Νικόπολη: Το πρώτο πάρκο μετά από 50 χρόνια είναι γεγονός!

Το Δημοτικό Πάρκο Νικόπολης του Δήμου Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη είναι γεγονός! Είναι ο πρώτος ουσιαστικά μεγάλος δημόσιος χώρος, που αποκτά η περιοχή μετά από 50 ολόκληρα χρόνια, μια παρέμβαση-ανάσα για τους κατοίκους καθώς αυξάνεται το πράσινο κατά 200%.

Δημιουργείται ένας «πράσινος πυρήνας» συνοικίας των 5.600 τ.μ., με βιοκλιματικό χαρακτήρα, το οποίο δημιουργήθηκε με συγχρηματοδότηση 1,2 εκατομμυρίων ευρώ από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα.

Όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, “αυτό το τοπικό αστικό τοπίο, είχε την ανάγκη να αποκτήσει χαρακτήρα και ταυτότητα, να αναβαθμιστεί με μια εικόνα πλησιέστερη στις επιθυμίες των ανθρώπων για κοινωνική επίδραση αλλά και στενότερη σχέση με τη φύση με το ξύλο, τα δένδρα, τα φυτά, τον ήλιο και τη σκιά”.

Τα χαρακτηριστικά

• Είναι ένα φυσικό καταφύγιο σε μια συνοικία με μαζική παραγωγή στέγης,
• Μια ευφάνταστη αρχιτεκτονική σκέψη που δίνει ζωή σε μια αδιαμόρφωτη μέχρι πριν λίγους μήνες έκταση, μη αξιοποιήσιμη από το κοινό και τους κατοίκους της πόλης,
• Ένας ελεύθερος χώρος συνεύρεσης των κατοίκων της και ιδιαίτερα της νέας γενιάς,
• Μια πράξη που ενσωματώνει τις οδηγίες για μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και διασφαλίζει την εύκολη πρόσβαση σε όλες τις κατηγορίες χρηστών και ιδιαίτερα των ΑμεΑ,
• Ένα καλό παράδειγμα αναβάθμισης δημόσιου χώρου με την αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, ώστε να ικανοποιηθούν οι ανθρώπινες ανάγκες και αισθήσεις και τα 12 κριτήρια ποιότητας σύμφωνα με τον Jan Gehl για την αξιολόγηση του χώρου: 1) προστασία από τα οχήματα και την τροχοφόρα κίνηση, 2) προστασία από την εγκληματικότητα, 3) προστασία από άσχημες συνθήκες ή εμπειρίες, 4) ευκαιρίες για να περπατήσουμε, 5) να σταθούμε, 6) να καθίσουμε, 7) να δούμε, να χαζέψουμε, 8) να μιλήσουμε και να ακούσουμε, 9) να παίξουμε και να χαλαρώσουμε, 10) να κάνουμε φιλικές χειρονομίες, 11) να απολαύσουμε τα θετικά στοιχεία, 12) να φροντίσουμε για θετικές εμπειρίες (αισθητική απόλαυση, θέες, φύση).

Η οριοθέτηση

Από τις οδούς Νικοπόλεως, Σάμου (Οδ. Ανδρούτσου), Γενναδίου, στην καρδιά της οικιστικής ενότητας Νικόπολης του Δήμου Παύλου Μελά, στο κέντρο των κοινωφελών δραστηριοτήτων της περιοχής με έντονες ροές πεζών, καθώς γειτνιάζει με τον Ιερό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνα, την παιδική χαρά του ΟΤ 1632, το 24ο Νηπιαγωγείο Σταυρούπολης (από τον Οκτώβριο του 2015), την πρώτη πανελλαδικά Τοπική Μονάδα Υγείας (από τον Δεκέμβριο 2017) και βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το ΚΕΠ Νικόπολης (από τον Ιανουάριο 2017) και την Κοινωνική Υπηρεσία του Δήμου Παύλου Μελά. Επισημαίνεται ότι η περιοχή επέμβασης βρίσκεται κοντά στα όρια του Δήμου Παύλου Μελά με τον γειτονικό Δήμο Κορδελιού-Ευόσμου.

