Η Παγκόσμια Ημέρα Άγριας Ζωής (3 Μαρτίου) έχει καθιερωθεί από τον ΟΗΕ και είναι η ημέρα που τιμάμε την Άγρια Ζωή και την εξαιρετική ποικιλομορφία του πλανήτη μας. Και όπως αναφέρεται στο φετεινό σημείωμα του Οργανισμού, μια καλή καλή αφορμή να σκεφτούμε και να κάνουμε έναν απολογισμό της ικανότητάς μας να την προστατεύσουμε.
Η ημερομηνία δεν είναι τυχαία. Είναι η ημέρα της επετείου υπογραφής της CITES, της Σύμβασης για το Διεθνές Εμπόριο Απειλούμενων Ειδών της Άγριας Πανίδας και Χλωρίδας, που υπογράφηκε το 1973. Μέσα σε 50 χρόνια, η Συνθήκη αυτή έχει προστατεύσει χιλιάδες φυτά και ζώα σε όλον τον πλανήτη. Ωστόσο, όλα αυτά τα χρόνια κι ενώ υπήρξαν αξιοσημείωτες επιτυχίες στην προστασία της Άγριας Ζωής, πολλά πολύτιμα ζώα και φυτά εξακολουθούν να είναι υπό εξαφάνιση. Η περσινή σχετική έκθεση της WWF αποκάλυψε ότι οι παγκόσμιοι πληθυσμοί της άγριας ζωής έχουν μειωθεί κατά μέσο όρο 69% από το 1970.
«Την σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Άγριας Ζωής χρειάζεται να αναλογιστούμε την ευθύνη μας να προστατεύσουμε την υπέροχη ποικιλομορφία της ζωής στον πλανήτη μας. Και να αναγνωρίσουμε την παταγώδη αποτυχία μας», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Antonio Guterres. «Οι ανθρώπινες δραστηριότητες καταστρέφουν τα δάση, τις ζούγκλες, τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις, τους ωκεανούς, τα ποτάμια, τις θάλασσες και τις λίμνες. Ένα εκατομμύριο είδη βρίσκονται στο χείλος της εξαφάνισης λόγω της καταστροφής των οικοτόπων, της ρύπανσης από ορυκτά καύσιμα και της επιδεινούμενης κλιματικής κρίσης. Πρέπει κάποια στιγμή να αποφασίσουμε να να τερματίσουμε αυτόν τον πόλεμο κατά της φύσης», καταλήγει.
Κι ενώ τείνουμε να σκεφτόμαστε ότι τα πιο απειλούμενα ζώα – οι γορίλες του βουνού, οι μαύροι ρινόκεροι και οι ελέφαντες των αφρικανικών δασών – βρίσκονται στις γειτονικές ηπείρους, η δική μας Ευρώπη έχει επίσης πολλά είδη που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν,
Τα ζώα και τα φυτά που κινδυνεύουν στην Ευρώπη
Αρκτικές Αλεπούδες: μόνο 450 έχουν απομείνει στην Ευρώπη
Στην Ευρώπη, η «Αλεπού του Χιονιού» κατατάσσεται από τη Διεθνή Ένωση για την Προστασία της Φύσης (IUCN) στη δεύτερη βαθμίδα κινδύνου εξαφάνισης αμέσως μετά την πρώτη βαθμίδα που είναι η Πλήρης Εξαφάνιση από τη Φύση. Αυτό το πανέμορφο μικρό λευκό σαρκοφάγο είναι πολύ σπάνιο στη Φινλανδία και τη Σουηδία, ενώ οι περισσότεροι πληθυσμοί εξακολουθούν να ζουν στη Ρωσία. Αρχικά, το κυνήγι για την πολύτιμη γούνα της την έφερε στα πρόθυρα της εξαφάνισης. Σήμερα, η αρκτική αλεπού αντιμετωπίζει την απειλή της κλιματικής αλλαγής, η οποία προκαλεί την εξαφάνιση της αρκτικής τούνδρας όπου ζει.
Ο Καρχαρίας-Προσκυνητής: ο δεύτερος μεγαλύτερος καρχαρίας στον κόσμο, κινδυνεύει με εξαφάνιση
Ευτυχώς για τον Καρχαρία-Προσκυνητή (Cetorhinus maximus) h ομορφιά δεν αποτελεί προϋπόθεση για την προστασία τα είδη που κινδυνεύουν. Το σπηλαιώδες στόμα του τον κάνει να φαίνεται πολύ τρομακτικός για τον άνθρωπο, αλλά η αλήθεια είναι ότι εμείς του έχουμε κάνει πολύ μεγαλύτερη ζημιά: το είδος του αποτελεί στόχο της αλιείας με καμάκι και δίχτυα εδώ και αιώνες. Ο καρχαρίας περιλαμβάνεται πλέον στον κατάλογο των απειλούμενων ειδών από την IUCN, ενώ στις μεγάλες ωκεάνιες μεταναστεύσεις του πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός με τα πλοία για να μην τραυματιστεί κατά λάθος.
