Νέες «καταθέσεις» αναμένεται να πραγματοποιήσουν σημερα Δευτέρα 14 Φεβρουαρίου στο Παγκόσμιο Θησαυροφυλάκιο Σπόρων το Σουδάν, η Ουγκάντα, η Νέα Ζηλανδία, η Γερμανία και ο Λίβανος. Μεταξύ άλλων θα κατατεθούν σπόροι όπως το κεχρί, το σόργο και το σιτάρι.
Το Διεθνές Κέντρο Αγροτικής Έρευνας για τις Ξηρές Περιοχές (ICARDA), θα καταθέσει περίπου 8.000 δείγματα.
Ο οργανισμός πραγματοποίησε την πρώτη «εκταμίευση» σπόρων το 2015 προκειμένου να αντικαταστήσει μια συλλογή που είχε καταστραφεί στον πόλεμο, ενώ δείγματα δανείστηκε το 2017 και το 2019.
H Παγκόσμια Τράπεζα Σπόρων έχει κτιστεί στη νορβηγική αρκτική νήσο Σβάλμπαρντ με διαφύλαξη δειγμάτων σπόρων από τα κυριότερα καλλιεργούμενα είδη ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος εξαφάνισής τους λόγω φυσικών καταστροφών, πολέμων, κλιματικών αλλαγών, ασθενειών, ατυχημάτων ή κακών χειρισμών στις άλλες τράπεζες σπόρων.
Ανοίγει μόλις μερικές φορές το χρόνο προκειμένου να περιοριστεί η έκθεση των δειγμάτων στις εξωτερικές κλιματικές συνθήκες.
Στο θησαυροφυλάκιο φυλάσσονται πάνω από 1,1 εκατομμύρια δείγματα σπόρων από σχεδόν 6.000 είδη φυτών, τα οποία έχουν προέλθει από 89 τράπεζες σπόρων παγκοσμίως.
Πώς οι Σύροι έσωσαν μια αρχαία τράπεζα σπόρων από τον εμφύλιο
Όταν ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, 141.000 πακέτα με σπόρους που βρίσκονταν σε ψυκτικές αποθήκες, 19 μίλια από το Χαλέπι, περιήλθαν σε πραγματικά μεγάλο κίνδυνο.
Περιλάμβαναν αρχαίες ποικιλίες σιταριού που χρονολογούνται σχεδόν από την αυγή της γεωργίας στην Εύφορη Ημισέληνο και μια από τις μεγαλύτερες συλλογές φακής, κριθαριού και φασολιών στον κόσμο.
Εάν αυτοί οι σπόροι αποδεκατίζονταν, η ανθρωπότητα θα μπορούσε να χάσει πολύτιμους γενετικούς πόρους που αναπτύχθηκαν σε εκατοντάδες, ή σε ορισμένες περιπτώσεις, χιλιάδες χρόνια. Και ξαφνικά, με το ξέσπασμα της βίας, η καταστροφή τους φαινόταν επικείμενη.
Το Παγκόσμιο Δίκτυο Θησαυροφυλάκιων Σπόρων
Το Διεθνές Κέντρο Αγροτικής Έρευνας στις Ξηρές Περιοχές (ICARDA), είναι μία από τις 11 διεθνείς τράπεζες γονιδίων που είναι επιφορτισμένες με τη διατήρηση των πιο ζωτικών καλλιεργειών στον κόσμο και των άγριων «συγγενών» τους. Κάθε κέντρο έχει μια ειδικότητα, όπως για παράδειγμα το Διεθνές Ινστιτούτο Έρευνας Ρυζιού στις Φιλιππίνες ή το Διεθνές Κέντρο Πατάτας στο Περού. Στην πλειοψηφία τους, οι Τράπεζες Σπόρων εστιάζουν στη διατήρηση και προστασία των καλλιεργειών σε άνυδρες περιοχές, κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Η ιδέα βασίζεται σε γεωργικές αρχές που χρησιμοποίησαν οι άνθρωποι για να βελτιώσουν τις καλλιέργειές τους από την αρχή της γεωργίας. Όπως για παράδειγμα, στην περίπτωση δύο φυτών που το ένα αναπτύσσεται καλά χωρίς πολύ νερό και το άλλο παράγει ιδιαίτερα μεγάλη ποσότητα καρπών. Η βασική αρχή είναι, η αναπαραγωγή των φυτών μαζί, για υψηλής απόδοσης, ανθεκτική στην ξηρασία εκδοχή της καλλιέργειας.
