Με ιδιαίτερη συγκίνηση πραγματοποιήθηκε στο κατάμεστο αμφιθέατρο του Μουσείου Ακρόπολης η διεθνής ημερίδα με θέμα «Παρθενώνας και Δημοκρατία», η οποία αφιερώθηκε στην μνήμη του Προέδρου του ΔΣ του Μουσείου, Καθηγητή Δημητρίου Παντερμαλή, το μεγάλο έργο του οποίου συνεχίζεται με αυτό τον τρόπο.
Στην ημερίδα συμμετείχαν διακεκριμένοι επιστήμονες και εκπρόσωποι των διεθνών Επιτροπών για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα. Ιδιαίτερες ευχαριστίες δόθηκαν για τη στήριξή τους στην Aegean και στο Ίδρυμα Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη.
Ο πρόεδρος του Μουσείου Ακρόπολης Καθηγητής Νικόλαος Χρ. Σταμπολίδης στην ομιλία του για τη ζωφόρο του Παρθενώνα και τη Δημοκρατία ανέφερε μεταξύ άλλων:
«Για πρώτη φορά σ’ αυτόν τον ναό, τον Παρθενώνα, η Δημοκρατία του «χρυσού αιώνα» του Περικλή τολμά να σκεφθεί, να σχεδιάσει και να σμιλέψει πάνω στο σκληρό υλικό του πεντελικού μαρμάρου μια εικόνα σύγχρονή της: την πομπή των Παναθηναίων, όπου συμμετέχουν όλες οι τάξεις της Αθηναϊκής Δημοκρατίας χωρίς εξαίρεση».
Ο καθηγητής Μανόλης Κορρές αναφέρθηκε στη “Γλυπτική και αρχιτεκτονικό πλαίσιο”. «Γλυπτές παραστάσεις συναντάμε συνήθως σε δωρικούς ναούς στα αετώματα και στις μετόπες. Σπανιότερα είναι τα γλυπτά σε ζωφόρο δωρικού ναού, όπως στους ναούς του Ηφαίστου στην Αθήνα και του Ποσειδώνα στο Σούνιο.
Ο Παρθενώνας είναι ακραία περίπτωση ναού, με γλυπτά εικονιστικά θέματα σε αετώματα, μετόπες και στις τέσσερις πλευρές του σηκού, συνθέσεις με θέματα μυθολογικά, που ακολουθούν κανόνες. Η ζωφόρος περιέχει αναφορές στη μυθολογία αλλά κυρίως εικονίζει την Αθηναϊκή Πολιτεία».
…καὶ πτερὰ ὄχι σπανίως κάμνουν… Ἑλληνικὲς ἐπιγραφὲς στὴν ἀλλοδαπή
Ο Άγγελος Π. Ματθαίου ανέφερε : «Μεταξὺ τῶν παμπόλλων ἐπιγραφῶν ποὺ κατὰ καιρούς, ἤδη ἀπὸ τὸν 17ο αἰ., διηρπάσθησαν ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα περιλαμβάνονται καὶ μερικές, οἱ ὁποῖες συνιστοῦν ἀναπόσπαστο τμῆμα ἐπιγραφικῶν ἑνοτήτων, λ.χ. ἐκείνης περὶ τῆς διαχειρίσεως τῶν ἱερῶν χρημάτων τῆς Ἀθηνᾶς, ἢ συνανήκουν, ἢ καὶ συναρμόζονται πρὸς σημαντικὰ ψηφίσματα. Ὁ ἐπαναπατρισμὸς καὶ ἡ συνένωσίς τους πρὸς τοὺς ἐγχωρίους λίθους, στοὺς ὁποίους ἀνήκουν, εἶναι ἑδραῖο καὶ δίκαιο αἴτημα, ἀντίστοιχο πρὸς αὐτὸ περὶ τῶν ἀρχιτεκτονικῶν γλυπτῶν τοῦ Παρθενῶνος».
