Αρχική Περιβάλλον Φονικά φυτοφάρμακα – Οι 10 μύθοι των πολυεθνικών αγροχημικών

Φονικά φυτοφάρμακα – Οι 10 μύθοι των πολυεθνικών αγροχημικών

0
φυτοφάρμακα
Διαφήμιση

Άρθρο του Νίκου Κατσαρού, π. Πρόεδρος ΕΦΕΤ*

1ος Μύθος: Ελέγχονται για την ασφαλή χρήση τους.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (World Health Organization/WHO),o Διεθνής Οργανισμός Έρευνας για τον Καρκίνο (Ιnternational Agency for Research in Cancer/IARC) ,ο Οργανισμός του Ο.Η.Ε. για το Περιβάλλον (United Nations Environmental Protection Agency/UNEP) ,η Διεθνής Επιτροπή για την Γνώση την Επιστήμη και την Τεχνολογία στην Γεωργία, η Διεθνής Επιτροπή του ΟΗΕ για το Οικοσύστημα, και πολλές δημοσιευμένες μελέτες αναφέρουν ότι:

«Πολλά από τα χημικά και ιδιαίτερα τα χημικά που χρησιμοποιούνται στη γεωργία μιμούνται τις ορμόνες του αναπαραγωγικού συστήματος όπως τα οιστρογόνα και προκαλούν στειρότητα μειώνοντας την ποιότητα και την ποσότητα του σπέρματος και προκαλούν βλάβες στο αναπαραγωγικό και το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού. Είναι οι κυριότεροι συντελεστές της δραματικής αύξησης των καρκίνων των αναπαραγωγικών ιστών – στήθος, μήτρα, ωοθήκες, κόλπου, όρχεων και προστάτη». Επίσης σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τους παραπάνω Διεθνείς Οργανισμούς τα φυτοφάρμακα προκαλούν βλάβες στο: συκώτι, νεφρά, κεντρικό νευρικό σύστημα, ορμονικό σύστημα, καρκινογενέσεις και το αμυντικό σύστημα του οργανισμού.

Τα παραπάνω είναι μόνο μερικές από τις επιπτώσεις που εμφανίζονται είτε άμεσα είτε μετά από μερικά χρόνια. Συμπερασματικά τα εντομοκτόνα, ζιζανιοκτόνα, παρασιτοκτόνα, μυκητοκτόνα είναι και ανθρωποκτόνα.

Έκθεση για τον καρκίνο 

Συγχρόνως η Έκθεση της Επιτροπής για τον Καρκίνο που συνέστησε ο πρόεδρος Ομπάμα το 2010 αναφέρει: «Περίπου 1400 ουσίες που έχουν εγκριθεί από τον Οργανισμό Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ (EnvironmentalProtectionAgency,EPA) έχουν συνδεθεί με καρκίνους:

  • στον εγκέφαλο, στο κεντρικό νευρικό σύστημα, στο στήθος, στο έντερο, στο συκώτι, στις ωοθήκες, στο πάγκρεας, στα νεφρά, τους όρχεις και το στομάχι καθώς και με το Hodgkinκαι τοnon-Hodgkin λέμφωμα, το πολλαπλό μυέλωμα και το σάρκωμα των μαλακών ιστών». 

Συγχρόνως η ίδια έκθεση αναφέρει: «μόνο μερικές εκατοντάδες !!! από τις 80.000 χημικά που κυκλοφορούν στις ΗΠΑ έχουν τοξικολογικά ελεγχθεί και αυτό δείχνει την ολιγωρία των ρυθμιστικών αρχών».

Πολλά φυτοφάρμακα δρουν ως νευροτοξικά μεταξύ των οποίων:

  • τα οργανοφωσφορικά, τα συνθετικά πυρεθροειδή και τα νεονικοτινοειδή (μέλισσες). 

Τα οργανοφωσφωρικά παρασκευάστηκαν λίγο πριν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και εξελίχθηκαν σε αέρια χημικού πολέμου από τους ναζί, ένα απ αυτά το Sarin, σκότωσε 13 ανθρώπους στο μετρό του Τόκιο το 1955 και τραυμάτισε 1000.  

