Η άμμος είναι η πρώτη ύλη που καταναλώνεται περισσότερο στον κόσμο μετά το νερό και αποτελεί βασικό συστατικό της καθημερινής μας ζωής.
Ωστόσο, υπάρχει παγκόσμια έλλειψη – και οι επιστήμονες του κλίματος λένε ότι αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις βιωσιμότητας του 21ου αιώνα.
“Είναι ώρα για πανικό; Λοιπόν, αυτό σίγουρα δεν θα βοηθήσει, αλλά είναι καιρός να ρίξουμε μια ματιά και να αλλάξουμε την αντίληψή μας για την άμμο“, δήλωσε ο Pascal Peduzzi, κλιματολόγος του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών.
Η ακόρεστη παγκόσμια όρεξη για άμμο, ένα από τα σημαντικότερα αλλά λιγότερο εκτιμώμενα εμπορεύματα στον κόσμο, δεν πρόκειται να κοπάσει σύντομα. Το πρόβλημα, ωστόσο, είναι ότι αυτός ο πόρος χάνεται.
Ολόκληρη η κοινωνία μας είναι χτισμένη στην άμμο. Είναι η πρώτη ύλη που καταναλώνεται περισσότερο στον κόσμο μετά το νερό και αποτελεί βασικό συστατικό της καθημερινής μας ζωής.
Η άμμος είναι η κύρια ουσία που χρησιμοποιείται στην κατασκευή δρόμων, γεφυρών, τρένων υψηλής ταχύτητας, ακόμη και σε έργα ανάπλασης γης.
Βασικό συστατικό του γυαλιού
Άμμος, χαλίκι και βράχος που συνθλίβονται μαζί λιώνονται για να φτιάξουν το γυαλί που χρησιμοποιείται σε κάθε παράθυρο, οθόνη υπολογιστή και έξυπνο τηλέφωνο. Ακόμη και η παραγωγή τσιπ πυριτίου χρησιμοποιεί άμμο.
Ωστόσο, ο κόσμος αντιμετωπίζει έλλειψη – και οι επιστήμονες του κλίματος λένε ότι αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις βιωσιμότητας του 21ου αιώνα.
“Είναι ώρα για πανικό Λοιπόν, αυτό σίγουρα δεν θα βοηθήσει, αλλά είναι καιρός να ρίξουμε μια ματιά και να αλλάξουμε την αντίληψή μας για την άμμο“, δήλωσε ο Pascal Peduzzi, κλιματολόγος του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών, κατά τη διάρκεια διαδικτυακού σεμιναρίου που διοργάνωσε η δεξαμενή σκέψης Chatham House.
Ο Peduzzi, ο οποίος είναι διευθυντής της Παγκόσμιας Βάσης Δεδομένων Πληροφοριών για τους Πόρους του UNEP στη Γενεύη της Ελβετίας, περιέγραψε την παγκόσμια διακυβέρνηση των πόρων άμμου ως “τον ελέφαντα στο δωμάτιο“.
“Πιστεύουμε ότι η άμμος βρίσκεται παντού. Ποτέ δεν πιστεύαμε ότι θα μας τελείωνε η άμμος, αλλά σε ορισμένα σημεία έχει αρχίσει να τελειώνει. Πρόκειται για την πρόβλεψη του τι μπορεί να συμβεί την επόμενη δεκαετία περίπου, διότι αν δεν κοιτάξουμε μπροστά, αν δεν προβλέψουμε, θα έχουμε τεράστια προβλήματα σχετικά με την προσφορά άμμου, αλλά και με τον χωροταξικό σχεδιασμό“, πρόσθεσε.
Οικοδομική ανάπτυξη με πρώτη ύλη την άμμο
Επί του παρόντος, δεν είναι δυνατή η ακριβής παρακολούθηση της παγκόσμιας χρήσης άμμου. Ωστόσο, ο Peduzzi δήλωσε ότι μπορεί να μετρηθεί έμμεσα, αναφέροντας μια “πολύ, πολύ καλή” συσχέτιση μεταξύ της χρήσης άμμου και τσιμέντου.
