Βρετανία: Η στέψη του βασιλιά Καρόλου

Η στέψη του Βασιλιά Καρόλου αποτελεί ένα ιστορικό γεγονός (παρακολουθήστε live)  που η Βρετανία δεν έχει ζήσει από τη στέψη της βασίλισσας Ελισάβετ Β’ το 1953. Η δομή των όσων θα εκτυλιχθούν στον επιβλητικό ναό του 11ου αιώνα, ωστόσο, βασίζεται σε παραδόσεις χιλιετίας, αν και ο νέος μονάρχης έχει προσθέσει καινούρια στοιχεία ώστε να αντιπροσωπευεται η σύγχρονη πολυπολιτισμική κοινωνία του Ηνωμένου Βασιλείου.

Σύνταξη: ecozen.gr

https://www.youtube.com/watch?v=nWmPw8dok3Q

Ο Κάρολος είναι ο 40ός μονάρχης που στέφεται στο Αβαείο (σσ: οι βασιλείς Εδουάρδος Ε’ και Εδουάρδος Η’ δεν πρόλαβαν να στεφθούν) από την εποχή του Νορμανδού βασιλιά της Αγγλία Γουλιέλμου του Κατακτητή το 1066, στην 39η τελετή στέψης (καθώς οι Γουλιέλμος Γ’ και Μαρία Β’ στέφθηκαν από κοινού ηγεμόνες το 1689).

Η Πομπή του Βασιλιά

Το μεγαλοπρεπές τελετουργικό θα αρχίσει στις 10.20 ώρα Λονδίνου  (12.20 μμ ώρα Ελλάδος) με την πρώτη από τις δύο στρατιωτικές πομπές της ημέρας. Στην «Πομπή του Βασιλιά» από το Παλάτι του Μπάκιγχαμ προς το ναό της στέψης ο βασιλιάς Κάρολος και η σύζυγος του Καμίλα θα επιβαίνουν στην Πολιτειακή Άμαξα του Αδαμάντινου Ιωβηλαίου.

Πρόκειται για τη νεότερη και πιο σύγχρονη βασιλική άμαξα, καθώς κατασκευάστηκε στην Αυστραλία για τα 60χρονα της βασιλείας της Ελισάβετ. Εκείνη τη χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το 2014 για τα εγκαίνια της κοινοβουλευτικής περιόδου.

Η άμαξα είναι θερμαινόμενη και με κλιματισμό, έχει ηλεκτρικά παράθυρα, καθώς και υδραυλικές αναρτήσεις. Αυτό σημαίνει πως παρά τους τρεις τόνους που ζυγίζει προσφέρει την άνεση ενός αυτοκινήτου. Θα σύρεται από έξι άλογα ράτσας Windsor Grey με τους αναβάτες στον αριστερό ίππο του ζεύγους, όπως επιτάσσει η επισημότητα της περίστασης.

Η χρυσόμαυρη άμαξα μήκους 5,5 μέτρων είναι εσωτερικά επενδεδυμένη με κίτρινο μετάξι και φημίζεται για το ξύλο που έχει χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή της. Συγκεκριμένα, έχουν χρησιμοποιηθεί κομμάτια ξύλου από δεκάδες ιστορικά μνημεία. Μεταξύ άλλων, από βασιλικές κατοικίες, το νούμερο 10 της Ντάουνινγκ Στριτ, το Αβαείο του Γουέστμινστερ, τις εγκαταστάσεις των βάσεων του πλοιάρχου Σκοτ και του σερ Έρνεστ Σάκλτον στην Ανταρκτική, ακόμα και από μία από τις σκάλες που χρησιμοποίησε ο σερ Έντμουντ Χίλαρι για την αναρρίχησή του στο Έβερεστ.