Ο σχεδιασμός

Βασική αρχή του σχεδιασμού ήταν να διαμορφωθούν 3 καθ’ ύψος επίπεδα κίνησης. Οι άξονες στους οποίους στηρίχτηκε ο σχεδιασμός ήταν η θερμική βελτίωση, η επίδραση των κατασκευών στο μικροκλίμα της περιοχής, η υδατοδιαπερατότητα. Το πρώτο επίπεδο (ενδιάμεσος χώρος), βρίσκεται στο ύψος του περιμετρικού πεζοδρομίου. Το δεύτερο επίπεδο (πάνω), βρίσκεται στο ύψος των υπερυψωμένων ξύλινων γεφυρών, οι οποίες και λειτουργούν ως επεκτάσεις των ήδη υφιστάμενων, περιφερειακών του πάρκου, διαδρομών. Στο τρίτο επίπεδο (κάτω), διαμορφώνεται μια ημιυπόγεια διάβαση, κάτω από τις ξύλινες γέφυρες, που αποδίδει στο περιβάλλον μεγάλη θερμική βελτίωση, λόγω των ρευμάτων του αέρα που δημιουργούνται με τις διαφορετικές υψομετρικές διαφορές. Στόχος του σχεδιασμού, ήταν η δημιουργία ποικίλων οπτικών γωνιών αλλά και χώρων, διαφορετικών μεταξύ τους, εντείνοντας έτσι την πολυμορφία, πολυχρησία και ενισχύοντας τα ερεθίσματα στους κατοίκους και τους επισκέπτες. Ερεθίσματα που έχουν να κάνουν με τις οπτικές, τη σκιά, το φως, την εναλλαγή του φυσικού τοπίου, αποκλειστικά στηριγμένο στα βασικά φυτικά είδη της χώρας μας. Ο όλος σχεδιασμός του χώρου οργανώνεται με βάση τις διαδρομές κίνησης των χρηστών κατά μήκος, εγκάρσια και διαγώνια του πάρκου.

Τι στοιχεία

• Περιοχές διέλευσης-στάσης πεζών (διαδρομών και μικρών καθιστικών – πλατειών) με υδατοδιαπερατό χαρακτήρα και με τη χρήση ψυχρών υλικών σε επιφάνεια 864,26 τ.μ. ήτοι σε ποσοστό 15,43% της συνολικής περιοχής παρέμβασης. Στις διαμορφώσεις αυτές περιλαμβάνεται και η κατασκευή ξύλινων ραμπών και υπερυψωμένης ξύλινης εξέδρας.
• Εγκατάσταση αστικού εξοπλισμού (καθιστικά με πρωτότυπη σχεδίαση, εξοπλισμός στάθμευσης ποδηλάτων, καλάθια απορριμμάτων, βρύση), πλακοστρώσεις, ψυχρά υλικά (κυβόλιθοι),
• Εγκατάσταση ηλεκτροφωτισμού χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης με χρήση λαμπτήρων εξοικονόμησης ενέργειας (LED).
• Ιδιαίτερη μέριμνα για την πρόσβαση των ΑμεΑ, με κλίσεις που εξυπηρετούν την παρουσία τους στις ράμπες και στην εξέδρα και με χειρολεισθήρα στο προβλεπόμενο για ΑμεΑ ύψος.

Οι φυτεύσεις

Στο έργο υπάρχουν εγκαταστάσεις υπόγειων σταλακτηφόρων αγωγών για αυτόματο πότισμα ενώ διαμορφώνονται περιοχές φυτοκάλυψης με 112 δένδρα (φλαμουριές, αμυγδαλιές, ιπποκαστανιές, λικιδάμβαρες, ιτιές, γλιστροκουμαριές, κέδρος), 420 θάμνους (αγγελική, αμπέλια, γιουνίπερους, μυρτιά, υπέρικο) και 3,6 στρ. χλοοτάπητα, συνολικού εμβαδού 4.505, τ.μ. ήτοι το 80,46% της έκτασης που αναπλάστηκε.

