Ωρολογιακή βόμβα για το παγκόσμιο κλίμα η υπερθέρμανση της Αρκτικής

Η Γη είναι περίπου 1,1 ℃ θερμότερη από ό,τι ήταν στην αρχή της βιομηχανικής επανάστασης. Αυτή η αύξηση της θερμοκρασίας δεν ήταν ομοιόμορφη, με ορισμένες περιοχές να θερμαίνονται με πολύ μεγαλύτερο ρυθμό. Μια τέτοια περιοχή είναι η Αρκτική.

Μια νέα μελέτη δείχνει ότι η Αρκτική έχει θερμανθεί σχεδόν τέσσερις φορές ταχύτερα από τον υπόλοιπο κόσμο τα τελευταία 43 χρόνια.

Αυτό σημαίνει ότι η Αρκτική είναι κατά μέσο όρο περίπου 3℃ θερμότερη από ό,τι ήταν το 1980.

Αυτό είναι ανησυχητικό, επειδή η Αρκτική περιέχει ευαίσθητα και λεπτότατα ισορροπημένα στοιχεία του κλίματος, τα οποία, αν πιεστούν πολύ, θα αντιδράσουν με παγκόσμιες συνέπειες.

Γιατί η Αρκτική θερμαίνεται τόσο γρήγορα;

Ένα μεγάλο μέρος της εξήγησης σχετίζεται με τους θαλάσσιους πάγους. Πρόκειται για ένα λεπτό στρώμα (συνήθως πάχους ενός μέτρου έως πέντε μέτρων) θαλασσινού νερού που παγώνει το χειμώνα και λιώνει εν μέρει το καλοκαίρι.

Ο θαλάσσιος πάγος καλύπτεται από ένα λαμπερό στρώμα χιονιού, το οποίο αντανακλά περίπου το 85% της εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας προς το διάστημα.

Το αντίθετο συμβαίνει στον ανοιχτό ωκεανό. Ως η πιο σκοτεινή φυσική επιφάνεια στον πλανήτη, ο ωκεανός απορροφά το 90% της ηλιακής ακτινοβολίας.

Όταν καλύπτεται από θαλάσσιο πάγο, ο Αρκτικός Ωκεανός λειτουργεί σαν μια μεγάλη ανακλαστική κουβέρτα, μειώνοντας την απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας.

Καθώς ο θαλάσσιος πάγος λιώνει, οι ρυθμοί απορρόφησης αυξάνονται, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας θετικός βρόχος ανατροφοδότησης, όπου ο γρήγορος ρυθμός θέρμανσης των ωκεανών ενισχύει περαιτέρω το λιώσιμο των θαλάσσιων πάγων, συμβάλλοντας στην ακόμη ταχύτερη θέρμανση των ωκεανών.

Αυτός ο βρόχος ανατροφοδότησης είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνος για αυτό που είναι γνωστό ως ενίσχυση της Αρκτικής και αποτελεί την εξήγηση για το γιατί η Αρκτική θερμαίνεται τόσο πολύ περισσότερο από τον υπόλοιπο πλανήτη.

Υποτιμάται η ενίσχυση της Αρκτικής

Τα αριθμητικά κλιματικά μοντέλα έχουν χρησιμοποιηθεί για την ποσοτικοποίηση του μεγέθους της ενίσχυσης της Αρκτικής. Συνήθως εκτιμούν ότι ο λόγος ενίσχυσης είναι περίπου 2,5, δηλαδή η Αρκτική θερμαίνεται 2,5 φορές ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο.

Με βάση το αρχείο παρατηρήσεων των επιφανειακών θερμοκρασιών κατά τα τελευταία 43 χρόνια, η νέα μελέτη εκτιμά ότι ο ρυθμός ενίσχυσης της Αρκτικής είναι περίπου τέσσερις.

Σπάνια τα κλιματικά μοντέλα λαμβάνουν τόσο υψηλές τιμές. Αυτό υποδηλώνει ότι τα μοντέλα μπορεί να μην αποτυπώνουν πλήρως τους πλήρεις βρόχους ανάδρασης που ευθύνονται για την ενίσχυση της Αρκτικής και, κατά συνέπεια, μπορεί να υποεκτιμούν τη μελλοντική αύξηση της θερμοκρασίας της Αρκτικής και τις πιθανές συνέπειες που τη συνοδεύουν.