Στην οροφή της άμαξας δε, δεσπόζει ένα χρυσοποίκιλτο στέμμα που έχει κατασκευαστεί με ξύλο από το HMS Victory, τη ναυαρχίδα του Νέλσονα στη ναυμαχία του Τραφάλγκαρ το 1805. Στο στέμμα εσωκλείεται επίσης ύφασμα από φόρεμα της φιλανθρώπου και πρωτοπόρου της νοσηλευτικής κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα Φλόρενς Νάιτινγκεϊλ. Την άμαξα θα συνοδεύουν περίπου 200 μέλη της μονάδας Συνοδείας του Μονάρχη από το έφιππο σύνταγμα ιππικού του βασιλικού οίκου. Στην κορυφή της πομπής θα βρίσκεται ο ασημένιος Σταυρός της Ουαλίας. Μέσα στον ροζ κρύσταλλο στη μέση του σταυρού έχουν τοποθετηθεί – σε σχήμα σταυρού – δύο μικροσκοπικά θραύσματα ξύλου από τον Τίμιο Σταυρό, που αποτελούν δώρο του Πάπα Φραγκίσκου στον Κάρολο για τη στέψη του.

Η Αναγνώριση

Το πρώτο στάδιο της λειτουργίας της στέψης αφορά την αναγνώριση στο πρόσωπο του Καρόλου του νέου μονάρχη.

Ο Σεβασμιώτατος Τζάστιν Γουέλμπι, στραμμένος προς τη βόρεια πλευρά του ναού, προς την Αγία Τράπεζα, θα «παρουσιάσει» τον νέο μονάρχη στο εκκλησίασμα ως τον «αδιαμφισβήτητο βασιλιά» και θα ζητήσει την υποβολή δήλωσης αφοσίωσης και υπηρεσίας στο πρόσωπό του. Το εκκλησίασμα θα απαντήσει αναφωνώντας «ο Θεός σώζοι τον βασιλιά Κάρολο». Αυτό θα επαναληφθεί ακόμα τρεις φορές, μία για καθεμία πλευρά του ναού, με την «παρουσίαση» να γίνεται αντίστοιχα από τη λαίδη Αντζιολίνι, δικηγόρο ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τη Σκωτία, τον Κρίστοφερ Φίνεϊ, πρόεδρο του συνδέσμου κατόχων των Σταυρών ανδρείας Βικτωρίας και Γεωργίου και τη βαρόνη Έιμος, την πρώτη μαύρη γυναίκα μέλος του υπουργικού συμβουλίου στη Βρετανία. Μετά από κάθε «αναγνώριση» θα ηχούν οι σάλπιγγες. Αμέσως μετά, εκπρόσωπος της Γενικής Συνέλευσης της Εκκλησίας της Σκωτίας θα επιδώσει στον Κάρολο τη νέα κόκκινη δερματόδετη Βίβλο που έχει τυπωθεί για την τελετή, με τα πάγια λόγια «ιδού η Σοφία, ιδού ο βασιλικός Νόμος, ιδού οι ζωντανοί Χρισμοί του Θεού».

Ο Όρκος

Το δεύτερο σκέλος της τελετής αφορά τον Όρκο που παίρνει ο νέος μονάρχης. Παραμένοντας κοντά στο θρόνο ο Κάρολος θα ακουμπήσει το χέρι του στη Βίβλο. Ο νέος βασιλιάς θα ορκιστεί να κυβερνά το λαό κάθε έθνους του οποίου ηγείται με βάση τους νόμους και τα ήθη του καθενός και με έλεος, να υπερασπίζεται τη θρησκεία της προτεσταντικής μεταρρύθμισης και την Εκκλησία της Αγγλίας.

Πριν τη λήψη του όρκου, ωστόσο, ο Αγγλικανός Αρχιεπίσκοπος θα έχει πει πως η Εκκλησία του, πιστή στο Ιερό Ευαγγέλιο, «θα επιδιώκει να καλλιεργεί ένα περιβάλλον στο οποίο άνθρωποι όλων των θρησκειών και πίστεων θα μπορούν να ζουν ελεύθεροι». Πρόκειται για ένα ακόμα νεύμα προς την αναγνώριση των δεδομένων της σύγχρονης βρετανικής κοινωνίας, όπου για πρώτη φορά, σύμφωνα με την απογραφή του 2021, όσοι δηλώνουν χριστιανοί είναι λιγότεροι από το 50% του πληθυσμού. Στη συνέχεια ο Κάρολος θα υπογράψει τον Όρκο, κάτι που συνιστά νομική υποχρέωση του μονάρχη από το 1688.