Τα δύο είδη δέντρων που πλαισιώνουν το πάρκο περιμετρικά έχουν τοποθετηθεί σε μορφή όρθιου και ανάποδου Γ ( Λικιδάμβαρη – Ιπποκαστανιά ), δίνοντας μια διαφορετική πινελιά. Ο κεντρικός διάδρομος περιστοιχίζεται από μεγάλες αρωματικές Φλαμουριές, ενώ Αμυγδαλιές πλαισιώνουν τις μικρότερες γέφυρες που διατρέχουν το πάρκο καθέτως. Μεμονωμένα ένας κέδρος του Άτλαντος, μία σφαιρική κατάλπη και 2 λαγκεστρέμιες αφήνουν το στίγμα τους μέσα στον εκτεταμένο χλοοτάπητα.

Οι 420 θάμνοι, αναρριχώμενα και εδαφοκαλυπτικά που φυτεύτηκαν είναι ως επί το πλείστον αειθαλή φυτά, που διατηρούν το πράσινο φύλλωμα όλες τις εποχές του έτους, ενώ σε ορισμένα είδη η εναλλαγή χρωματισμού φύλλων ή ανθέων προσθέτουν ποικιλομορφία στη γενική εικόνα του τοπίου.

Πρωτοτυπία στην εγκατάσταση του πρασίνου σ’ αυτό το σύγχρονο πάρκο αποτελεί η τοποθέτηση για πρώτη φορά 3 ειδικών συστημάτων. Στόχος ήταν να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στην ορθή ανάπτυξη του ριζικού συστήματος των δέντρων, το οποίο συνήθως υφίσταται την μεγαλύτερη κακομεταχείριση με αποτέλεσμα τη δημιουργία σοβαρών προβλημάτων τόσο στην ανάπτυξη των δέντρων όσο και στην προστασία των υπόγειων δικτύων και των νέων πεζοδρομίων. Τοποθετείται λοιπόν κατά μήκος των δενδροστοιχιών 1) γεωμεμβράνη περιορισμού ριζών, καθώς και 2)πετάσματα καθοδήγησης ριζών περιμετρικά της ριζόμπαλας για τα δύο δέντρα στο κέντρο του πάρκου (Ιτιές) που περιστοιχίζονται από κυβόλιθους, προκειμένου να καθοδηγήσουν τη ρίζα να αναπτυχθεί σε μεγαλύτερο βάθος.

Παράλληλα, βασικό στοιχείο επιτυχούς φύτευσης και αντοχής στο χρόνο αποτελεί η στήριξη των δέντρων. Καθώς η υποστύλωση με πασσάλους έχει αποδειχθεί σε πάμπολλες περιπτώσεις ανεπαρκής, τοποθετήθηκαν τα 3) νέα Συστήματα Στήριξης Δέντρων που τα στηρίζουν υπεδάφια με αποτελεσματικό τρόπο, θέτοντας πλέον άλλους κανόνες κατασκευής στα Έργα Αστικού Πρασίνου.

Η χρηματοδότηση

Το έργο «Δημιουργία πράσινου πυρήνα για την αστική αναζωογόνηση πολεοδομικών ενοτήτων Νικόπολης», τη μελέτη του οποίου συνέταξε η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Παύλου Μελά και υποστηρίχθηκε από τη Διεύθυνση Χρηματοδοτικών Προγραμμάτων, είναι ενταγμένο στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κεντρική Μακεδονία 2014-2020», με κωδικό ΟΠΣ: 5011461 και προϋπολογισμό 1.216.000€.

Η Πράξη εντάσσεται στον Άξονα Προτεραιότητας «Προστασία του περιβάλλοντος και προώθηση της αποδοτικότητας των πόρων» και συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης-ΕΤΠΑ).