Ο δημοκρατικός συμβολισμός του Παρθενώνα σήμερα
Η Δρ. Έλενα Κόρκα αναφέρθηκε στον διαχρονικό συμβολισμό του Παρθενώνα : «O Παρθενώνας, με μέτρο τον άνθρωπο, αποκρυσταλλώνει αρχιτεκτονικά και αισθητικά τα ύψιστα ιδεώδη και τις αξίες της δημοκρατικής κοινωνίας διαχρονικά. Οι κοινωνίες μπορούν να μεταβάλλονται με τους χρόνους, όμως οι δημοκρατικοί θεσμοί και οι λειτουργίες παραμένουν αδιάσειστοι μάρτυρες της εξέλιξης της κοινωνίας των πολιτών. Ο τρόπος με τον οποίο βιώνουν και αλληλεπιδρούν απέναντι στον δημοκρατικό συμβολισμό του μοναδικού αυτού μνημείου, αποκαλύπτει το βάθος και την ποιότητα της ενσυναίσθησης των σημερινών πολιτών της παγκόσμιας κοινωνίας».
Ο Παρθενώνας στον 21ο αιώνα
Για τα “Έργα διασφάλισης της απρόσκοπτης πρόσβασης όλων των πολιτών” αναφέρθηκε στην ομιλία της η Δρ. Έλενα Κουντούρη.
«Στην ανακοίνωση παρουσιάζονται τα πρόσφατα έργα που υλοποιήθηκαν στην Ακρόπολη, με στόχο τη διασφάλιση του δημοκρατικού δικαιώματος της απρόσκοπτης πρόσβασης όλων των πολιτών στον αρχαιολογικό χώρο, και αφορούν, μεταξύ άλλων, στην εγκατάσταση σύγχρονου ανελκυστήρα πλαγιάς και τη δημιουργία νέων διαδρομών ΑμΕΑ».
Ο Παρθενώνας, ναός της Δημοκρατίας
Ο Καθηγητής Louis Godart μίλησε για τον Παρθενώνα ως ναό της Δημοκρατίας και ανέφερε μεταξύ άλλων : «Ένας πολιτισμός είναι πλούσιος στους κανόνες και τα σύμβολα που κοσμούν την ιστορία του. Πριν από 3.700 χρόνια, οι Έλληνες, όπως αποδεικνύεται από τα κείμενα των μυκηναϊκών πινακίδων, ήταν ευαίσθητοι στην έννοια της δικαιοσύνης και πριν από περισσότερα από 2.500 χρόνια εφηύραν την Δημοκρατία.
Αφού σταμάτησαν τους Πέρσες στον Μαραθώνα και την Σαλαμίνα, έχτισαν τον Παρθενώνα που γιορτάζει τις αξίες της δημοκρατίας τόσο για την Ελλάδα όσο και για ολόκληρο τον κόσμο. Είναι καιρός η Βρετανία να σβήσει την μνήμη του εγκλήματος που διέπραξε ένας εκπρόσωπός της και να επιστρέψει τα γλυπτά του Φειδία στο ναό της θεάς».
Από την Σαλαμίνα έως τον Παρθενώνα: Βελτιώνοντας την Δημοκρατία
Η Δρ. Christiane Tytgat μίλησε για τα Γλυπτά του Φειδία και την αναγκαιότητα να επιστραφούν στην Αθήνα.
«Πριν από 2.500 χρόνια, η Ναυμαχία της Σαλαμίνας ήταν σημείο καμπής στην ιστορία της Ελλάδας. Οι ναοί της Ακροπόλεως, κατεστραμμένοι από τους Πέρσες, ξαναχτίστηκαν με διάταγμα του Δήμου μόνο στο δεύτερο μισό του 5ου αιώνα π.Χ. Ο Παρθενώνας μαρτυρεί την πολιτική, την οικονομική και πολιτιστική κυριαρχία της Αθήνας, ενώ η ζωφόρος του ναού τιμά τους κατοίκους της δημοκρατικής πόλης. Αυτή είναι η ‘μοναδική’ ιστορία την οποία μας λένε τα ανεκτίμητα Γλυπτά του Φειδία. Καιρός να επιστραφούν στην Αθήνα!»
