Εαρινή ισημερία θα υπάρξει το πρωί της Παρασκευής 20 Μαρτίου, στις 05:50 ώρα Ελλάδος, με την οποία θα αρχίσει και τυπικά (αστρονομικά) η άνοιξη του 2020 στην Ελλάδα και γενικότερα στο βόρειο ημισφαίριο, στο οποίο ανήκει η χώρα μας. Αντίστροφα, στο νότιο ημισφαίριο θα ξεκινήσει το φθινόπωρο. Η μέρα θα μεγαλώνει πλέον συνεχώς σε βάρος της νύχτας έως το θερινό ηλιοστάσιο, ενώ το αντίστροφο θα συμβαίνει στο νότιο ημισφαίριο.
Οι ισημερίες -η εαρινή και η φθινοπωρινή- καθορίζουν την έναρξη της άνοιξης και του φθινοπώρου, ενώ τα ηλιοστάσια -το θερινό και το χειμερινό- προσδιορίζουν την έναρξη του καλοκαιριού και του χειμώνα αντίστοιχα. Για μια ακόμη χρονιά φέτος θα συνεχιστεί η ανεπαίσθητη συρρίκνωση της διάρκειας της Άνοιξης, η οποία θα είναι πιο σύντομη κατά σχεδόν ένα λεπτό της ώρας σε σχέση με πέρυσι. Εδώ και χιλιάδες χρόνια, η Άνοιξη μικραίνει στο βόρειο ημισφαίριο και ότι χάνει, το κερδίζει σε διάρκεια το καλοκαίρι.
Η διάρκεια της άνοιξης μειώνεται περίπου ένα λεπτό της ώρας κάθε χρόνο, ενώ ο χειμώνας μειώνεται σχεδόν κατά μισό λεπτό ετησίως. Αντίστροφα, η διάρκεια του καλοκαιριού μεγαλώνει με ετήσιο ρυθμό ενός λεπτού (που χάνει η άνοιξη), ενώ του φθινοπώρου αυξάνει κατά μισό λεπτό (που χάνει ο χειμώνας). Έτσι, όσο περνάνε τα χρόνια, το καλοκαίρι μεγαλώνει σε βάρος της άνοιξης και το φθινόπωρο σε βάρος του χειμώνα.
Από την άλλη, ενώ από αστρονομική άποψη η άνοιξη αρχίζει με την εαρινή ισημερία, στην πραγματικότητα -όπως έχουν διαπιστώσει οι επιστήμονες που μελετούν το περιβάλλον- εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής η φύση εισέρχεται όλο και πιο πρόωρα στον ανοιξιάτικο κύκλο της. Η εποχή της άνοιξης έρχεται όλο και πιο νωρίς στον πλανήτη μας και πουθενά δεν είναι αυτό τόσο αισθητό, όσο στο Βόρειο Πόλο και γενικότερα στα υψηλά γεωγραφικά πλάτη.
Όχι ίση μέρα-ίση νύχτα
Σύμφωνα με τον επίτιμο διευθυντή του Πλανητάριου του Ιδρύματος Ευγενίδου Διονύση Σιμόπουλο, στη χώρα μας η ημέρα της ισημερίας δεν συμπίπτει με την ημέρα που έχουμε ίση ημέρα και ίση νύχτα. Όπως εξηγεί, «η ίση μέρα-ίση νύχτα, όταν δηλαδή ό Ήλιος φτάνει στα ισημερινά σημεία, συμβαίνει μόνο στους τόπους που βρίσκονται ακριβώς πάνω στον γήινο ισημερινό. Στις περιοχές που βρίσκονται είτε πάνω είτε κάτω από τον ισημερινό, η ίση μέρα-ίση νύχτα συμβαίνει μερικές ημέρες πριν ή μετά από την “ισημερία”».
