Αρχική Διάστημα Πέρα απ’τον Πλούτωνα: Το “κυνήγι” του 9ου πλανήτη

Πέρα απ’τον Πλούτωνα: Το “κυνήγι” του 9ου πλανήτη

29 Ιουνίου 2020 - 21:30

9ος πλανήτης — Καλλιτεχνική απεικόνιση του concept ενός μακρινού "Planet X." Φωτογραφία όπως δημοσιέυθηκε από τη the guardian.com από: Illustration by Roberto Molar Candanosa and Scott Sheppard/Courtesy of Carnegie Institution for Science

Διαφήμιση

Επιμέλεια: Μαίρη Αλιβιζάτου

Οι επιστήμονες υποψιάζονται την ύπαρξη ενός ακόμα πλανήτη στο ηλιακό μας σύστημα, πέρα απ’τον Πλούτωνα και μάλιστα, μεγαλύτερου από τη Γη. Τι συμβαίνει στην “άκρη” του ηλιακού μας συστήματος; Μετά την κατηγοριοποίηση του Πλούτωνα σε πλανήτη-νάνο και όχι κανονικό πλανήτη, είμαστε προ των πυλών για την ανεύρεση του “επόμενου” 9ου πλανήτη;

Η υποψία ότι υφίσταται ένας ακόμα πλανήτης στο ηλιακό μας σύστημα που απλώς περιμένει να παρατηρηθεί, δεν είναι καινούρια. Ωστόσο, η παρατήρηση ή έστω αστρονομική απόδειξη που θα επέτρεπε την επιβεβαίωση αυτής της πληροφορίας δεν υπάρχει. Υπάρχουν όμως ενδείξεις που έχουν ωθήσει τους επιστήμονες προς αυτή την κατεύθυνση.

Αυτή τη φορά, η ανατροπή μπορεί να γίνει με ένα νέο τηλεσκόπιο, που θα επιβεβαίωνε τη πληροφορία, με συνέπεια να αλλάξει δραστικά και η κρατούσα επιστημονική θεωρία για τη διάταξη και δημιουργία του ηλιακού μας συστήματος.

Υποψίες

“Δεν υπήρξε στιγμή που είπαμε εύρηκα”, είπε ο αστρονόμος Scott Sheppard του Carnegie Institution for Science της Ουάσινγκτον, “αλλά τα αποδεικτικά στοιχεία χτίζονται σιγά σιγά”.

Από το 2014, όπου δημοσίευσε μαζί με το συνεργάτη του Chad Trujillo του Northern Arizona University, τις υποψίες του για τον αφανή πλανήτη, τον Planet X όπως τον αποκαλεί -την ώρα που h πλειοψηφία των άλλων επιστημόνων τον αποκαλούν Planet 9– οι αποδεικτικές ενδείξεις εξακολουθούν και αυξάνονται. “Νομίζω ότι είναι πιο πιθανό, παρά απίθανο να υπάρχει” προσθέτει.

Στην υπόλοιπη επιστημονική κοινότητα, ο ενθουσιασμός και η προσμονή δε κρύβονται. Όλοι φαίνεται να περιμένουν τη στιγμή που θα αποδείξουν την ύπαρξη του, ενώ πολλές ελπίδες εναποθέτονται στη λειτουργία ενός νέου τηλεσκοπίου εξερεύνησης. Πρόκειται για το τηλεσκόπιο Rubin, ονομαζόμενο μετά του αστρονόμου Vera C Rubin, που στη δεκαετία των 70′ παρείχε κάποιες από τις πρώτες αποδείξεις για την ύπαρξη της Σκοτεινής Ύλης.

Rubin

**Κοντινό του τηλεσκοπίου μέσα στο θόλο, σε καλλιτεχνική απεικόνιση.** Από wikimedia: Todd Mason, Mason Productions Inc. / LSST Corporation

Προγραμματισμένο να τεθεί σε πλήρη χρήση μέσα στο 2022, το Παρατηρητήριο Rubin έχει πιθανότητες απλώς να εντοπίσει τον “Πλανήτη 9” ή να παρέχει τις απαραίτητες αποδείξεις που θα καταδείξουν την ύπαρξή του.

Θα ξεχάσουμε ό,τι ξέραμε…

Η ανακάλυψη του “πλανήτη 9” θα ήταν αναμφίβολα μια νίκη, αλλά ταυτόχρονα μια καταστροφή! Κι αυτό, γιατί θα διέψευδε την υπάρχουσα θεωρία σχετικά με τη δημιουργία του ηλιακού μας συστήματος.

