Η ESA αποκαλύπτει ένα πολύ “καυτό” εξωπλανήτη

Επιμέλεια: Μαίρη Αλιβιζάτου

Η νέα αποστολή Cheops της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας ESA, βρήκε σε ένα κοντινό ηλιακό σύστημα έναν από τους πιο “καυτούς” εξωπλανητήτες που καταγράφηκαν ποτέ και τα στοιχεία είναι εντυπωσιακά.

Πρόκειται για τον εξωπλανήτη WASP-189 b, ενώ αποτελεί το πρώτο εύρημα του προγράμματος Cheops που επιχειρεί να ρίξει λίγο περισσότερο φως στα μυστικά του διαστήματος και στο τι γίνεται στα γνωστά πλανητικά συστήματα της “γειτονιάς”.

Το νέο εύρημα, ο λεγόμενος “πολύ ζεστός Δίας”, όπως αποκαλούν οι αστρονόμοι τέτοιους πλανήτες, είναι γιγαντιαίοι αέριοι πλανήτες όπως ο δικός μας Δίας, με τη διαφορά ότι περιστρέφονται υπερβολικά κοντά στο μητρικό τους αστέρι και αυτός είναι ο λόγος που καταγράφουν ασύλληπτα υψηλές θερμοκρασίες.

Σε αυτό τον εξωπλανήτη όλα είναι υπερβολικά

O WASP-189 b βρίσκεται 20 φορές πιο κοντά στον “ήλιο” του από ότι η Γη στον Ήλιο και ακόμα πιο ακραίο είναι ότι περιστρέφεται γύρω από αυτόν σε μόλις 2,7 ημέρες! Ενώ, η θερμοκρασία του αγγίζει τους 3.200 βαθμούς Κελσίου και σε μέγεθος είναι κατά 1,6 φορές η ακτίνα του Δία.

Ένας μπλε “Ήλιος”

Από την άλλη, το μητρικό του άστρο HD 133112, είναι 730 εκατομμυρίων ετών, με ηλικία στο 1/6 από τον ήλο μας και παρουσιάζει και αυτό ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς είναι μεγαλύτερο κατά 2,6 φορές και θερμότερο από το δικό μας Ήλιο κατά 2.200 βαθμούς και για αυτό το λόγο ακτινοβολεί το φως του, όχι σε κίτρινο, αλλά σε μπλε χρώμα!

Μάλιστα το συγκεκριμένο πλανητικό σύστημα, μας είναι πολύ γνωστό κατά μια έννοια, αφού βρίσκεται στον αστερισμό του Ζυγού και σε απόσταση 322 ετών φωτός.

“Δεν είναι παρά ελάχιστοι πλανήτες γνωστό να περιστρέφονται γύρω από τόσο πολύ θερμά αστέρια και αυτό το πλανητικό σύστημα είναι με διαφορά το φωτεινότερο” αναφέρει η επικεφαλής της έρευνας Monika Lendl του University of Geneva, στην Ελβετία.

“Ο WASP-189b είναι παράλληλα και ο πιο φωτεινός “θερμός Δίας” που μπορούμε να παρατηρήσουμε καθώς περνά μπροστά ή πίσω από το μητρικό του άστρο, καθιστώντας το συγκεκριμένο πλανητικό σύστημα ιδιαίτερα ενδιαφέρον”, προσθέτει.

Δεν είναι στρογγυλός

Ο εν λόγω εξωπλανήτης, δεν είναι καν στρογγυλός όπως όλα δείχνουν, αφού περιστρεφόμενος τόσο γρήγορα γύρω από το άστρο του, έχει “πάρει” ελλειπτικό σχήμα και είναι αισθητά “τραβηγμένος” προς τα έξω στην περιοχή του ισημερινού του. Ο οποίος, λόγω της μεγαλύτερης διαμέτρου του είναι ψυχρότερος από τους πόλους, με αποτέλεσμα οι τελευταίοι να είναι θερμότεροι και κατ’ επέκταση να εμφανίζονται πιο φωτεινοί.

Επιπρόσθετα, περιστρέφεται γύρω από αυτούς, με ακραία ελλειπτική τροχιά, γεγονός που οδηγεί την επιστημονική ομάδα να συμπεράνει πως αυτό δικαιολογείται αν κάτι τον τράβηξε προς το κέντρο του συστήματος και σημαίνει πως κάποτε περιστρεφόταν σε πιο μακρινή τροχιά και λιγότερο ελλειπτική. Και πως είχε σχηματιστεί αρχικά σε άλλο πιο μακρινό σημείο του συστήματός του.

“Έχει μια πλευρά που είναι μόνιμα ημέρα, αδιάκοπα εκτεθειμένη στο φως του αστεριού του και αντίστοιχα, μια σκοτεινή πλευρά”, προσθέτει. Αυτό σημαίνει πως το κλίμα είναι εντελώς διαφορετικό στις δύο πλευρές και εντελώς διαφορετικό από ότι στους αντίστοιχους δικούς μας αέριους πλανήτες Δία και Κρόνο. Ενώ, οι υψηλές θερμοκρασίες συνηγορούν με την παρατήρηση ότι δεν έχει σύννεφα, αφού πράγματι τα σύννεφα δε μπορούν να σχηματιστούν σε τόσο υψηλές θερμοκρασίες. Που θα καταλάβουμε καλύτερα, αν αναλογιστούμε ότι στον εν λόγω πλανήτη, ακόμη και ο σίδηρος λιώνει και γίνεται αέριο.

Cheops: Δυναμική η εκκίνησή του

Στα επόμενα χρόνια, η αποστολή του Cheops είναι να μας “ανοίξει” τα μάτια, δίνοντάς μας συνεχώς στοιχεία και πληροφορίες για πλανητικά συστήματα, πλανήτες και φεγγάρια, με σημαντικές αναλύσεις για την ατμόσφαιρά τους που θα προσθέσουν σημαντικά στην κατανόηση και της αστρικής μας “γειτονιάς”.

Πληροφορίες: esa.int