Τα αέρια χημικού πολέμου απαγορεύθηκαν με την συνθήκη του 1993.  Μετά τον ΙΙ παγκόσμιο πόλεμο τα οργανοφωσφορικά άρχισαν να είναι μια από τις κύριες κατηγορίες φυτοφαρμάκων με διάφορα εμπορικά ονόματα, όπως:

  • μαλαθείο, παραθείο, διαζινόν, φενθείο, ρογκόρ, φενιτροθείο κλπ.  Είναι γνωστό ότι τα οργανοφωσφορικά προκαλούν βλάβες στο κεντρικό νευρικό σύστημα καταστρέφοντας το ένζυμο ακετυλ-χολινεστεράση, είναι δηλαδή νευροτοξικά. 

Όποιος δεν πείθεται ας διαβάσει τις προφυλάξεις στις ετικέτες των φυτοφαρμάκων.

2ος Μύθος: Τα όρια υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων είναι ασφαλή

Καταρχήν δεν μιλάμε για όρια ασφαλείας αλλά για όρια ανοχής, δηλαδή ότι δεν μπορούμε να κάνουμε διαφορετικά. Επίσης στο κεφάλαιο αυτό δεν αναφέρομαι στις επιπτώσεις από υπέρβαση των ορίων αλλά από τις επιπτώσεις στην υγεία από τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων, εντός των ορίων.  Απλούστατα όταν τα υπολείμματα υπερβαίνουν τα όρια οι επιπτώσεις είναι μεγαλύτερες.

Όλες οι ανεπτυγμένες χώρες έχουν προγράμματα υπολειμμάτων , σύμφωνα με τα οποία τα τρόφιμα ελέγχονται περιοδικά για υπολείμματα που δεν ξεπερνούν ένα Μέγιστο Όριο και τη Μέση Ημερήσια Δόση.  Σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς και την επιτροπή Ομπάμα: «μόνο το 23.1% των τροφίμων δεν έχει υπολείμματα, ενώ το 29.5% έχει ένα ή και δύο και το υπόλοιπο 42.5% από δύο μέχρι δώδεκα.

Είναι δημοσιευμένος μεγάλος όγκος εργασιών πάνω στην διαταραχή του ορμονικού  συστήματος από πολύ μικρές ποσότητες υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων  που συμπεριφέρονται όπως οι ορμόνες .

Αυτά τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων που συμπεριφέρονται ως ορμονικοί διαταράκτες ενώ θεωρούνται ασφαλή στα καθορισμένα όρια γίνονται ιδιαίτερα επικίνδυνα όταν είναι σε πολύ μικρές ποσότητες, εκατοντάδες ή και χιλιάδες φορές κάτω από τα όρια.  Αυτό επειδή σε πολύ μικρές ποσότητες μπορούν να δράσουν δηλαδή να συνδεθούν με τον υποδοχέα  ,πράγμα που δεν συμβαίνει όταν είναι σε μεγαλύτερες ποσότητες γιατί ο υποδοχέας τα αγνοεί.  

Όταν αυτά τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων συνδέονται με τον υποδοχέα στέλνουν σήματα στο ενδοκρινικό σύστημα και είτε συμπεριφέρονται όπως οι ορμόνες, είτε σαν ανταγωνιστές, είτε μπλοκάρουν την ομαλή λειτουργία τους.  Στον άνθρωπο όπως και σε όλα τα έμβια όντα το ενδοκρινικό τους σύστημα βασίζεται σε ένα πλήθος ορμονών οι οποίες ρυθμίζουν την φυσιολογική λειτουργία και πρέπει να βρίσκονται σε κανονικά επίπεδα, σε πολύ υψηλά ή πολύ χαμηλά επίπεδα προκαλούν μια σειρά από ασθένειες.

 Όλα τα έμβια όντα έχουν ρυθμιστικά συστήματα που κρατούν τις ορμόνες σε ισορροπία και αυτό ονομάζεται ομοιόσταση και είναι αυτή που επηρεάζεται  από τους ορμονικούς διαταράκτες. Μερικά παραδείγματα από εκατοντάδες δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά: 

  • Τοglyphosate προκαλεί τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων του στήθους διότι είναι ευαίσθητα στα οιστρογόνα τα καρκινικά κύτταρα, ενώ στα κανονικά κύτταρα του στήθους δεν έχουν καμία επίδραση.  
  • Τα φυτοφάρμακα, ατραζίνη, χλωροπύριφος, παραθείον, βικλοζολίν, σε επίπεδα χιλιάδες φορές χαμηλότερα από ότι επιτρέπεται στα τρόφιμα και στο περιβάλλον δρουν ως ορμονικοί διαταράκτες.  Περίπου 800 χημικά είναι γνωστά ως ορμονικοί διαταράκτες.

