Οι Κινέζοι ψαρεύουν όπου θέλουν αγνοώντας το περιβάλλον

Επιμέλεια: Μυργιώτη Αγάπη

Η Κίνα είναι η χώρα που διαθέτει τον μεγαλύτερο στόλο αλιείας βαθέων υδάτων στον κόσμο. Οι αλιείς και οι περιβαλλοντολόγοι κατηγορούν τους κινέζους, ότι ψαρεύουν ανεξέλεγκτα σε όποιο σημείο θέλουν, μη υπολογίζοντας τον περιβάλλον και τις καταστροφικές συνέπειες που προκύπτουν. Οι περιβαλλοντολόγοι προειδοποιούν για την καταστροφή των ωκεανών και οι ντόπιοι αλιείς φοβούνται για τα προς το ζην τους.

Η θάλασσα είναι γεμάτη κόκκινες κουκίδες. Κάθε κουκίδα αντιπροσωπεύει ένα κινέζικο πλοίο. Αυτό φαίνεται στους ψηφιακούς χάρτες, οι οποίοι απεικονίζουν τις διεθνείς κινήσεις πλοίων μέσω δορυφορικών σημάτων από μεμονωμένα πλοία.

Από τα μέσα Ιουλίου έως τις αρχές Σεπτεμβρίου, εκατοντάδες κινεζικά σκάφη ψαρεύουν κοντά στα νησιά Γκαλαπάγκος. Οι περιβαλλοντολόγοι εκδηλώνουν την ανησυχία τους για την καταστροφή που μπορεί να επέλθει στο οικοσύστημα. Ωστόσο, η Κίνα ισχυρίζεται ότι ψαρεύει νόμιμα.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων του ΟΗΕ, το 90% των αλιευτικών αποθεμάτων έχουν ήδη εξαντληθεί. Ταυτόχρονα, ο αλιευτικός στόλος μεγάλων αποστάσεων της Κίνας έχει αυξηθεί σταθερά τα τελευταία χρόνια. Σήμερα, η Κίνα είναι το μεγαλύτερο αλιευτικό έθνος στον κόσμο. Στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, στα ανοικτά της Δυτικής Αφρικής, στο Ιράν, και, σύμφωνα με μελέτες, και κρυφά στα ανοικτά της Βόρειας Κορέας. Αυτό οδηγεί σε συγκρούσεις. Η Κίνα όμως, δεν είναι το μόνο πρόβλημα.

Περισσότερα από 300 πλοία στα ανοικτά των Νήσων Γκαλαπάγκος

Τα νησιά Γκαλαπάγκος φιλοξενούν πολλά σπάνια ζώα, όπως  γιγαντιαίες χελώνες, ιγκουάνα, άλμπατρος, σπίνοι. Οι ιδανικές θερμοκρασίες και το πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά νερό, προσελκύει περίπου 2900 διαφορετικά είδη θαλάσσιων ζώων από όλο τον Ειρηνικό ωκεανό, γύρω από τα νησιά Γκαλαπάγκος, μεταξύ των οποίων καρχαρίες, θαλάσσια λιοντάρια, δελφίνια.

Η πλούσια θαλάσσια πανίδα έχει ως αποτέλεσμα να προσελκύει τους αλιείς. Ωστοσο, σε ακτίνα 40 ναυτικών μιλίων (περίπου 74 χιλιομέτρων) γύρω από τα νησιά Γκαλαπάγκος απαγορεύεται η βιομηχανική αλιεία. Οι ντόπιοι ψαράδες, όμως εξακολουθούν να αλιεύουν εκεί κρυφά.

