Μιχαήλ Γκορμπατσόφ: Αποχαιρετισμός στον τελευταίο Σοβιετικό ηγέτη

Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 91 ετών ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, ο τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης, όπως μεταδίδει το πρακτορείο Reuters επικαλούμενο το Interfax.

Ο Γκορμπατσόφ έμεινε στην ιστορία ως ο άνθρωπος ο οποίος τερμάτισε τον Ψυχρό Πόλεμο, όμως παράλληλα απέτυχε να αποτρέψει την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.

Διετέλεσε ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης από το 1985 μέχρι το 1991. Το 1990 πήρε το Βραβείο Νόμπελ ειρήνης.

Έχοντας μικτή ρωσική και ουκρανική καταγωγή, ο Γκορμπατσόφ γεννήθηκε στο Πριβόλνογιε του Κράι Σταυρούπολης σε μια φτωχή οικογένεια αγροτών, στις 2 Μαρτίου του 1931. Μεγαλώνοντας στην εποχή του Ιωσήφ Στάλιν, στα νιάτα του δούλευε σε θεριζοαλωνιστικές μηχανές σε συλλογικό αγρόκτημα πριν από την ένταξή του στο Κομμουνιστικό Κόμμα.

Το 1955 αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Λομονόσοφ και το 1957 από το Ινστιτούτο Αγροτικής Οικονομίας της Σταυρούπολης με την ειδικότητα του γεωπόνου – οικονομολόγου.

Όταν έγινε γενικός γραμματέας του Σοβιετικού Κομμουνιστικό Κόμματος το 1985, σε ηλικία μόλις 54 ετών, είχε βάλει στόχο να εισάγει περιορισμένες πολιτικές και οικονομικές ελευθερίες.

Εφάρμοσε σειρά οικονομικών και κοινωνικών μεταρρυθμίσεων που έλαβαν χώρα στη Σοβιετική Ένωση από τον Απρίλιο του 1985 μέχρι το Δεκέμβριο του 1991, γνωστές ως “περεστρόικα” ενώ εισήγαγε την πολιτική της «γκλάσνοστ» (διαφάνεια), για τον ανοικτό διάλογο με στόχο την επίλυση προβλημάτων, που επέτρεψε την κριτική στο κόμμα και στο κράτος, ωστόσο ενθάρρυνε τους εθνικιστές που άρχισαν να πιέζουν για ανεξαρτησία στις δημοκρατίες της Βαλτικής (Λετονία, Λιθουανία, Εσθονία) και αλλού.

Πολλοί Ρώσοι δεν συγχώρησαν ποτέ στον Γκορμπατσόφ την αναταραχή που προκάλεσαν οι μεταρρυθμίσεις του, θεωρώντας πως η επακόλουθη υποβάθμιση του βιοτικού τους επιπέδου ήταν ένα «πολύ υψηλό τίμημα» που κλήθηκαν να πληρώσουν για τον φερόμενο ως «εκδημοκρατισμό».

O Γκορμπατσόφ, ο τελευταίος Σοβιετικός πρόεδρος, σύναψε συμφωνίες μείωσης των όπλων με τις Ηνωμένες Πολιτείες και συνεργάστηκε με δυτικές δυνάμεις για να αφαιρέσει το “Σιδηρούν Παραπέτασμα” που χώριζε την Ευρώπη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και να επιφέρει την επανένωση της Γερμανίας, μεταδίδει το Reuters.

Όταν οι διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας σάρωσαν τα έθνη του σοβιετικού μπλοκ της κομμουνιστικής Ανατολικής Ευρώπης το 1989, απέφυγε να χρησιμοποιήσει βία – σε αντίθεση με προηγούμενους ηγέτες του Κρεμλίνου που είχαν στείλει τανκς για να συντρίψουν τις εξεγέρσεις στην Ουγγαρία το 1956 και στην Τσεχοσλοβακία το 1968.

Όμως οι διαδηλώσεις δημιούργησαν και φιλοδοξίες για αυτονομία στις 15 δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης, οι οποίες διαλύθηκαν τα επόμενα δύο χρόνια με χαοτικό τρόπο. Ο Γκορμπατσόφ πάλεψε μάταια για να αποτρέψει αυτή την κατάρρευση.

Παρέμεινε ο τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης μέχρι την πτώση της, μετά από μια περίοδο διαδηλώσεων που τροφοδότησαν φιλοδοξίες για αυτονομία στις 15 δημοκρατίες της, η οποία διαλύθηκε τα επόμενα δύο χρόνια με χαοτικό τρόπο.

Σε συνέντευξη που έδωσε το 2015 στο γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, ο τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης Μιχαήλ Γκορμπατσόφ μίλησε για τους κινδύνους της επιδείνωσης των σχέσεων Ρωσίας και Δύσης, προβλέποντας ότι υπάρχει κίνδυνος να γίνουν πολύ χειρότερα τα πράγματα. «Βλέπω όλα τα σημάδια ενός νέου Ψυχρού Πολέμου», στην κρίση της Ουκρανίας, είχε πει.