Τα Ηνωμένα Έθνη εκτιμούν ότι κάθε χρόνο παράγονται 4,1 δισεκατομμύρια τόνοι τσιμέντου, κυρίως από την Κίνα, η οποία αποτελεί το 58% της σημερινής οικοδομικής έκρηξης που τροφοδοτείται με άμμο
Έχει διαπιστωθεί ότι η παγκόσμια χρήση άμμου και χαλικιών είναι 10 φορές υψηλότερη από εκείνη του τσιμέντου. Αυτό σημαίνει ότι, μόνο για τις κατασκευές, ο κόσμος καταναλώνει περίπου 40 έως 50 δισεκατομμύρια τόνους άμμου σε ετήσια βάση. Αυτό είναι αρκετό για να χτιστεί ένα τείχος ύψους 27 μέτρων και πλάτους 27 μέτρων, το οποίο θα τυλίγεται γύρω από τον πλανήτη κάθε χρόνο.
Ο παγκόσμιος ρυθμός χρήσης της άμμου – ο οποίος έχει τριπλασιαστεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες, εν μέρει ως αποτέλεσμα της ραγδαίας αστικοποίησης – υπερβαίνει κατά πολύ τον φυσικό ρυθμό με τον οποίο η άμμος αναπληρώνεται από την αποσάθρωση των πετρωμάτων από τον άνεμο και το νερό.
Δεν είναι χρήσιμη όλη η άμμος που υπάρχει
Η άμμος μπορεί να βρεθεί σχεδόν σε κάθε χώρα της Γης, καλύπτοντας τις ερήμους και επενδύοντας τις ακτογραμμές σε όλο τον κόσμο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι όλη η άμμος είναι χρήσιμη. Οι κόκκοι άμμου της ερήμου, που διαβρώνονται από τον άνεμο και όχι από το νερό, είναι πολύ ομαλοί και στρογγυλεμένοι για να συνδεθούν μεταξύ τους για κατασκευαστικούς σκοπούς.
Η άμμος που είναι ιδιαίτερα περιζήτητη είναι πιο γωνιώδης και μπορεί να κλειδώσει μεταξύ της. Συνήθως προέρχεται και εξάγεται από βυθούς, ακτές, λατομεία και ποτάμια σε όλο τον κόσμο.
«Ένας κόκκος αλλαγής»
Η Louise Gallagher, επικεφαλής της περιβαλλοντικής διακυβέρνησης στην πρωτοβουλία του UNEP/GRID-Geneva για το Παγκόσμιο Παρατηρητήριο Άμμου, δήλωσε ότι τα ζητήματα γύρω από την άμμο έχουν γίνει ένα “διάχυτο” και “πολύπλοκο” πρόβλημα προς επίλυση.
Για παράδειγμα, είπε ότι η απαγόρευση της εξόρυξης ποταμίσιας άμμου θα έχει αναπόφευκτα επιπτώσεις για τους ανθρώπους και τις κοινότητες που βασίζονται σε αυτή την πρακτική για να κερδίσουν τα προς το ζην.
Η Κίνα και η Ινδία βρίσκονται στην κορυφή του καταλόγου των περιοχών όπου η εξόρυξη άμμου έχει επιπτώσεις σε ποτάμια, λίμνες και ακτές, κυρίως λόγω της ραγδαίας αύξησης της ζήτησης για υποδομές και κατασκευές.
Η «Μαφία της άμμου»
Το UNEP έχει προειδοποιήσει στο παρελθόν για ακμάζουσες “μαφίες άμμου“, με ομάδες που αποτελούνται από κατασκευαστές, εμπόρους και επιχειρηματίες και είναι γνωστό ότι δραστηριοποιούνται σε χώρες όπως η Καμπότζη, το Βιετνάμ, η Κένυα και η Σιέρα Λεόνε. Οι ακτιβιστές που εργάζονται για να φωτίσουν τις δραστηριότητές τους, σύμφωνα με το UNEP, απειλούνται και ακόμη και σκοτώνονται.
