωση προσβολής. Η σωματική δραστηριότητα και η υπερκόπωση πρέπει να αποφεύγονται για να αποφευχθεί ο κίνδυνος της ρήξης σπληνός που μπορεί να προέλθει ακόμη και κατά την διάρκεια ήπιας άσκησης. Επί επιπλοκών χορηγείται θεραπεία αναλόγως επιπλοκής.

Η δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη είναι ιατρός-ειδική παθολόγος
Facebook: https://www.facebook.com/DrAnastasiaMoschovaki/
Twitter: http://twitter.com/amoschovaki
Links: http://anastasiamoschovaki1.blogspot.com
http://systemichypertension.blogspot.com