Πάνω από 1.500 γλώσσες στη Γη απειλούνται με εξαφάνιση έως το 2100

Η γλωσσική ποικιλομορφία απειλείται. Περισσότερες από 1.500 γλώσσες -περίπου το ένα πέμπτο (20%) των 7.000 γλωσσών του πλανήτη- μπορεί να μη μιλιούνται πια πάνω στη Γη έως το τέλος του αιώνα μας, σύμφωνα με μία νέα διεθνή διεπιστημονική μελέτη. Κατά μέσο όρο, τουλάχιστον μία ομιλούμενη γλώσσα του πλανήτη μπορεί να εξαφανίζεται κάθε μήνα έως το 2100.

Η έρευνα

Ενώ κάθε γλώσσα υπόκειται σε συγκεκριμένες κοινωνικές, δημογραφικές και πολιτικές πιέσεις, μπορεί επίσης να υπάρχουν κοινές απειλητικές διαδικασίες.

Οι ερευνητές από διάφορα επιστημονικά πεδία (βιολόγοι, μαθηματικοί, γλωσσολόγοι κ.ά.), με επικεφαλής την καθηγήτρια Εξελικτικής Βιολογίας Λίντελ Μπρόμχαμ του Αυστραλιανού Εθνικού Πανεπιστημίουι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα Οικολογίας και Εξέλιξης «Nature Ecology & Evolution».

Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι βάση μιας ανάλυσης 6.511 ομιλούμενων γλωσσών με 51 προγνωστικές μεταβλητές που καλύπτουν πτυχές του πληθυσμού, της τεκμηρίωσης, της νομικής αναγνώρισης, της εκπαιδευτικής πολιτικής, των κοινωνικοοικονομικών δεικτών και των περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών για να δείξουμε ότι, σε αντίθεση με την κοινή αντίληψη, η επαφή με άλλες γλώσσες αυτή καθαυτή δεν αποτελεί κινητήρια δύναμη απώλεια γλώσσας.

Παράγοντες αρνητικοί

Ωστόσο, η μεγαλύτερη πυκνότητα των δρόμων, η οποία μπορεί να ενθαρρύνει τη μετακίνηση του πληθυσμού, συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο. Ο υψηλότερος μέσος όρος των ετών εκπαίδευσης συνδέεται επίσης με μεγαλύτερο κίνδυνο, απόδειξη ότι η επίσημη εκπαίδευση μπορεί να συμβάλει στην απώλεια της γλωσσικής ποικιλομορφίας.

Χωρίς παρέμβαση, η απώλεια γλώσσας θα μπορούσε να τριπλασιαστεί μέσα σε 40 χρόνια, με χαμένη τουλάχιστον μία γλώσσα το μήνα. Για να αποφευχθεί η απώλεια περισσότερων από 1.500 γλωσσών μέχρι το τέλος του αιώνα, απαιτούνται επείγουσες επενδύσεις σε γλωσσική τεκμηρίωση, δίγλωσσα εκπαιδευτικά προγράμματα και άλλα προγράμματα που βασίζονται στην κοινότητα.

«Βρήκαμε ότι, χωρίς άμεση παρέμβαση, η απώλεια των γλωσσών μπορεί να τριπλασιαστεί μέσα στα επόμενα 40 χρόνια. Και έως το τέλος του τρέχοντος αιώνα 1.500 γλώσσες μπορεί πια να έχουν σταματήσει να μιλιούνται», δήλωσε η Μπρόνχαμ. Όπως είπε, από τις συνολικά περίπου 7.000 αναγνωρισμένες γλώσσες του πλανήτη, σχεδόν οι μισές είναι απειλούμενες με εξαφάνιση.

“Δρόμοι” εξαφάνισης γλωσών

Σύμφωνα με τη μελέτη, όπως αναφέρθηκε, όσο περισσότεροι δρόμοι υπάρχουν σε μία περιοχή, συνδέοντας τις πόλεις με τις πιο απομακρυσμένες περιοχές μίας χώρας, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος για τις τοπικές γλώσσες που μιλιούνται από μικρούς πληθυσμούς, καθώς αυτό, όπως είπε η Μπρόνχαμ, «βοηθά τις κυρίαρχες γλώσσες να λειτουργούν σαν οδοστρωτήρες πάνω στις άλλες μικρότερες γλώσσες».

Πρόσθεσε ότι «όταν μία γλώσσα χάνεται ή “κοιμάται”, όπως λέμε για τις γλώσσες που δεν μιλιούνται πια, χάνουμε τόσα πράγματα από την ανθρώπινη πολιτισμική ποικιλότητα. Κάθε γλώσσα είναι έξοχη με τον τρόπο της. Πολλές γλώσσες που προβλέπεται να χαθούν μέσα σε αυτόν τον αιώνα έχουν ακόμη ικανούς ομιλητές, συνεπώς δεν έχει χαθεί η ευκαιρία να επενδύσουμε στην υποστήριξη των κοινοτήτων τους προκειμένου να αναζωογονήσουμε τις αυτόχθονες γλώσσες και να τις διατηρήσουμε για τις μελλοντικές γενιές».

Μερικοί πιο απαισιόδοξοι επιστήμονες, πάντως, δεν αποκλείουν ότι στην αρχή του 22ου αιώνα έως το 90% των σημερινών γλωσσών μπορεί πια να μη μιλιούνται από κανέναν.