Η αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ) του Ισημερινού εκτείνεται 200 ναυτικά μίλια γύρω από το φυσικό καταφύγιο των νήσων Γκαλαπάγκος. Η ΑΟΖ βασίζεται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Οι ξένοι αλιείς χρειάζονται ειδική άδεια από την χώρα τους για να αλιεύουν εκεί. Δεδομένου ότι τα νησιά Γκαλαπάγκος απέχουν περισσότερο από 900 χιλιόμετρα από την ηπειρωτική χώρα, μια λωρίδα διεθνών υδάτων παραμένει μεταξύ της ΑΟΖ των νησιών και εκείνης της ηπειρωτικής χώρας του Ισημερινού. Περισσότερα από 300 κινεζικά πλοία στάθμευσαν εκεί τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Η περιοχή του στόλου ήταν κατά καιρούς μεγαλύτερη και από εκείνη των νήσων Γκαλαπάγκος.

Η πλειοψηφία των κινεζικών πλοίων στα ανοικτά των νήσων Γκαλαπάγκος πιάνουν καλαμάρια. Σε μια αποστολή παρατήρησης του ναυτικού του Ισημερινού, στις αρχές Αυγούστου, εκτίμησε ότι, κάθε ένα από τα πλοία θα μπορούσε να μεταφέρει περίπου 1.000 τόνους φορτίου. Συνεπώς, ο στόλος μπορεί να εξαγάγει από το νερό περίπου 300.000 τόνους ψαριών. Το ναυτικό διαπίστωσε επίσης ότι 149 από τα κινεζικά πλοία είχαν απενεργοποιήσει προσωρινά το σύστημα αναγνώρισής τους, έτσι ώστε να μην μπορούν να εντοπιστούν.

Ο θαλάσσιος συντηρητής Τζον Χιούρστον λέει στο τηλέφωνο: «Αυτά τα πολλά πλοία που αλιεύουν γύρω από τα νησιά Γκαλαπάγκος για εβδομάδες είναι ένα σημαντικό βάρος για το οικοσύστημα.»

Το 2017, οι αρχές του Ισημερινού εντόπισαν 6.600 νεκρούς καρχαρίες στο αμπάρι ενός κινεζικού πλοίου. Οι περισσότεροι από αυτούς ανήκαν σε είδος απειλούμενο προς εξαφάνιση. Τον Μάιο του τρέχοντος έτους, τελωνειακοί υπάλληλοι στο Χονγκ Κονγκ βρήκαν δύο εμπορευματοκιβώτια από τον Ισημερινό γεμάτα με πτερύγια από περισσότερους από 38.000 καρχαρίες. Ωστόσο, δεν εντοπίστηκαν ποιοι τα αλίευσαν.

Η ακτιβίστρια Βερόνικα Λάνες, ξεκίνησε μια αναφορά με σκοπό να ασκήσει πίεση στην κυβέρνηση του Ισημερινού. Στόχος της ήταν να σταματήσει την αλιεία μεγάλων αποστάσεων κοντά στα νησιά Γκαλαπάγκος. Μισό εκατομμύριο άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν ήδη μέχρι στιγμής ανταποκριθεί στο κάλεσμα.

Το Πεκίνο ανταποκρίθηκε στη δυσπιστία του Ισημερινού και της υπόλοιπης χώρας. Η κινεζική πρεσβεία στο Εκουαδόρ δήλωσε ότι οι ισχυρισμοί για παράνομη αλιεία στερούνται οποιασδήποτε βάσης. Παράλληλα, ισχυρίζονται ότι τα πλοία στα ανοικτά των νήσων Γκαλαπάγκος λειτουργούσαν νόμιμα και δεν απείλησαν ποτέ κανέναν. Επιπλέον, οι σχέσεις μεταξύ Κίνας και Ισημερινού είναι εξαιρετικές.

Πράγματι, ο υπερχρεωμένος Ισημερινός εξαρτάται από την Κίνα. Η χώρα ευδοκιμεί στο πετρέλαιο, και η Κίνα το αγοράζει. Οι συμφωνίες μεταξύ των δύο χωρών συνεχίζονται εδώ και χρόνια, και ο Ισημερινός λαμβάνει δισεκατομμύρια δολάρια σε δάνεια από την Κίνα.