Όπως είχε προβλεφθεί, ο βασιλιάς Κάρολος θα δώσει στη συνέχεια με ανάγνωση ειδικά συνταχθείσας για την περίσταση προσευχής τη δέσμευση πως θα είναι βασιλιάς «όλων των τέκνων (Του Κυρίου), κάθε θρησκείας και πεποίθησης». Πιστεύεται ότι είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της βρετανικής μοναρχίας που ο μονάρχης θα αρθρώσει δυνατά μία προσωπική προσευχή. Θα ακολουθήσει ύμνος και προσευχή, για να πάρει το λόγο από τον άμβωνα ο πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ. Θα αναγνώσει απόσπασμα από την Προς Κολοσσαείς επιστολή του Απόστολου Παύλου. Η προσθήκη αυτή στην τελετή αντανακλά το σύγχρονο έθιμο ανάγνωσης θρησκευτικών κειμένων από Βρετανούς πολιτικούς σε επίσημες πολιτειακές τελετές.

Μία γυναίκα κληρικός, η Ηγουμένη των Βασιλικών Παρεκκλησίων ντέιμ Σάρα Μαλάλι, έχει επιλεγεί για να αναγνώσει στη συνέχεια εδάφιο από το Ευαγγέλιο. Θα ακολουθήσει το κήρυγμα του Αρχιεπισκόπου του Καντερμπέρι, κάτι που με ελάχιστες εξαιρέσεις περιλαμβανόταν στις τελετές στέψεις των τελευταίων εννιάμισι αιώνων.

Η σκυτάλη για το επόμενο στάδιο της τελετής θα δοθεί με την επίκληση του Αγίου Πνεύματος για πρώτη φορά και στις τέσσερις παραδοσιακές γλώσσες των ισάριθμων εθνών του Ηνωμένου Βασιλείου: την αγγλική, την ουαλική, τη σκωτική γαελική και την ιρλανδική γαελική. Τη στιγμή αυτή ο Αρχιεπίσκοπος Τζάστιν Γουέλμπι θα λάβει από τον Αγγλικανό Αρχιεπίσκοπο της Ιερουσαλήμ Χοσάμ Ναούμ το Άγιο Μύρο με το οποίο θα χριστεί ο βασιλιάς.

Το μύρο καθαγιάστηκε στις 3 Μαρτίου από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεόφιλο Γ’ και τον Σεβασμιώτατο Χοσάμ Ναούμ στο Ναό της Αναστάσεως. Το λάδι για το μύρο προέρχεται από δύο ελαιόδενδρα στο Όρος των Ελαιών.

Από ελαιοτριβείο έξω από τη Βηθλεέμ το λάδι εστάλη στη Μόνη της Ανάληψης και στη Μονή της Μαρίας Μαγδαληνής στα Ιεροσόλυμα, εκεί όπου βρίσκονται τα λείψανα της γιαγιάς του βασιλιά Καρόλου, πριγκίπισσας Αλίκης της Ελλάδας.Εκεί, ακολουθώντας τη μακραίωνη συνταγή που φυλάσσεται σε ένα ξεφτισμένο κουτάκι στο Αβαείο, το μύρο παρασκευάστηκε με αιθέρια έλαια από τριαντάφυλλο, γιασεμί, κανέλα, μοσχολίβανο, σησάμι, άνθος πορτοκαλιάς, νερατζιά και ρετσίνι.