Το Ευρωπαϊκό Χέλι: ένα μυστηριώδες ψάρι στα πρόθυρα της εξαφάνισης
Το ευρωπαϊκό χέλι κατατάσσεται ως κρίσιμα απειλούμενο από την IUCN. Αντιμετωπίζει ένα ευρύ φάσμα απειλών – από την κλιματική αλλαγή έως τα παράσιτα και τη ρύπανση – που έχουν προκαλέσει μείωση του πληθυσμού του κατά 90% μέσα σε λίγες μόνο δεκαετίες.
Η Αγριοκαστανιά της Ευρώπης κινδυνεύει
Η Αγριοκαστανιά ή Ιπποκαστανιά, ένα εμβληματικό δέντρο, φύεται σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης. Όμως οι επιθέσεις από τη μύγα της φυλλοξήρας έχουν καταστήσει το είδος ευάλωτο, προσθέτοντας στις πιέσεις από την υλοτομία, τις δασικές πυρκαγιές και τον τουρισμό. Η έκθεση της IUCN αναφέρει ότι περισσότερα από τα μισά (58%) ενδημικά δέντρα της Ευρώπης απειλούνται με εξαφάνιση.
Μύγες των Λουλουδιών: Το ένα τρίτο του πληθυσμού απειλείται με εξαφάνιση
Οι Μύγες των Λουλουδιών ή Συρφίδες, είναι σημαντικοί επικονιαστές και ζωτικής σημασίας για την διατήρηση της βιοποικιλότητας του πλανήτη. Περίπου το ένα τρίτο (37%) όλων των ειδών των Συρφίδων στην Ευρώπη απειλούνται με εξαφάνιση, προειδοποίησε πέρυσι η IUCN.Η μείωση αυτή είναι ιδιαίτερα ανησυχητική για την Ευρώπη και τη βιοποικιλότητά της.
Ο λύγκας: τα πανέμορφα αιλουροειδή εξακολουθούν να απειλούνται από τη λαθροθηρία
Αυτή η μεγάλη γάτα με τα μυτερά αυτιά είναι σίγουρα ένα από τα πιο χαρισματικά θηλαστικά που κινδυνεύουμε να χάσουμε στην Ευρώπη. Ο ιβηρικός λύγκας και ο ευρασιατικός λύγκας είναι δύο από τα πέντε είδη μεγάλων σαρκοφάγων που εξακολουθούν να στην ήπειρο. Ο πρώτος είναι το πιο απειλούμενο αιλουροειδές στον κόσμο, ενδημικό της Ισπανίας και της Πορτογαλίας. Οι οικολόγοι έχουν από καιρό προειδοποιήσει ότι ο πληθυσμός του λύγκα θα μπορούσε σύντομα να εξαφανιστεί πλήρως στη Γαλλία.
Μεσογειακές Φώκες: Έχουν απομείνει λιγότερες από 700 μεσογειακές φώκιες στη φύση
Η Μεσογειακή Φώκια (Monachus-Monachus) είναι το πιο σπάνιο είδος φώκιας στον κόσμο και γίνεται όλο και πιο σπάνια στα ευρωπαϊκά ύδατα. Το 2015, εκτιμήθηκε ότι λιγότερες από 700 τέτοιες επιβίωναν σε τρεις ή τέσσερις απομονωμένους υποπληθυσμούς στη Μεσόγειο, στο Αιγαίο και στο αρχιπελάγος της Μαδέρας.
Τι γίνεται για την προστασία των απειλούμενων ειδών στην Ευρώπη;
Τα καλά νέα, σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, «είναι ότι διαθέτουμε τα εργαλεία, τη γνώση και τις λύσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης της βιοποικιλότητας. Εκτός από τη CITES, έχουμε την περσινή Συμφωνία του Παρισιού» για την προστασία της βιοποικιλότητας. «Πρέπει να φέρουμε στο προσκήνιο τις φωνές των τοπικών κοινοτήτων και των αυτόχθονων πληθυσμών . Αυτοί είναι οι πιο αποτελεσματικοί θεματοφύλακες της βιοποικιλότητας στον κόσμο» σημειώνει. Ας κάνουμε όλοι το χρέος μας, σήμερα και κάθε μέρα, για να διατηρήσουμε τους φυσικούς οικότοπους και όλοι μαζί να οικοδομήσουμε ένα καλύτερο μέλλον για όλα έμβια όντα του πλανήτη μας» καταλήγει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ στο μήνυμα του.
Με πληροφορίες από τον ΟΗΕ και το Euronews
με Αριθμό Μητρώου 12691