φυτοφάρμακα

3ος Μύθος: Δεν υπάρχει αθροιστική ή συνεργατική δράση

Σύμφωνα με την Αρχή της Προφύλαξης το άθροισμα των επιβλαβών ουσιών στο σώμα πρέπει να ισούται με 1,δηλαδή :

Α+Β+Γ+Δ+Ε+Ζ+Η+Θ+Ι +Κ= 1  όπου Α,Β,Γ,Δ,Ε,Ζ,Η,Θ,Ι,Κ =ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΩΝ

Εάν Α=1 τότε όλα τα άλλα υπολείμματα φυτοφαρμάκων πρέπει να είναι μηδέν. Ήδη όμως αναφέρθηκε ότι, περίπου 50% των τροφίμων περιέχει από δύο μέχρι δώδεκα υπολείμματα φυτοφαρμάκων. Γι’ αυτό -και προς όφελος των εταιρειών -όρια υπάρχουν μόνο για κάθε συστατικό, που παίρνουμε και όχι για το σύνολο των υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων, που μπαίνουν στον οργανισμό μας. Τα διάφορα υπολείμματα φυτοφαρμάκων στον οργανισμό μας αλληλεπιδρούν όχι μόνο μεταξύ τους αλλά και με διάφορες άλλες ουσίες όπως πρόσθετα τροφίμων, ατμοσφαιρικοί ρύποι ,ουσίες από το κάπνισμα που μπαίνουν στον οργανισμό μας.  Έτσι 1+1 δεν κάνει δύο αλλά 3 ή 4 ή  και παραπάνω.  Τέτοιου είδους τοξικολογικές μελέτες δεν γίνονται.

4ος Μύθος: Τα παιδιά επηρεάζονται όσο και οι ενήλικες

Με βάση το παραπάνω σκεπτικό δεν ρυθμίζονται διαφορετικά όρια για παιδιά και ενήλικες. Τα παιδιά όμως μέσω εισπνοής, κατάποσης και επαφής με το δέρμα, λόγω μικρού σωματικού βάρους απορροφούν μεγαλύτερες ποσότητες φυτοφαρμάκων από ότι οι ενήλικες. Τα φυτοφάρμακα είναι μέχρι και 10 φορές πιο επιβαρυντικά για τα παιδιά από ότι στους ενήλικες. Τα αμυντικά συστήματα των παιδιών δεν είναι τόσο ανεπτυγμένα ώστε να διασπάσουν και αποβάλουν τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων. Το ενδοκρινικό σύστημα των παιδιών είναι πιο ευάλωτο, διότι λόγω ανάπτυξης τα κύτταρά τους αναπαράγονται πιο γρήγορα και έχει αποδειχθεί ότι τα φυτοφάρμακα δρουν αρνητικά στο αναπαραγωγικό τους σύστημα.

Ένας μεγάλος αριθμός δημοσιεύσεων και μελετών επιβεβαιώνει ότι η έκθεση αγέννητων και μικρών παιδιών στα φυτοφάρμακα συνδέεται με:

  • καρκινογενέσεις, διαταραχές στον θυρεοειδή, προβλήματα στο ανοσοποιητικό σύστημα, χαμηλότερο δείκτη νοημοσύνης, διαταραχές στην προσοχή, υπερκινητικότητα, σύνδρομο διπολικής διαταραχής και σχιζοφρένειας, κατάθλιψη, προβλήματα στο πεπτικό σύστημα, καρδιαγγειακές παθήσεις, προβλήματα αναπαραγωγής στην ενηλικίωση, αλλαγές στον μεταβολισμό που περιλαμβάνει την παιδική παχυσαρκία και τον διαβήτη τύπου ΙΙ. 

Ο ιστορικός του μέλλοντος θα διερωτάται πώς ένας τεχνολογικά ανεπτυγμένος πολιτισμός επέτρεψε μια τέτοια κατάσταση.