Συλλυπητήρια από τους ηγέτες χωρών

Ο θάνατος του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ δεν έμεινε ασχολίαστος από τους ηγέτες των μεγαλύτερων χωρών του πλανήτη.

Ο πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας Βλαντίμιρ Πούτιν εξέφρασε τα «βαθιά συλλυπητήριά» του για τον θάνατο του πρώην ηγέτη του ΚΚΣΕ δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου.

«Ο Βλαντίμιρ Πούτιν εκφράζει τα βαθιά του συλλυπητήρια μετά τον θάνατο του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, πρόκειται να στείλει το πρωί συλλυπητήριο τηλεγράφημα στην οικογένεια και στους οικείους του» του πρώην ηγέτη της ΕΣΣΔ, ανέφερε ο Ντμίτρι Πεσκόφ, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS.

Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν απέτισε με τη σειρά του φόρο τιμής στον τελευταίο ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης χαρακτηρίζοντας τον «σπάνιο ηγέτη».

«Ως ηγέτης της ΕΣΣΔ, συνεργάστηκε με τον (αμερικανό τότε) πρόεδρο (Ρόναλντ) Ρέιγκαν για να μειωθούν τα πυρηνικά οπλοστάσια των δύο χωρών μας, προς μεγάλη ανακούφιση των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο που προσεύχονταν να τερματιστεί η κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών. Έπειτα από δεκαετίες βάρβαρης πολιτικής καταστολής, υιοθέτησε δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις», ανέφερε ο κ. Μπάιντεν.

“Επρόκειτο για ενέργειες ενός «σπάνιου ηγέτη», που είχε «τη φαντασία να δει ότι ένα άλλο μέλλον ήταν εφικτό και το θάρρος να διακινδυνεύσει όλη του την καριέρα για να το επιτύχει. Το αποτέλεσμα ήταν ένας ασφαλέστερος κόσμος και μεγαλύτερη ελευθερία για εκατομμύρια ανθρώπους», πρόσθεσε.

Το Ίδρυμα Ρέιγκαν από την πλευρά του ανέφερε μέσω Twitter πως «θρηνεί την απώλεια» του ηγέτη που «ήταν κάποτε πολιτικός αντίπαλος του Ρόναλντ Ρέιγκαν και κατέληξε να γίνει φίλος του».

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έκανε λόγο για έναν πολιτικό «άξιο εμπιστοσύνης και σεβασμού».

Ο τελευταίος ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης (1985-1991) «διαδραμάτισε κρίσιμο ρόλο για να τερματιστεί ο ψυχρός πόλεμος και να πέσει το σιδηρούν παραπέτασμα. Άνοιξε τον δρόμο για μια ελεύθερη Ευρώπη. Είναι μια κληρονομιά που δεν θα ξεχάσουμε. Αναπαύσου εν ειρήνη Μιχαήλ Γκορμπατσόφ», ανέφερε η επικεφαλής της Κομισιόν, πρώην υπουργός Άμυνας της Γερμανίας, μέσω Twitter.

Ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών τέλος εξέφρασε τη «βαθιά θλίψη» του αποτίνοντας φόρο τιμής στον «απαράμιλλο ηγέτη» που «άλλαξε τον ρου της ιστορίας».

«Έκανε περισσότερα από οποιονδήποτε για να έρθει με ειρηνικό τρόπο το τέλος του ψυχρού πολέμου», σημείωσε ο Αντόνιο Γκουτέρες σε δελτίο Τύπου που δημοσιοποιήθηκε από τις υπηρεσίες του, κρίνοντας πως «ο κόσμος έχασε έναν τεράστιο παγκόσμιο ηγέτη, δεσμευμένο στην πολυμερή συνεργασία, ακούραστο υπερασπιστή της ειρήνης».

Τη λύπη του για το θάνατο του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ εξέφρασε με ανάρτησή του στο twitter το υπουργείο Εξωτερικών κάνοντας λόγο για έναν «μεγάλο Ευρωπαίο» που συνέβαλε καθοριστικά στον εκδημοκρατισμό της χώρας του.

«Εκφράζουμε τη λύπη μας για την απώλεια ενός μεγάλου Ευρωπαίου, του Μιχαήλ Σεργκέγεβιτς Γκορμπατσόφ», ανέφερε χαρακτηριστικά η ανακοίνωση του ΥΠΕΞ.

Πρόσθεσε ότι ο ίδιος «συνέβαλε καθοριστικα στον τερματισμό του ψυχρού πολέμου, την προώθηση του πυρηνικού αφοπλισμού και τον εκδημοκρατισμό της χώρας του».

«Ειλικρινή συλλυπητήρια στους οικείους του και στον λαό της Ρωσίας», κατέληξε.