Οι μυστικές συνθήκες της Κίνας έρχονται εις βάρος των αλιέων μικρής κλίμακας

Τα κινεζικά αλιευτικά σκάφη βρίσκονται όχι μόνο στα ανοικτά των ακτών της Νότιας Αμερικής, αλλά σε όλο τον κόσμο. Βρίσκονται κυρίως στον Ειρηνικό, καθώς και στα ύδατα στα ανοικτά της Ανατολικής και Δυτικής Αφρικής. Εκτός από την Κίνα, και άλλες χώρες αλιεύουν εκτός της δικής τους οικονομικής ζώνης. Ερευνητές στο Κέντρο Stimson διαπίστωσαν ότι η Κίνα αντιπροσώπευε σχεδόν το 60 τοις εκατό της παγκόσμιας αλιείας από το 2015 έως το 2017.

Οι αλιείς μεγάλων αποστάσεων της Κίνας δεν αλιεύουν μόνο σε διεθνή ύδατα. Ορισμένες χώρες κερδίζουν υψηλά έσοδα εκχωρώντας τα αλιευτικά δικαιώματα τους στην Κίνα και στην οικονομική τους ζώνη. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι κυβερνήσεις αυτές θέτουν σε κίνδυνο τα μέσα διαβίωσης των τοπικών αλιέων. Ένα παράδειγμα είναι το Ιράν. Οι αλιείς εκεί διαμαρτύρονται εδώ και αρκετά χρόνια για την κινεζική αλιεία στα ιρανικά ύδατα. «Πάντα έπιανα 60 με 70 κιλά ψάρια την ημέρα», είπε ένας ψαράς σε τοπικό τηλεοπτικό σταθμό. “Σήμερα δεν έμεινε τίποτα.” Κατηγορεί τους Κινέζους.

Από τα 152 παράκτια κράτη, η Κίνα κατέχει την πρώτη θέση στον Δείκτη Παράνομης, Λαθραίας και Άναρχης Αλιείας (ΠΛΑ). Ο δείκτης ΠΛΑ χρηματοδοτείται από τη νορβηγική κυβέρνηση, ακολουθούμενος από μια διεθνή εταιρεία συμβούλων και μια μη κυβερνητική οργάνωση με έδρα τη Γενεύη. Η Κίνα έχει επίσης δείκτη ΠΛΑ. Η κινεζική αλιεία δεν έχει εμφανιστεί σε αυτό από το 2013, αναφέρει η φιλοκυβερνητική παγκόσμια εφημερίδα.

Πολλοί τοπικοί αλιείς διαμαρτύρονται για τα κινεζικά σκάφη στα ύδατα όλου του κόσμο. Σύμφωνα με τον θαλάσσιο βιολόγο Ντάνιελ Πόλι, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας, η Κίνα υπογράφει αλιευτικές συμβάσεις με πολλές χώρες. Ωστόσο, αυτό συμβαίνει συνήθως πολύ διακριτικά. «Φυσικά, όταν εμφανίζονται κινεζικά πλοία, οι ντόπιοι αλιείς νομίζουν ότι βρίσκονται εκεί παράνομα», εξηγεί ο Ντάνιελ Πόλι.

Η Κίνα θέλει να σηματοδοτήσει την παρουσία της

Η αλιεία μεγάλων αποστάσεων βλάπτει τους ωκεανούς και απειλεί τα μέσα διαβίωσης των τοπικών αλιέων. Η Κίνα, η Ιαπωνία ή η Ισπανία επενδύουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια το χρόνο στην αλιεία μεγάλων αποστάσεων.

Η ποσότητα ψαριών που θέλουν οι κινέζοι, δεν μπορεί να καλυφθεί μόνο από την ιχθυοκαλλιέργεια και την αλιεία από τα τοπικά ύδατα. Η Κίνα έχει σχεδόν 1,4 δισεκατομμύρια ανθρώπους να θρέψει. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, οι Κινέζοι τρώνε όλο και περισσότερα ψάρια καθώς ευημερούν. Το υπουργείο Γεωργίας της Κίνας εκτίμησε 14,3 κιλά ψαριών και θαλασσινών κατά κεφαλήν για τον αστικό πληθυσμό το 2015. Ο παγκόσμιος μέσος όρος είναι λίγο κάτω από 20 κιλά.