Η Gallagher προσδιόρισε πέντε προτεραιότητες για τη διακυβέρνηση των πόρων άμμου κατά τα επόμενα δύο χρόνια:
- Συνεργασία για παγκόσμια πρότυπα σε όλους τους τομείς
- Οικονομικά αποδοτικές και βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις για την άμμο ποταμών και θαλασσών
- Επικαιροποίηση των περιβαλλοντικών, κοινωνικών και εταιρικών πλαισίων διακυβέρνησης στον χρηματοπιστωτικό τομέα ώστε να συμπεριλάβουν την άμμο
- Καθορισμός περιφερειακών, εθνικών και παγκόσμιων στόχων για τη χρήση της άμμου στη σωστή κλίμακα.
“Θα έλεγα ότι ένας κόκκος άμμου μπορεί να γίνει κόκκος αλλαγής“, δήλωσε ο Kiran Pereira, ερευνητής και ιδρυτής του SandStories. org.
“Είναι σημαντικό να εστιάζουμε στα καλά πράγματα που συμβαίνουν. Η Ζυρίχη, για παράδειγμα, κατασκευάζει κτίρια με 98% ανακυκλωμένο σκυρόδεμα. Η πόλη του Άμστερνταμ έχει δεσμευτεί να γίνει 100% κυκλική μέχρι το 2050 (και) στοχεύει να μειώσει στο μισό τη χρήση φυσικών πόρων μέχρι το 2030. Αυτός είναι ο δρόμος που πρέπει να ακολουθήσουμε“, δήλωσε ο Περέιρα.
Από το 2019 είναι γνωστό το πρόβλημα
Η αφύπνιση σχετικά με την παγκόσμια έλλειψη άμμου, δήλωσε ο Peduzzi, ήρθε το 2019, όταν οι κυβερνήσεις αναγνώρισαν για πρώτη φορά την περιβαλλοντική κρίση και το θέμα τέθηκε τελικά στην πολιτική ατζέντα ως αποτέλεσμα ενός ψηφίσματος του ΟΗΕ.
Δυστυχώς, ο Peduzzi δήλωσε στο CNBC ότι η πρόκληση αυτή δεν έχει ακόμη αντιμετωπιστεί επαρκώς σε παγκόσμιο επίπεδο.
“Είναι ακόμα πολύ καινούργιο όλο αυτό. Σε πολλές από τις αναπτυξιακές πολιτικές, δεν υπάρχει κανένας που να μιλάει για το θέμα της άμμου, από πού προέρχεται, τις κοινωνικές επιπτώσεις ή τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, οπότε υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει να γίνουν“, συνέχισε.
“Ακόμα, δεν υπάρχουν μεγάλα σχέδια, δεν υπάρχουν πρότυπα για το πώς πρέπει να εξάγεται, δεν υπάρχει χωροταξικός σχεδιασμός για το πού πρέπει να εξάγεται και πού όχι, δεν υπάρχει παρακολούθηση για το από πού προέρχεται στα περισσότερα μέρη (και) δεν υπάρχει επιβολή των νόμων, επειδή οι χώρες προβληματίζονται μεταξύ των αναπτυξιακών αναγκών και της προστασίας του περιβάλλοντος“.
Όσον αφορά το μέλλον, η εκβιομηχάνιση, η αύξηση του πληθυσμού και η αστικοποίηση είναι τάσεις που ενδέχεται να τροφοδοτήσουν την εκρηκτική αύξηση της ζήτησης για άμμο.
![[354691] ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΤΑΞΙΔΙΩΤΩΝ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ "ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ". (ΘΑΝΑΣΗΣ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ / EUROKINISSI)](https://ecozen.gr/wp-content/uploads/2022/08/5658639-238x178.jpg "Πρώτο και πάλι στην Ευρώπη το αεροδρόμιο της Αθήνας στα βραβεία Routes Europe 2024!")
με Αριθμό Μητρώου 12691