Μακροπρόθεσμα, αυτή η συμβατική διαδικασία αναπαραγωγής είναι εξαιρετικά αποτελεσματική. Δεν δημιουργεί μόνο κάθε ποικιλία που καλλιεργούμε και τρώμε, αλλά σε πολλές περιπτώσεις δημιουργεί τις ίδιες τις καλλιέργειες.
Ο αραβόσιτος, για παράδειγμα, δημιουργήθηκε από αρχαίους Μεσοαμερικανούς καλλιεργώντας με κόπο όλο και πιο ορεκτικό teosinte, ένα στιβαρό γρασίδι με μικροσκοπικούς, σκληρούς πυρήνες που έχει τόσο λίγα κοινά με τον σύγχρονο αραβόσιτο. Οι αρχαιολόγοι αρχικά τον απέρριψαν ως πιθανό άγριο πρόγονο του αραβόσιτου, μέχρι που οι γενετικές δοκιμές αποκάλυψαν την αλήθεια.
Οι τράπεζες γονιδίων στοχεύουν στη διατήρηση των ποικιλιών καλλιεργειών που έχουν ήδη δημιουργηθεί, καθώς και στην επιτάχυνση της διαδικασίας παραγωγής νέων.
Μεταξύ των 11 διεθνών τραπεζών γενετικών καλλιεργειών , διατηρούνται περισσότερες από 700.000 ποικιλίες από τις 17 πιο σημαντικές καλλιέργειες του κόσμου.
Το παράδειγμα τη Συρίας
Στην αρχή του εμφυλίου πολέμου της Συρίας, οι μάχες επικεντρώθηκαν στο νότο, πολύ κοντα στην Τράπεζα Σπόρων. Στην πραγματικότητα δεν θα χρειάζονταν καν όπλα ή βόμβες για να καταστραφεί. Το μόνο που θα χρειαζόταν ήταν μια παρατεταμένη διακοπή ρεύματος και η απενεργοποίηση του κλιματισμού στην εγκατάσταση. Οι σπόροι, διατηρημένοι σε κρύους θαλάμους για δεκαετίες, θα ζεσταίνονταν γρήγορα και θα γίνονταν άχρηστοι. Η τράπεζα είχε εφεδρικές γεννήτριες, αλλά πόσο θα διαρκούσαν; Τι θα γινόταν αν γινόταν αδύνατη η αγορά καυσίμων; Τι θα γινόταν αν οι γεννήτριες είχαν κλαπεί ή διοικούνταν από στρατιώτες;
Ευτυχώς, το Κέντρο προετοιμαζόταν για την πιθανή του καταστροφή από την πρώτη μέρα. Είχε ήδη στείλει εφεδρικά αντίγραφα έκτακτης ανάγκης περίπου του 87% της συλλογής της σε τράπεζες γενετικών γονιδίων, σε άλλες χώρες. Ακόμη και κάτω από τις καλύτερες πολιτικές συνθήκες, υπάρχουν οι φυσικές καταστροφές που «εποφθαλμιούν».
Η δημιουργία αντιγράφων ασφαλείας έκτακτης ανάγκης είναι συνήθης πρακτική για τις διεθνείς τράπεζες γενετικών γονιδίων, από το Μεξικό έως τη Νιγηρία.
Ωστόσο, 20.000 δείγματα παρέμεινα εκτός Τράπεζας. Μόλις ξεκίνησαν οι μάχες, την άνοιξη του 2011, το προσωπικό της τράπεζας γενετικής άλλαξε εργαλεία για τη συλλογή και διανομή δειγμάτων σπόρων, στο πλαίσιο του σχεδίου διάσωσης.
Ενάμιση χρόνο μετά την έναρξη του πολέμου, οι μάχες πλησίασαν αρκετά στο Χαλέπι, ώστε το προσωπικό του Κέντρου ενημερώθηκε να εγκαταλείψει τη Συρία. Όσοι απέμειναν έπρεπε να ολοκληρώσουν τον δεύτερο γύρο εκκένωσης και αποστολής όσο το δυνατόν περισσότερων δειγμάτων στο Θησαυροφυλάκιο Σπόρων Svalbard στη Νορβηγία.
Οι τράπεζες γονιδίων δεν είναι μεμονωμένοι θησαυροί και δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως τέτοιες. Η δύναμή τους προέρχεται από τις συνδέσεις μεταξύ τους και το παγκόσμιο δίκτυο γενετικών πόρων που δημιουργούν αυτές οι συνδέσεις.
με Αριθμό Μητρώου 12691