Ο Κάρολος μετακινείται προς τον ιστορικό Θρόνο της Στέψης, που θα βρίσκεται ακριβώς μπροστά από την Αγία Τράπεζα.  Ο θρόνος από ξύλο βαλτικής δρυός είναι το αρχαιότερο έπιπλο στη χώρα που χρησιμοποιείται ακόμα για τον αρχικό του σκοπό. Κατασκευάστηκε το 1300 κατ’ εντολή του βασιλιά Εδουάρδου Α’ για να περικλείει στη βάση του τη Λίθο του Πεπρωμένου. Πρόκειται για μία παραλληλόγραμμη πέτρα από ψαμμόλιθο βάρους 125 κιλών που αποτελεί σύμβολο της μοναρχίας της Σκωτίας. Ο Εδουάρδος το είχε αρπάξει ως λάφυρο το 1296 από το Σκόουν (για τους Σκωτσέζους παραμένει η «Λίθος του Σκόουν»). Οι Σκωτσέζοι εθνικιστές ακόμα και σήμερα αντιδρούν στη χρήση της πέτρας στην τελετή στέψης. Το 1950 Σκωτσέζοι εθνικιστές φοιτητές έκλεψαν τη λίθο από το Αβαείο του Γουέστμινστερ, προκαλώντας της σημαντική φθορά. Το 1996 η λίθος επέστρεψε στη Σκωτία, στο Κάστρο του Εδιμβούργου, απ’ όπου ταξίδεψε για το Αβαείο την περασμένη εβδομάδα.

Ο Θρόνος της Στέψης, ύψους δύο μέτρων, έχει επίσης υποστεί σημαντικές φθορές στο πέρασμα των αιώνων. Τα χρυσά λιοντάρια στα πόδια του θρόνου χρειάστηκε να αντικατασταθούν το 1727, τα φύλλα χρυσού που κάλυπταν την πλάτη έχουν αφαιρεθεί και στη θέση τους υπάρχουν ανά σημεία εμφανείς γραμμές και στίγματα από πράξεις βανδαλισμού. Το δε 1914 σουφραζέτες κρέμασαν στο θρόνο μία τσάντα που περιείχε αυτοσχέδια βόμβα, με βίδες και άλλα μεταλλικά αντικείμενα, ακόμα και δύο κουδούνια ποδηλάτων. Η έκρηξη προκάλεσε ζημιά. Ο θρόνος θα είναι τοποθετημένος πάνω στο εντυπωσιακό μωσαϊκό τύπου Cosmati που κοσμεί το δάπεδο του Αβαείου από το 1268. Αποτελείται από 90.000 κομμάτια πέτρας και γυαλιού κυρίως σε πράσινο και μωβ χρωματισμό. Αντίθετα με τα περισσότερα μωσαϊκά, τα κομμάτια που το συνθέτουν είναι διαφορετικού μεγέθους και σχήματος, ακολουθώντας την τεχνοτροπία της Ρώμης του 13ου αιώνα που εισήγαγε η οικογένεια Cosmati.

Η στιγμή του χρίσματος είναι η πιο ιερή, καθώς κατά την παράδοση φέρνει τον μονάρχη σε επαφή με τον Θεό. Ως εκ τούτου, όπως πάντοτε συνέβαινε, η στιγμή αυτή θα συντελεστεί προστατευμένη από τα βλέμματα του εκκλησιάσματος και στην προκειμένη περίπτωση των φωτογραφικών και τηλεοπτικών φακών.

Για το λόγο αυτό έχει κατασκευαστεί ένα εντυπωσιακό παραπέτασμα, το οποίο καθαγιάστηκε την περασμένη εβδομάδα στο Βασιλικό Παρεκκλήσι του Παλατιού του Αγίου Ιακώβου.Το παραπέτασμα σχεδιάστηκε από τον αγιογράφο Έινταν Χαρτ και είναι κεντημένο στο χέρι και ψηφιακά από τη Βασιλική Σχολή Κεντήματος. Το κεντρικό σχέδιο στη μεγάλη από τις τρεις όψεις του είναι επιλογή του Καρόλου και συνιστά ένδειξη της αγάπης του για την Κοινοπολιτεία. Απεικονίζεται ένα δέντρο με 56 φύλλα, πάνω στα οποία αναγράφονται τα ονόματα των ισάριθμων χωρών μελών της Κοινοπολιτείας, μεταξύ των οποίων και της Κύπρου.