φυτοφάρμακα

5ος Μύθος: Τα σύγχρονα φυτοφάρμακα διασπώνται πιο εύκολα

Για τα περισσότερα φυτοφάρμακα δεν έχουν μελετηθεί ούτε η τοξικότητα των μεταβολιτών, ούτε ο ρυθμός διασπάσεως των.

Βρέθηκε ότι δύο μεταβολίτες γνωστών φυτοφαρμάκων τα Dimethoate και το Omethoate είναι 50 και 300 φορές αντίστοιχα πιο τοξικά από τα μητρικά φυτοφάρμακα.  Επίσης Διοξίνες και Πολυκυκλικοί Αρωματικοί Υδρογονάνθρακες, ΠΑΥ, παραμένουν στο περιβάλλον για μεγάλο χρονικό διάστημα (longtermpollutants) και μολύνουν την τροφική αλυσίδα.

6ος Μύθος: Οι ελεγκτικές αρχές είναι αξιόπιστες

Όλες οι ανεπτυγμένες χώρες έχουν προγράμματα ελέγχου υπολειμμάτων ΑΛΛΑ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΡΑΣΤΙΚΗ ΟΥΣΙΑ.

ΔΕΝ ΕΛΕΓΧΟΥΝ: τους μεταβολίτες, τα λεγόμενα αδρανή συστατικά, τα εμπορικά παρασκευάσματα, τις ειδικές περιπτώσεις των εμβρύων, των νεογέννητων και των παιδιών, τις διαταραχές στο ενδοκρινικό σύστημα, τις διαγεννεακές επιπτώσεις, την ανάπτυξη νευροτοξικότητας, τα μίγματα και τους συνδυασμούς φυτοφαρμάκων. 

Το Πρόγραμμα REACH (Registration, Evaluation,Accreditation of Chemicals) βρίσκεται σε εξέλιξη και μόνο το 50% από τις 110.000 χημικές ουσίες έχουν ελεγχθεί. 

Παραδείγματα αδράνειας, ολιγωρίας, κακοδιαχείρισης και πολιτικής καθοδήγησης των ρυθμιστικών αρχών:

Α) Η Βρώμικη δωδεκάδα: Κυκλοφορούσαν για δεκαετίες πριν αποσυρθούν: 1.DDT, 2.Lindane, 3.Dieldrin, 4.Aldrin 5. 2,4,5,T,6.Heptachlor, 7.Paraquat, 8.Pentachlorophenol, 9.Campechlor, 10.EthyleneDibromide, 11.Parathion,12.Chlordimefon.

Β) DDT 

Γ) Νεονικοτινοειδή (Κατάρρευση κυψελών των μελισσών) 

Δ)Πορτοκαλίς  Παράγων (Agent Orange) Αποφυλλωτικό των δένδρων με προσμίξεις διοξινών, που προκάλεσε μέχρι σήμερα περισσότερο από 1000.000 καρκινογενέσεις στο Βιετνάμ. Ε)BHOPALINDIA (1984 UNION CARBIDE): 

Ατύχημα σε εργοστάσιο παραγωγής φυτοφαρμάκων που προκάλεσε έκλυση ισοκυανικού μεθυλεστέρα με εκατοντάδες νεκρούς και χιλιάδες θύματα. 

ΣΤ) Gramoxon, απαγορεύθηκε το 2007. 

Ζ) ROUND UP (Monsanto): 

Το απόλυτο έγκλημα.Ενεργό συστατικό γλυφοσάτη, glyphosate. Το όριο το 1974 ήταν 0,1 mg/kgrτο 1974 ,αυξήθηκε σε 20mg/kgr το 1997 και προκαλεί: ερεθισμό στα μάτια και το δέρμα, βλάβες στο αναπαραγωγικό σύστημα, στο συκώτι, τα νεφρά, το αμυντικό σύστημα, στο ενδοκρινολογικό σύστημα, νευρολογικές διαταραχές, δυσπλασίες, τερατογενέσεις σε ζώα, διαταραχές στον μεταβολισμό, οξειδωτικό στρες και καρκινογενέσεις. 