Πόσο δημοκρατικός ήταν τελικά ο Παρθενώνας;
Ο Καθηγητής Paul Cartledge ανέφερε τους τρόπους που εκφράζεται η δημοκρατία μέσα από τον Παρθενώνα. «Αναφέρεται συχνά ότι ο Παρθενώνας είναι το σύμβολο της δημοκρατίας. Σκέφθηκα ότι θα ήταν διδακτικό να αναφέρω με ποιους τρόπους και σε ποιον βαθμό ήταν δημοκρατικός ο Παρθενώνας, στο αρχικό του πλαίσιο».
Η ‘Δημοκρατία’ και ο Παρθενώνας: Επανασχεδιασμός των Μεγάλων Σχεδίων της Κλασικής Αθηναϊκής Δημοκρατίας
Ο Γιώργος Βάρδας είπε μεταξύ άλλων : «Σε αυτή την ημερίδα αναλογίζομαι τις δημοκρατικές παρορμήσεις που εκφράστηκαν στην δημιουργία, τον σχεδιασμό και την οικοδόμηση του Παρθενώνα, και αναφέρομαι στην διαχρονική κληρονομιά και την έμπνευση που δίνει αυτό το εμβληματικό μνημείο ως «φάρος της δημοκρατίας», όπως αναφέρει ο αείμνηστος ιστορικός William St. Clair».
Παρθενώνας και Δημοκρατία, 2022
Η Mag. Alexandra Pistofidou αναφέρθηκε στον Παρθενώνα και τη Δημοκρατία λέγοντας ότι : «O Παρθενώνας της Αθήνας του 5ου αιώνα π.Χ. έγινε το σύμβολο της Δημοκρατίας, της ελευθερίας και του κόσμου. Ο ισχυρισμός αυτός υποστηρίζεται από την αφήγηση της εξέλιξης των πολιτικών συστημάτων μέσα στο χρόνο, από τον Μεσαίωνα μέχρι την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (Heiliges Römisches Reich), την Αναγέννηση και τις επαναστάσεις, την δυναστεία των Αψβούργων, τον τελευταίο Kaiser, και από τη σύγκριση δύο μεγάλων Ηγετών του παρελθόντος, του Περικλή και του Franz Joseph. Ο σκοπός είναι να επισημανθεί η σημασία της επανένωσης όλων των Γλυπτών του Παρθενώνα και η συνακόλουθη, κρίσιμη σημασία της Δημοκρατίας σήμερα».
Ο Παρθενώνας, σύμβολο του ευρωπαϊκού δημοκρατικού μας πολιτισμού
Ο Καθηγητής Dusan Sidjanski μίλησε για την αναγκαιότητα επιστροφής των Γλυπτών ως ένδειξη ενότητας. «Η επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα αντιπροσωπεύει μια συμβολική χειρονομία ενότητας. Αποκαθιστώντας την ακεραιότητα του εμβληματικού μνημείου της Ελλάδας, επιβεβαιώνουμε την ενότητα του ευρωπαϊκού πολιτισμού που στηρίζει τις περισσότερες από τις αξίες μας, όπως την δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αναγνώριση του ανθρώπου, στα οποία συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό η Αρχαία Ελλάδα και ιδιαίτερα η στωική φιλοσοφία».
Η αφήγηση του Βρετανικού Μουσείου και τα Γλυπτά του Παρθενώνα στο επίκεντρο της συζήτησης για την αποαποικιοποίηση – ένα θέμα ηθικής
Η Καθηγήτρια Celina F. Lage ανέφερε ότι: «Ορισμένα μέρη του Κώδικα Δεοντολογίας του ICOM για τα Μουσεία και άλλα έγγραφα αναλύονται υπό το φως του αιτήματος για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα. Στον Κώδικα αυτόν, διαβάζουμε μία σειρά από συμπεριφορές και κανόνες που συνάδουν με την σύγχρονη μετα-αποικιακή σκέψη. Συμπεραίνουμε ότι τα νέα πρότυπα της μουσειακής πρακτικής καλούν τα μουσεία σε συνεχή διάλογο και συνεργασίες, σε αναζήτηση ενός δημοκρατικού διαλόγου μεταξύ χωρών, θεσμών και κοινοτήτων, αναζητώντας κοινές αξίες και στόχους».
με Αριθμό Μητρώου 12691