Πόσο πρέπει να ανησυχούμε;

Εκτός από τους θαλάσσιους πάγους, η Αρκτική περιέχει και άλλα στοιχεία του κλίματος που είναι εξαιρετικά ευαίσθητα στην αύξηση της θερμοκρασίας. Αν πιεστούν πολύ, θα έχουν επίσης παγκόσμιες συνέπειες.

Ένα από αυτά τα στοιχεία είναι το μόνιμο στρώμα πάγου, ένα (πλέον όχι και τόσο) μόνιμα παγωμένο στρώμα της γήινης επιφάνειας.

Καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται σε όλη την Αρκτική, το ενεργό στρώμα, το ανώτερο στρώμα του εδάφους που ξεπαγώνει κάθε καλοκαίρι, βαθαίνει. Αυτό, με τη σειρά του, αυξάνει τη βιολογική δραστηριότητα στο ενεργό στρώμα με αποτέλεσμα την απελευθέρωση άνθρακα στην ατμόσφαιρα.

Το αρκτικό μόνιμο στρώμα πάγου περιέχει αρκετό άνθρακα για να αυξήσει τις μέσες παγκόσμιες θερμοκρασίες κατά περισσότερο από 3℃. Εάν η απόψυξη του μόνιμου πάγου επιταχυνθεί, υπάρχει το ενδεχόμενο μιας ανεξέλεγκτης διαδικασίας θετικής ανάδρασης, η οποία συχνά αναφέρεται ως ωρολογιακή βόμβα άνθρακα του μόνιμου πάγου.

Η απελευθέρωση του προηγουμένως αποθηκευμένου διοξειδίου του άνθρακα και του μεθανίου θα συμβάλει στην περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας της Αρκτικής, επιταχύνοντας στη συνέχεια το μελλοντικό ξεπάγωμα του μόνιμου πάγου.

Τι θα συμβεί στο στρώμα πάγου της Γροιλανδίας;

Ένα δεύτερο στοιχείο της Αρκτικής που είναι ευάλωτο στην άνοδο της θερμοκρασίας είναι το στρώμα πάγου της Γροιλανδίας. Ως η μεγαλύτερη μάζα πάγου στο βόρειο ημισφαίριο, περιέχει αρκετό παγωμένο πάγο για να αυξήσει την παγκόσμια στάθμη της θάλασσας κατά 7,4 μέτρα, αν λιώσει εντελώς.

Όταν η ποσότητα τήξης στην επιφάνεια ενός παγοκαλύμματος υπερβαίνει το ρυθμό συσσώρευσης χιονιού το χειμώνα, τότε αυτό χάνει μάζα ταχύτερα από ό,τι κερδίζει. Όταν ξεπεραστεί αυτό το όριο, η επιφάνειά του χαμηλώνει. Αυτό θα επιταχύνει τον ρυθμό τήξης, επειδή οι θερμοκρασίες είναι υψηλότερες σε χαμηλότερα υψόμετρα.

Αυτός ο βρόχος ανατροφοδότησης ονομάζεται συχνά αστάθεια των μικρών παγετώνων. Προηγούμενες έρευνες τοποθετούν την απαιτούμενη αύξηση της θερμοκρασίας γύρω από τη Γροιλανδία για να ξεπεραστεί αυτό το όριο σε περίπου 4,5 ℃ πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.

Με δεδομένο τον εξαιρετικό ρυθμό αύξησης της θερμοκρασίας της Αρκτικής, η υπέρβαση αυτού του κρίσιμου ορίου γίνεται γρήγορα πιθανή.

Παρόλο που υπάρχουν κάποιες περιφερειακές διαφορές στο μέγεθος της ενίσχυσης της Αρκτικής, ο παρατηρούμενος ρυθμός αύξησης της θερμοκρασίας της Αρκτικής είναι πολύ υψηλότερος από ό,τι υπονοούν τα μοντέλα.

Αυτό μας φέρνει επικίνδυνα κοντά σε καίρια κλιματικά όρια που αν ξεπεραστούν θα έχουν παγκόσμιες συνέπειες. Όπως γνωρίζουν όλοι όσοι ασχολούνται με αυτά τα προβλήματα, ό,τι συμβαίνει στην Αρκτική δεν παραμένει στην Αρκτική.

ΠΗΓΗ: https://theconversation.com/