Το Round up χρησιμοποιείται ως ζιζανιοκτόνο σε πάρα πολλές καλλιέργειες όπως: αμπέλια, εσπεριδοειδή, αχλαδιές, μηλιές, δενδροστοιχίες, πράσινο πεζοδρομίων, παιδικών χαρών, αθλοπαιδιών, γηπέδων γκολφ, ποδοσφαίρου, παντού. Δόθηκε παράταση χρήσης του από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μέχρι τέλους του 2016.  Δυόμιση εκατομμύρια υπογραφές από εφτά χώρες της Ε.Ε. δεν επέτυχαν την απόσυρση του.

Η αντίδραση των ελεγκτικών μηχανισμών δεν είναι συνακόλουθη με τις επιστημονικές δημοσιεύσεις για την εκτίμηση κινδύνου αφού χρησιμοποιούν σχεδόν μόνο τα δεδομένα που τους υποβάλουν οι εταιρείες.

φυτοφάρμακα

7ος Μύθος: Είναι απαραίτητα (Ο μεγαλύτερος μύθος από όλους).

Όταν τα φυτοφάρμακα ελέγχονται από την επιστημονική κοινότητα για τις αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και το περιβάλλον ,τα βιομηχανικά συγκροτήματα των αγροχημικών ενημερώνουν ότι δεν υπάρχει άλλη επιλογή παρά μόνο η χρήση αυτών των δηλητηρίων για την προστασία των καλλιεργειών. Συγχρόνως παρουσιάζουν οικονομικές αναλύσεις όπου το όφελος από την χρήση φυτοφαρμάκων είναι μεγαλύτερο από το κόστος αφού με την αυξημένη παραγωγή, την ευκολότερη καλλιέργεια, την αποφυγή επιδημιών κλπ. τελικά ωφελείται ο γεωργός. Οι εταιρείες φυτοφαρμάκων έχουν πάντα έτοιμη μία τέτοια οικονομική ανάλυση για κάθε κατηγορία φυτοφαρμάκων που δέχονται επίθεση και πάντα δείχνουν ότι το όφελος είναι μεγαλύτερο του κόστους. Η οικονομία είναι μια πολύ εύπλαστη επιστήμη και εξαρτάται από ποιες παραμέτρους βάζεις στο μοντέλο. Βέβαια σε αυτές τις αναλύσεις ποτέ δεν μπαίνουν στο μοντέλο  παράμετροι που αφορούν επιπτώσεις  στην υγεία και το περιβάλλον.

Υπάρχουν πλήθος μελετών τόσο στις ανεπτυγμένες χώρες όσο και στις τρίτες χώρες όπου η βιολογική μέθοδος παραγωγής όχι μόνο δεν υστερεί αλλά πολλές φορές ξεπερνά τις αποδόσεις της συμβατικής και κυρίως έχει μεγαλύτερο εισόδημα. Μερικά παραδείγματα: University of Wisconsin: οι αποδόσεις των βιολογικών μεγαλύτερες τα έτη ξηρασίας και ίσες τα κανονικά.

Cornell University: ο αποδόσεις των βιολογικών ίσες ή μεγαλύτερες των συμβατικών οι οποίες μειώθηκαν σημαντικά τα έτη ξηρασίας.  Η κατανάλωση καυσίμων ήταν κατά 30% χαμηλότερη των συμβατικών.Iowa State University: Το εισόδημα από την βιολογική γεωργία ήταν διπλάσιο της συμβατικής εξαιτίας της εξοικονόμησης από την μη αγορά λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων και της καλύτερης τιμής.

Το 85% των γεωργικών εκμεταλλεύσεων στην χώρα μας είναι μικρές και παράγουν το 70% των τροφίμων. 

Σε μελέτη το 2008 δυο οργανισμών του ΟΗΕ της Επιτροπής για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD) και της Επιτροπής για το Περιβάλλον (UNEP) η οποία αξιολόγησε 114 προγράμματα σε 24 χώρες της Αφρικής που κάλυπταν 20 εκατ. στρέμματα και 1,9 εκατ. γεωργούς, βρέθηκε ότι:

  • οι αποδόσεις της βιολογικής γεωργίας ήταν αυξημένες έναντι της συμβατικής κατά 116% στην Υποσαχάρια Αφρική και κατά 128% στην Ανατολική Αφρική(διπλασιασμό της απόδοσης). Η μελέτη σημειώνει ότι η εισαγωγή της συμβατικής γεωργίας την δεκαετία του ‘60 μείωσε την απόδοση κατά άτομο κατά 10%.

