Του Γιάννη Μανιάτη
Ρωσία, Κίνα και Λευκορωσία έχουν το διπλάσιο ποσοστό εξαγωγών λιπασμάτων από το άθροισμα ΗΠΑ και Καναδά, με αυτονόητες επιπτώσεις στην επισιτιστική επάρκεια του πλανήτη. Οι 8 στις 10 πετρελαϊκές εταιρείες που τροφοδοτούν την Ευρώπη, είναι μη ευρωπαϊκές. Η κατάληψη εκτάσεων Γης από μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού αναδεικνύουν ότι τα φωτοβολταϊκά σε στέγες καταλαμβάνουν σχεδόν τη μισή έκταση από τα φωτοβολταϊκά στην ύπαιθρο. Το ηλεκτρικό σύστημα της Ελλάδας, εκπέμπει τις ίδιες ποσότητες άνθρακα ανά kWh, όπως το σύστημα της Γερμανίας.
Η μείωση της γαλλικής επιρροής και η τρομακτική αύξηση της αντίστοιχης κινεζικής στην αφρικανική ήπειρο, είναι ραγδαία τα τελευταία 20 χρόνια. Από ελάχιστες Αφρικανικές χώρες το 2000, μέσα σε 20 χρόνια, η Κίνα έγινε ο κορυφαίος προμηθευτής αγαθών για πάνω από 30 κράτη της Αφρικής. Oι κινεζικές εξαγωγές από $5δις εκτοξεύθηκαν στα $110δις, με ανάλογη (αν και μικρότερη) αύξηση των εξαγωγών της Αφρικής προς την Κίνα, με σημαντική συμμετοχή των εξαγωγών ορυκτών πρώτων υλών ($18δις). Ως ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής, η Κίνα συμμετέχει κατά πάνω από 25% στη χρηματοδότηση έργων υποδομής στην αφρικανική ήπειρο.
Κίνα, Γερμανία, Ιταλία Ολλανδία, είναι οι μεγαλύτεροι εισαγωγείς ορυκτών καυσίμων από τη Ρωσία. Στις πρώτες 100 ημέρες της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, Κίνα, Ιταλία, Ολλανδία, Ινδία, Ν. Κορέα, είχαν τη μεγαλύτερη ποσοστιαία συμμετοχή εισαγωγών ρωσικού αργού πετρελαίου. Στο επίπεδο του φυσικού αερίου μέσω αγωγών Γερμανία, Ιταλία, Τουρκία, Πολωνία, Βουλγαρία, Αυστρία είχαν υψηλά ποσοστά ρωσικών εισαγωγών. Γαλλία, Βέλγιο και Ιαπωνία, ήταν οι σημαντικότεροι εισαγωγείς ρωσικού LNG.
Ρωσία, Κίνα και Λευκορωσία, κατέχουν αθροιστικά το διπλάσιο μερίδιο εξαγωγών λιπασμάτων ($89,3δις), σε σχέση με το άθροισμα εξαγωγών ΗΠΑ και Καναδά ($44,2δις). Σημαντικοί εισαγωγείς ρωσικών λιπασμάτων είναι Βραζιλία, ΗΠΑ, Κίνα και Ινδία. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Σίτισης (WFP), 811εκατ. άνθρωποι είναι διαχρονικά πεινασμένοι, 276 εκατ. ζουν στο όριο του λιμού και 49εκατ. σε 43 χώρες ζουν σε καθεστώς μεγάλων ελλείψεων. Οι άνθρωποι χαμηλού εισοδήματός, δαπανούν το 44,8% του εισοδήματος τους για την εξασφάλιση τροφής.
To 2016, οχτώ στις δέκα κορυφαίες εταιρίες που τροφοδοτούσαν με πετρέλαιο την Ευρώπη, ήταν μη-Ευρωπαϊκές. Τα σημαντικότερα ποσοστά ανήκουν στις ρωσικές Rosneft, Lukoil και Gazprom (περίπου 35% της συνολικής τροφοδοσίας της ΕΕ). Οι ευρωπαϊκές Statoil/Equinor (Νορβηγία) και Shell (Ολλανδία/Μεγ. Βρετανία) συμμετείχαν κατά 15%.
Η χρησιμοποίηση εκτάσεων Γης για την παραγωγή ηλεκτρισμού από διαφορετικές ενεργειακές πηγές, αποτελεί ένα σημαντικό συντελεστή αξιολόγησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον.
Για την αξιολόγηση των εκτάσεων/χρήσεων Γης που απαιτούνται για την παραγωγή 1MWh ηλεκτρισμού, συνυπολογίζονται, οι εκτάσεις/χρήσεις Γης που καταλαμβάνει η ενεργειακή εγκατάσταση/μονάδα, καθώς και οι εκτάσεις Γης, που χρησιμοποιήθηκαν για την εξόρυξη των πρώτων υλών που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή της μονάδας, στη χρήση καυσίμου, στον παροπλισμό και τέλος στη διαχείριση των αποβλήτων της μονάδας. Σημειώνεται ότι, η κατάληψη γης για φωτοβολταϊκά σε στέγες, είναι σημαντικά μικρότερη από την αντίστοιχη έκταση που απαιτείται στις εγκαταστάσεις εδάφους (στην ύπαιθρο).
Η ένταση εκπομπών CO2 για την παραγωγή ηλεκτρισμού (2021), σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες καταδεικνύει τις σημαντικά διαφορετικές αποστάσεις που έχουν να διανύσουν οι χώρες στη διαδρομή για την απανθρακοποίηση του ενεργειακού τους ισοζυγίου.
Η Πολωνία, έχει την μακράν δυσκολότερη διαδρομή να διανύσει, όπως και οι Εσθονία, Λευκορωσία. Αντίθετα, Γαλλία, Ελβετία, Σουηδία, Νορβηγία (για διαφορετικούς λόγους η κάθε μια) εμφανίζουν σημαντικά λιγότερες δυσκολίες. Ελλάδα, Βουλγαρία και Γερμανία, βρίσκονται στην ίδια κατηγορία των 364grCO2/kWh.
Του καθηγητή Γιάννη Μανιάτη, πρ. υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής
Πρώτη δημοσίευση του άρθρου στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
με Αριθμό Μητρώου 12691