“Θα άλλαζε ό,τι νομίζαμε πως ξέρουμε για τη δημιουργία των πλανητών” αναφέρει ο Sheppard. Στην πραγματικότητα δεν θα είχε κανείς ιδέα πως ένας τόσο μεγάλος πλανήτης θα μπορούσε να έχει σχηματιστεί τόσο μακρυά από τον Ήλιο!

Η τοποθεσία

Το απομακρυσμένο τμήμα του ηλιακού μας συστήματος, αποτελεί τόπο μυστηρίου. Περιλαμβάνει τεράστιο όγκο διαστήματος που ξεκινά νοητά από την ευρύτερη τροχιά του Ποσειδώνα, περίπου 30 φορές πιο μακρυά από αυτόν, απ’ότι η Γη από τον Ήλιο ή διαφορετικά στις 30 αστρονομικές μονάδες (AU) και εκτείνεται στις περίπου 100.000 AU. Αυτό είναι περίπου το 1/3 της απόστασης που απέχει ο Ήλιος μας από το κοντινότερο άλλο αστέρι!

Ήταν εντός αυτής της περιοχής, που ο Αμερικανός αστρονόμος, Clyde Tombaugh ανακάλυψε τον Πλούτωνα το 1930. Και παρ΄όλο που ο Πλούτωνας κατέχει μόλις τα 2/3 της διαμέτρου της Σελήνης, αρχικά είχε κατηγοριοποιηθεί ως “πλανήτης”.

Έρις. Καλλιτεχνική απεικόνιση — Έρις, η επιφάνειά της είναι ιδιαίτερα αντανακλαστική, μάλλον εξαιτίας των παγωμένων υπολειμμάτων της ατμόσφαιράς της. Απεικόνιση καλλιτέχνη ESO/L. Calçada and Nick Risinger (skysurvey.org)

Στη “γειτονιά” του Πλούτωνα βρέθηκαν έκτοτε διάφορα αστρικά σώματα, αλλά ποτέ κάποιος μεγαλύτερος πλανήτης, έως το 2005 που ο Mike Brown από το California Institute of Technology ανακάλυψε την Έρις, που τότε η NASA είχε βιαστικά ανακοινώσει ως τον “πλανήτη 10”. Ωστόσο, το 2006 κατηγοριοποιήθηκαν και οι δύο, ως “πλανήτες-νάνοι” και έκτοτε ψάχνουμε τον επόμενο “πλανήτη 9”.

Οι 8 “σίγουροι” πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος είναι ο Ερμής, η Αφροδίτη, η Γη, ο Άρης, ο Δίας, ο Κρόνος, ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας.

Το “περιστατικό” του 2012

Το 2012 οι Sheppard και Trujillo, χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο του Cerro Tololo Inter-American Observatory στη Χιλή, εντόπισαν τον Biden.

Ναι, ο Biden πήρε το όνομα του από τον Αντιπρόεδρο της Αμερικής εκείνη την εποχή, κι αυτό γιατί περάστηκε στον κατάλογο ως 2012 VP 113. Τα αρχικά VP παρέπεμπαν στο ακρωνύμιο των λέξεων Vice President, που σημαίνει αντιπρόεδρος.

Ο Biden λοιπόν διαπιστώθηκε να διατηρεί τεράστια ελλειπτική τροχιά, αλλά περισσότερο αξιοσημείωτο ήταν ότι η τροχιά του ήταν εμφανώς παρόμοια με ένα άλλο μακρινό αντικείμενο, τη Sedna. Μάλιστα οι τροχιές τους ήταν ιδιαίτερα εκκεντρικές, αλλά εν τέλει φάνηκε ότι έχουν κάποιο κοινό σημείο αναφοράς.

“Αντικείμενα σαν τη Sedna και τον 2012 VP113 δε μπορεί να έχουν σχηματιστεί μακρυά και να διατηρούν τέτοιες τροχιές” δήλωσε ο Sheppard. Αντιθέτως, προσομοιώσεις υπολογιστή έδειξαν πως τέτοια αντικείμενα μπορούν να έχουν σχηματιστεί κοντά και αργότερα καταλήγουν να κινούνται τόσο μακρυά λόγω, βαρυτικών αλληλεπιδράσεων με μεγαλύτερους πλανήτες.

