Πεταλούδες: Θα εξαφανιστούν λόγω της κλιματικής αλλαγής;

Σύμφωνα με μια μελέτη που παρουσίασαν πρόσφατα Βέλγοι ερευνητές η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη και η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να έχει αντίκτυπο στη γονιμότητα των πεταλούδων, με πραγματικό κίνδυνο για την επιβίωσή τους.

Οι πολύχρωμες πεταλούδες φανερώνουν με μαγευτικό τρόπο την ομορφιά της φύσης, αν και οι μέλισσες τις επισκιάζουν σε ό,τι αφορά τη βιοποικιλότητα, την προστασία και την επιβίωσή τους. Ωστόσο, ο ρόλος της μικρής πεταλούδας είναι επίσης ουσιαστικός στη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας. «Η πεταλούδα είναι ένας φρουρός της φύσης», εξηγεί η Caroline Nieberding, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Λουβέν (UCLouvain).

«Οι πεταλούδες έχουν γοητεύσει τους ανθρώπους από την αυγή του χρόνου, γι’ αυτό και έχουμε μια καλά τεκμηριωμένη καταγραφή των ειδών σε όλο τον κόσμο, εδώ και δεκαετίες. Έτσι, όταν ένα είδος εξαφανίζεται, γνωρίζουμε ότι αυτό συνδέεται με το φυσικό περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσεται, συχνά λόγω της εξαφάνισης ορισμένων φυτών στα οποία εναποθέτουν αποκλειστικά τα αυγά τους. Η εξαφάνιση των πεταλούδων είναι ένα είδος προειδοποίησης για την κατάσταση της τοπικής βιοποικιλότητας. Η πεταλούδα έχει επίσης ρόλο επικονιαστή, καθώς με το σώμα πιάνει τη γύρη την οποία μεταφέρει ακούσια από το ένα λουλούδι στο άλλο».

Οι πεταλούδες αλλάζουν συμπεριφορά ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες

Σύμφωνα με τις έρευνες, οι πεταλούδες δεν είναι απλά έντομα που λειτουργούν σαν ρομπότ και αναπαράγονται ενστικτωδώς. «Οι πεταλούδες είναι ικανές για μάθηση. Για μεγάλο χρονικό διάστημα πιστεύαμε  ότι αυτή η ικανότητα ήταν προνόμιο των σπονδυλωτών ζώων με μεγάλο εγκέφαλο και μεγάλη διάρκεια ζωής, όπως οι πίθηκοι ή οι ελέφαντες. Αυτό όμως σήμερα δεν ισχύει, όπως αποδεικνύουν καθημερινά οι πεταλούδες» αναφέρει Caroline Nieberding «Ένα από τα πράγματα που μαθαίνει η πεταλούδα είναι η σεξουαλική συμπεριφορά» συμπληρώνει.

Μαζί με τη συνάδελφό της Bertanne Visser, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Λιέγης (ULg), η Caroline Nieberding μόλις δημοσίευσαν μια μελέτη στο επιστημονικό περιοδικό Functional Ecology στην οποία αποδεικνύουν ότι τα θηλυκά ενός είδους πεταλούδας προσαρμόζουν τις προτιμήσεις τους στις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής, επιλέγοντας εκείνα τα αρσενικά που τους προσφέρουν ορισμένα πλεονεκτήματα γονιμότητας.

«Η μελέτη μας επικεντρώνεται σε ένα συγκεκριμένο είδος, το Bicyclus anynana, μια αφρικανική πεταλούδα που ζει στο Μαλάουι και έχει την ιδιαιτερότητα να αποκτά διαφορετική εμφάνιση, ανάλογα με το αν εκκολάπτεται την ξηρή ή την υγρή περίοδο. Αυτή η αλλαγή στην εμφάνιση προκαλείται από τη θερμοκρασία περιβάλλοντος και είναι πολύ σημαντική για τον αναπαραγωγικό κύκλο. Τα θηλυκά εντοπίζουν και προτιμούν τα αρσενικά της ξηρής περιόδου, καθώς το ζευγάρωμα στη διάρκεια της ξηρής περιόδου αυξάνει διάρκεια ζωής τους, αλλά και την παραγωγή των αυγών.

Η υπερθέρμανση του πλανήτη  επηρεάζει τον αναπαραγωγικό κύκλο

Οι δύο ερευνήτριες  αναρωτήθηκαν τι αντίκτυπο θα έχει η υπερθέρμανση του πλανήτη σε αυτόν τον αναπαραγωγικό κύκλο, μοντελοποιώντας την αύξηση της θερμοκρασίας μέχρι το 2100 σε αυτή την περιοχή της Αφρικής.

«Προς το παρόν, η υγρή περίοδος είναι πιο ζεστή από ό,τι η ξηρή. Με την αύξηση της θερμοκρασίας, ωστόσο, η ξηρή περίοδος θα επιμηκυνθεί και η θερμοκρασία θα πλησιάσει αυτή της υγρής περιόδου. Ως αποτέλεσμα, ο αναπαραγωγιικός κύκλος της πεταλούδας θα διαταραχθεί, με αποτέλεσμα να ζευγαρώνει όλο και περισσότερο με τα αρσενικά της υγρής περιόδου και καθώς η γονιμότητά της είναι χαμηλότερη, θα έχει όλο και λιγότερα αυγά» εξηγεί η ερευνήτρια.

Αν και η μελέτη αφορά μια πεταλούδα που ζει στην Αφρική, για την ειδικό, δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο αυτό δεν θα μπορούσε να συμβεί και στις χώρες της Ευρώπης,  αφού κι εδώ ζουν έντομα που αλλάζουν τη μορφή τους ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες του περιβάλλοντος.  Η αλλαγή στην αναπαραγωγική συμπεριφορά της πεταλούδα αυξάνει τον κίνδυνο εξαφάνισής τους.

Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τις έρευνες η Ευρώπη έχει ήδη χάσει το 10% των ειδών πεταλούδων της, ενώ και το 40% από αυτά βρίσκονται στα πρόθυρα της εξαφάνισης.

Πηγή: Le Soir