Ο θαλάσσιος συντηρητής Τζον Χιούρστον ισχυρίζεται ότι, πίσω από τις επιδοτήσεις για την αλιεία μεγάλων αποστάσεων η Κίνα έχει επίσης και γεωπολιτικά συμφέροντα.

“Ο έλεγχος μιας περιοχής με αλιευτικούς στόλους είναι μια προβολή της δύναμης της με μη στρατιωτικά μέσα.” Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, όπου ο κινεζικός στόλος έχει επανειλημμένα συγκρουστεί με αλιευτικά σκάφη από τις Φιλιππίνες και το Βιετνάμ. Η Κίνα απαιτεί πολλές από τις πλούσιες σε πόρους περιοχές εκεί, αν και ένα διεθνές διαιτητικό δικαστήριο απέρριψε αυτούς την απαίτηση το 2016.

Θα ήταν καλύτερο να απαγορευτούν οι επιδοτήσεις αλιείας

Η υψηλή ζήτηση και τα γεωπολιτικά συμφέροντα καθιστούν δύσκολη την επίλυση των προβλημάτων των τοπικών αλιέων και την προστασία του θαλάσσιου οικοσυστήματος. Υπάρχουν, ωστόσο, ιδέες για το πώς να μειωθεί η αλιεία μεγάλων αποστάσεων.

Στην περίπτωση των νήσων Γκαλαπάγκος, για παράδειγμα, ακτιβιστές για το περιβάλλον ζητούν από τον Ισημερινό να επεκτείνει την ΑΟΖ. Εάν ολόκληρη η περιοχή μεταξύ της ηπειρωτικής χώρας και των νησιών ήταν υπό τον έλεγχο του Κίτο, τα αποδημητικά θαλάσσια ζώα θα μπορούσαν να προστατευθούν καλύτερα, υποστηρίζουν. Αλλά οι ΕΕΖ δεν μπορούν να διευρυνθούν από μία χώρα μόνη της, και δεν είναι ρεαλιστικό για όλες τις χώρες να συμφωνήσουν σε αυτές.

Ο εμπειρογνώμονας Πόλι απαιτεί: “Θα ήταν καλύτερο να απαγορεύσει τις επιδοτήσεις αλιείας.” Ένας αντίστοιχος στόχος θα πρέπει να συμπεριληφθεί στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. Έχει υποβληθεί συγκεκριμένη πρόταση, η οποία υπεγράφη από 91 κράτη μέλη του ΟΗΕ. Αλλά ο κόσμος των κρατών δεν έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να καταλήξει σε συμφωνία.

Αλλά υπάρχει κάποια ελπίδα για τα ψάρια στα ύδατα του Ισημερινού: ο Ισημερινός έχει διαμαρτυρηθεί στην Κίνα, όπως δείχνει μια επιστολή από την κυβέρνηση του Ισημερινού ως απάντηση στην αναφορά του ακτιβιστή Llanes. Η Κίνα επέβαλε τρίμηνη καθυστέρηση αλιείας στην περιοχή των Νήσων Γκαλαπάγκος από το Σεπτέμβριο έως το Νοέμβριο. Ο Ισημερινός θέλει να επιβάλει μόνιμη καθυστέρηση, σύμφωνα με το ισπανικό πρακτορείο ειδήσεων EFE. Μια ματιά στους τρέχοντες χάρτες δείχνει ότι η κόκκινη κηλίδα απομακρύνεται αργά από τα νησιά Γκαλαπάγκος. Τα κινεζικά πλοία αποσύρονται – τουλάχιστον προς το παρόν.

Πηγή: nzz.ch