Πρόκειται για δορυφόρους;

Υπολογίζοντας αυτά τα δεδομένα κατέληξαν πως ενδεχομένως είναι δορυφόροι κάποιου μεγάλου πλανήτη. Συνεχίζοντας πυρετωδώς με μετρήσεις και υπολογισμούς κατέληξαν επίσης, πως ένας τέτοιος πλανήτης θα έπρεπε να έχει μέγεθος μεταξύ 2 και 15 φορές η Γη και με τροχιά μεταξύ 250AU και 1500AU από τον Ήλιο.

Πέρα απ'τον Πλούτωνα: Το — **Απεικόνιση που δείχνει τις τροχιές των απομακρυσμένων αντικειμένων.** Φωτογραφία όπως δημοσιεύθηκε στη theguardian.com: Illustration by Roberto Molar Candanosa and Scott Sheppard/Carnegie Institution for Science

Αυτή λοιπόν η δημοσίευση στο περιοδικό Nature το Μάρτιο του 2014 ήταν αρκετή για να εξάψει την περιέργεια όλης της αστρονομικής κοινότητας. Ενώ, το αποκορύφωμα επήλθε το 2015 όταν παρατήρησαν και τρίτο αντικείμενο με ομόκεντρη τροχιά, τον 2015 TG387 που σχεδόν εκμηδένισε τις πιθανότητες να επρόκειτο για συμπτωματικό γεγονός, αναφορικά με τις τροχιές των άλλων δύο.

Ενώ, το 2016 ήρθε επιβεβαίωση των μετρήσεων από τους Brown και Batygin του Caltech, που συμφωνούσαν για το μέγεθος και την απόσταση του πλανήτη που θα έπρεπε να υπάρχει. Ακόμη, υπέδειξαν και μια περιοχή όπου θα ήταν πιο εύκολο να εντοπιστεί.

Η μεγάλη προσμονή και η μεγάλη ανατροπή

Οι παρατηρήσεις και οι μετρήσεις συνεχίζονται αδιάκοπα, αλλά η μεγάλη ελπίδα κάποιας μεγάλης παρατήρησης, αναμένεται όπως προαναφέρθηκε όταν λειτουργήσει το μεγάλο τηλεσκόπιο του Rubin Observatory. Γιατί όμως ταυτόχρονα, θα επέλθει ανατροπή αν συμβεί αυτό;

Ο λόγος είναι πως η κρατούσα θεωρία θέλει τη δημιουργία του ηλιακού μας συστήματος, να ξεκινά ως δίσκο ύλης γύρω από τον Ήλιο που σταδιακά διαιρείται σε μικρότερα σώματα που συγκρούονται για να σχηματίσουν εν τέλει πλανήτες. Ωστόσο, η ύλη αυτού του “δίσκου” φθίνει όσο απομακρύνεται από τον Ήλιο. Συνεπώς δεν θα ήταν “αρκετή” για να σχηματίσει πλανήτες τόσο μακρυά από αυτόν.

Πάντως, προς διάσωση της κρατούσας θεωρίας, ορισμένοι επιστήμονες εικάζουν πως αν υπάρχει σε εκείνο το απομακρυσμένο σημείο ο 9ος πλανήτης, ίσως υπάρχει εξήγηση. Ίσως κάποτε προοριζόταν να γίνει ένας γίγαντας αερίων σαν το Δία ή τον Κρόνο και να σχηματίστηκε κοντά τους. Ίσως, έπειτα οι βαρυτικές αλληλεπιδράσεις να ήταν αυτές που ευθύνονταν για την “αποστολή” του στο απώτερο διάστημα.

Ο Jakub Scholtz του Durham University φαίνεται σκεπτικός με αυτή την εικασία… “Είναι πιθανό.. αλλά στ’ αλήθεια…απαιτεί μια σειρά συμπτώσεων”…

Από την άλλη, ο ίδιος είχε μια ακόμα πιο “εξωτική” ιδέα, αφού μαζί με τον συνεργάτη του James Unwin, από το University of Illinois του Σικάγου, υπέδειξαν πως το αντικείμενο που μπορεί να είναι υπεύθυνο για τις πρωτότυπες αυτές τροχιές των διαστημικών αντικειμένων θα μπορούσε να είναι …μια μαύρη τρύπα!

Πηγή: theguardian.com

Διαφήμιση