Στην Αθήνα, για παράδειγμα, η οποία βρίσκεται 38 περίπου μοίρες βόρεια του ισημερινού, μολονότι ο Ήλιος θα φτάσει στο εαρινό ισημερινό σημείο στις 05:49 ώρα Ελλάδος της Παρασκευής 20 Μαρτίου, εν τούτοις την ημέρα εκείνη στην πρωτεύουσα η διάρκεια της ημέρας θα είναι 12:08:58. Αντίθετα, η «ίση μέρα-ίση νύχτα» για την Αθήνα συνέβη ήδη από τις 16 Μαρτίου, τέσσερις σχεδόν ημέρες πριν από την ισημερία, αφού η διάρκεια της ημέρας τότε έφτασε τις 11:59:06.
Η ημέρα που η διάρκεια ημέρας και νύχτας είναι σχεδόν παρόμοια, σύμφωνα με τον κ. Σιμόπουλο, ονομάζεται equilux (ημέρα ίσου φωτισμού) και συνήθως συμβαίνει τρεις έως τέσσερις ημέρες πριν από την εαρινή ισημερία και μερικές ημέρες μετά την φθινοπωρινή ισημερία.
Τι είναι η Ισημερία
Η ισημερία συμβαίνει δύο φορές τον χρόνο, όταν η γη διέρχεται από τα σημεία τομής της εκλειπτικής (ελλειπτική τροχιά της γης) και του ουράνιου ισημερινού. Στη συγκεκριμένη στιγμή η γραμμή ηλίου – γης είναι κάθετος στον άξονα περιστροφής της γης, με αποτέλεσμα η ημέρα και η νύχτα να έχουν ίση διάρκεια σε οποιοδήποτε σημείο της γήινης επιφάνειας. Η ισημερία συμβαίνει γύρω στις 20 – 21 Μαρτίου (εαρινή) και 22 – 23 Σεπτεμβρίου (φθινοπωρινή).
Το όνομα ισημερία προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις ίσος και ημέρα, ενώ το διεθνές αντίστοιχο όνομα, equinox, προέρχεται από το λατινικό aequus (ίσος) και nox (νύχτα). Οι ονομασίες εαρινή και φθινοπωρινή ισημερία είναι σχετικές και αναφέρονται σε περιοχές του βόρειου ημισφαιρίου, καθώς στις αντίστοιχες ημερομηνίες στο νότιο ημισφαίριο οι εποχές είναι αντίθετες. Στα σημεία των δύο πόλων δεν έχει έννοια η ισημερία, όπως στα σημεία του ισημερινού είναι διαρκής.
Στην αστρονομία ισημερία καλείται η αστρική ημέρα κατά την οποία το κέντρο του ηλιακού δίσκου βρίσκεται ίσο χρονικό διάστημα πάνω και κάτω από τον ορίζοντα κάθε τόπου, διαγράφει δηλαδή ίσα τόξα (ημερήσιο και νυκτερινό), και κατά τη διάρκεια της οποίας οι ακτίνες του ηλίου πέφτουν κατακόρυφα στον ισημερινό. Το φαινόμενο οφείλεται στην περιφορά της γης γύρω από τον ήλιο και στην κλίση του άξονα περιστροφής της. Καθώς η γη περιφέρεται γύρω από τον ήλιο και επειδή ο άξονας περιστροφής της δεν είναι κάθετος στο επίπεδο περιφοράς η διάρκεια της ημέρας αλλάζει.
Δύο φορές το χρόνο η γη βρίσκεται σε τέτοια θέση που οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν εντελώς κατακόρυφα στον ισημερινό. Σε πολλές γλώσσες ο αντίστοιχος όρος λεκτικά δεν αναφέρεται στην έννοια της ίσης ημέρας αλλά της ίσης νύχτας κυρίως λόγω της λατινικής προέλευσης του (λατινικά aequinoctium). Οι ισημερίες συμβαίνουν μεταξύ των ηλιοστασίων, του χειμερινού ηλιοστασίου και θερινού ηλιοστασίου. Το φαινόμενο της ισημερίας παρουσιάζεται σε όλους τους πλανήτες κάθε ηλιακού συστήματος οι οποίοι παρουσιάζουν κλίση του άξονα περιστροφής ως προς το επίπεδο περιφοράς.
με Αριθμό Μητρώου 12691