Η αύξηση των αποδόσεων των μικρών παραγωγών είναι το κλειδί για την διατροφική επάρκεια.

8ος Μύθος: Τα πρόσθετα είναι αδρανή

Με το μύθο αυτό τόσο οι εταιρείες φυτοφαρμάκων όσο και οι ρυθμιστικές αρχές ελέγχουν μόνο για το δραστικό συστατικό και όχι για τα πρόσθετα που κάθε άλλο παρά αδρανή είναι. 

Το Round up περιέχει ως δραστικό συστατικό την γλυφοσάτη και άλλα οκτώ αδρανή συστατικά. Το δραστικό συστατικό δεν θα δούλευε εάν δεν υπήρχαν τα λεγόμενα αδρανή συστατικά για να ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα του. Ένα από τα αδρανή συστατικά το ΡΟΕ-15 βρέθηκε από Γάλλους ερευνητές να είναι τοξικότερο από το ενεργό συστατικό την γλυφοσάτη.

9ος Μύθος: Οι εταιρείες συστήνουν μόνον τα απαραίτητα φυτοφάρμακα  

Οι εταιρείες φυτοφαρμάκων στον βωμό του κέρδους όχι μόνο δεν παρασκευάζουν ηπιότερα φάρμακα  αλλά δίνουν και επιπλέον για να βεβαιωθούν ότι θα υπάρχει θετικό αποτέλεσμα για την συγκεκριμένη καλλιέργεια αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις στην υγεία και το περιβάλλον.

10ος Μύθος: Εξουδετερώνουν μόνο επιβλαβή ζιζάνια και μικροοργανισμούς

Παρά τις δεκάδες δημοσιεύσεων από Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα και Διεθνείς Οργανισμούς ότι μαζί με τα βλαπτικά ζιζάνια, έντομα,κ.λπ εξουδετερώνονται από τα φυτοφάρμακα και ωφέλιμοι μικροοργανισμοί απαραίτητοι για την βιοποικιλότητα ,οι πολυεθνικές των φυτοφαρμάκων κα οι ελεγκτικοί μηχανισμοί τις αγνοούν.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

To σύστημα των φυτοφαρμάκων είναι αποτυχημένο και επικίνδυνο και πρέπει να ανατραπεί:

  1. Με εκπαίδευση και συνεχή ενημέρωση των αγροτών.
  2. Με συνταγογράφηση των φυτοφαρμάκων σε ειδικά καταστήματα από γεωπόνους και κτηνιάτρους.
  3. Με καλλιέργειες με ολοκληρωμένη διαχείριση αρχικά και σταδιακά σε καλλιέργειες από μικρούς παραγωγούς με παραδοσιακούς τρόπους φιλικούς στο περιβάλλον, με βάση την αειφορία και την βιώσιμη ανάπτυξη, με παραδοσιακούς σπόρους, με προστασία της βιοποικιλότητας και χωρίς φυτοφάρμακα.
  4. Με κίνητρα για καθιέρωση της κατανάλωσης των γεωργικών προϊόντων στην περιοχή (0 kmdistance).
  5. Με την χρήση της ψηφιακής γεωργίας και γενικά της έξυπνης γεωργίας μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά η στρεμματική απόδοση.

Ο ιστορικός του μέλλοντος αποτιμώντας τις δραματικές επιπτώσεις από την αύξηση των καρκινογενέσεων και της μόνιμες ασθένειες στον πληθυσμό αλλά και την συσσώρευση κερδών στα ολιγοπώλια των πολυεθνικών αγροχημικών θα διερωτάται ποιος ήταν ο ρόλος της επιστημονικής κοινότητας, διότι εάν αδράνησαν ή αδιαφόρησαν ήταν και αυτοί υπεύθυνοι.

κ. Κατσαρός είναι Διευθυντής Τμήματος Διατροφολογίας & Διαιτολογίας New York College, π. Πρόεδρος ΕΦΕΤ, π.Πρόεδρος της Ένωσης Ελλή­νων Χημικών και Επιστημονικός Συνεργάτης ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ

Διαφήμιση