Οι δύο πλαϊνές όψεις έχουν απλούστερο σχέδιο, έναν σταυρό σε χρυσό, μπλε και κόκκινο χρώμα πάνω στο βυσσινί ύφασμα. Όλο αυτό το βαρύ ύφασμα υποστηρίζεται από πλαίσιο ξύλινων κονταριών από βελανιδιά που είχε φυτευτεί το 1765 και που ξερίζωσε ο άνεμος στο βασιλικό κτήμα του Ουίνδσορ. Την κορυφή των κονταριών κοσμούν δύο μπρούντζινοι αετοί που φέρουν φύλλα χρυσού. Το παραπέτασμα θα καλύψει το Θρόνο της Στέψης και θα είναι ανοιχτό μόνο προς την πλευρά της Αγίας Τράπεζας. Από αυτήν την πλευρά ο Αρχιεπίσκοπος Γουέλμπι θα αλείψει με δύο δάχτυλα το Άγιο Μύρο στα χέρια, στο στήθος και στο κεφάλι του Καρόλου.

Το μύρο θα είναι τοποθετημένο σε χρυσό δοχείο ύψους 21 εκατοστών σε σχήμα αετού με απλωμένα φτερά, γνωστό ως Ampulla. Το κεφάλι του αετού ξεβιδώνει για να γεμίσει το δοχείο και το μύρο χύνεται από μικρές τρύπες που έχει το ράμφος στο Κουτάλι της Στέψης, όπου βουτά τα δάχτυλά του ο Αρχιεπίσκοπος.

Όπως σχεδόν όλα τα βασιλικά σύμβολα που χρησιμοποιούνται στη στέψη, έτσι και η σημερινή Ampulla κατασκευάστηκε με την Αποκατάσταση της μοναρχίας στη Βρετανία το 1660 με τον Κάρολο Β’.

Τα αρχαιότερα σύμβολα είχαν καταστραφεί από τον Όλιβερ Κρόμγουελ το 1649, μετά από τον αποκεφαλισμό του Καρόλου Α’ και την 11ετή κατάλυση της μοναρχίας, ως αποτέλεσμα των εμφυλίων πολέμων μεταξύ Βασιλικών και Κοινοβουλευτικών.

Το μοναδικό από τα σύμβολα που γλίτωσε είναι το Κουτάλι. Το σημερινό θεωρείται πως είναι το αυθεντικό του 12ου αιώνα, το οποίο έσωσε αγοράζοντάς το ο αυλικός του Καρόλου Α’ Κλέμεντ Κίνερσλι, ο οποίος έπειτα το επέστρεψε στον Κάρολο Β’. Το μήκους 26,7 εκατοστών κουτάλι είναι από επιχρυσωμένο ασήμι και έχει τέσσερα μαργαριτάρια στη λαβή.

Κατά τη διάρκεια του χρίσματος η χορωδία θα ψέλνει τον ύμνο ‘Zadok the Priest’ του Γκέοργκ Φρίντριχ Χέντελ, που αναφέρεται στην προέλευση του εθίμου, δηλαδή το χρίσμα που πρόσφεραν στον βασιλιά Σολομώντα ο ομώνυμος ιερέας και ο προφήτης Νάθαν.Στη συνέχεια ο Κάρολος θα κατευθυνθεί στην Αγία Τράπεζα, θα γονατίσει στο υποπόδιο και θα δεχθεί την ευλογία του Αρχιεπισκόπου. Θα ακολουθήσει η ένδυση του βασιλιά με το λευκό «Κολοβό Χιτώνιο», που συμβολίζει την αγνότητα και τη σεμνότητα έναντι Του Κυρίου. Από πάνω θα φορέσει τον «Υπερχιτώνα» από χρυσό μετάξι, ένδυμα που έλκει την καταβολή του από το Βυζάντιο και τη ζώνη του.