Πότε δημιουργήθηκαν τα έντομα επικονιαστές, τα έντομα που είναι απαραίτητα για τη βιοποικιλότητα και τελικά την ίδια τη ζωή;
Αυτό είναι το ερώτημα στο οποίο απάντησαν ερευνητές σε μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην επιστημονική επιθεώρηση Royal Society Publishing. Σύμφωνα με τη μελέτη, αρχαιότερο έντομο που συμβάλλει στην επικονίαση χρονολογείται 280 εκατομμύρια χρόνια πριν. Το είδος αυτό ζούσε πολύ πριν από την εμφάνιση των ανθοφόρων φυτών. Η έρευνα που πραγματοποίησαν επιστήμονες από το Παλαιοντολογικό Ινστιτούτο Borissiak στη Μόσχα αποκάλυψε την παρουσία ενός επικονιαστικού εντόμου, της κατηγορίας Tillyardembia. Μέχρι τη μελέτη αυτή, η ύπαρξη εντόμων απαραίτητων για την αναπαραγωγή των φυτών χρονολογούνταν 160 εκατομμύρια χρόνια πριν, σύμφωνα με τις επιστημονικές συμβάσεις.
Η ανακάλυψη αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει το κλειδί για μια πολύ καλύτερη κατανόηση της συν-εξέλιξης των επικονιαστικών εντόμων και των γυμνόσπερμων, τα περισσότερα από τα οποία εξελίχθηκαν σε αγγειόσπερμα. Ειδικότερα, αυτό το βήμα θα συνέβαλε σε μια βαθιά μεταμόρφωση της βιοποικιλότητας των χερσαίων φυτών.
Τι είναι η επικονίαση
Επικονίαση είναι «η μεταφορά της γύρης από τους στήμονες στον ύπερο του άνθους». Η γύρη μεταφέρεται κυρίως με τον αέρα και με τα έντομα (κυρίως μέλισσες και πεταλούδες) αλλά και με το νερό και κάποια σπονδυλωτά. Η επικονίαση μπορεί να πραγματοποιηθεί τόσο στο ίδιο άνθος όσο και μεταξύ διαφορετικών ανθέων, είτε στο ίδιο είτε σε διαφορετικά φυτά. Στις περισσότερες περιπτώσεις η επικονίαση οδηγεί σε γονιμοποίηση των ανθέων.
Κατανόηση της ποικιλομορφίας των φυτών
Η παραπάνω ανακάλυψη αυτή ρίχνει φως στη διαδικασία που συνοδεύει τον μετασχηματισμό των φυτικών ειδών. Τα έντομα επικονίασης αποτελούν βασικό κρίκο για την αναπαραγωγή των αγγειόσπερμων (ανθοφόρων φυτών). Σύμφωνα με τους επιστήμονες περισσότερα από 9 στα 10 φυτά οφείλουν την επιβίωσή τους σε αυτά τα είδη. Έτσι, σχεδόν το 35% της κατανάλωσης τροφίμων συνδέεται με τη δράση αυτών των μικρών εντόμων. Το έντομο Tillyardembia είναι επομένως το πρώτο στη σειρά της πολύ μεγάλης οικογένειας των επικονιστών.
Η βιοποικιλότητα απειλείται
Η βιοποικιλότητα του πλανήτης μας απειλείται κι αυτό οφείλεται σε πολλούς και σύνθετους παράγοντες: η αστική επέκταση, η κλιματική αλλαγή, η περιβαλλοντική ρύπανση και η υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων. Στις αρχές Ιανουαρίου του 2023, η εφημερίδα The Guardian αναφέρθηκε σε μια μελέτη που ανέδειξε τη σταδιακή εξαφάνιση αυτών των επικονιαστικών εντόμων και τις επιπτώσεις της στον άνθρωπο. 500.000 πρόωροι θάνατοι παγκοσμίως υπολογίζεται ότι έμμεσα οφείλονται στη μείωση του πληθυσμού των επικονιστών, όπως οι μέλισσες και οι πεταλούδες
Πηγή: The Royal Society Publishing
με Αριθμό Μητρώου 12691
