Kλιματική αλλαγή: H αρχή του τέλους για την οικονομία;

Η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να τινάξει στον αέρα την παγκόσμια οικονομία και οι τράπεζες δεν είναι έτοιμες στον βαθμό που χρειάζεται για να αντιμετωπίσουν μια τέτοια οικονομική κρίση.

Θα ήταν ικανή να προκαλέσει μια τόσο μεγάλη οικονομική κρίση; Έκθεση που εκδόθηκε από τη BIS, συντονιστική οργάνωση για τις κεντρικές τράπεζες του κόσμου, υποστήριξε ότι η απάντηση είναι «ναι», προειδοποιώντας ότι οι κεντρικοί τραπεζίτες δεν διαθέτουν εργαλεία για να αντιμετωπίσουν μια από τις μεγαλύτερες οικονομικές εξάρσεις όλων των εποχών.

Όπως και άλλες κεντρικές τράπεζες, έτσι και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προσπαθεί να προετοιμαστεί για μια τέτοια επερχόμενη οικονομική αναταραχή.

Oι προκλήσεις των τραπεζών

Η αλλαγή του κλίματος έχει ήδη κατηγορηθεί για τις θανατηφόρες πυρκαγιές στην Αυστραλία, την αποξήρανση των κοραλλιογενών υφάλων, την άνοδο των επιπέδων της θάλασσας και τις ολοένα και πιο κατακλυσμιαίες καταιγίδες.

Μια αναφορά που εκδόθηκε από την Τράπεζα Διακανονισμών  για τις κεντρικές τράπεζες του κόσμου, στη Βασιλεία της Ελβετίας, σηματοδοτεί ποιο θα μπορούσε να είναι το κυρίαρχο θέμα κατά την επόμενη δεκαετία.

«Η αλλαγή του κλίματος θέτει πρωτοφανείς προκλήσεις στις ανθρώπινες κοινωνίες και η κοινότητα των κεντρικών τραπεζών και των εποπτικών αρχών μας δεν είναι απαθείς απέναντι στους κινδύνους που αντιμετωπίζουμε», δήλωσε στην έκθεση η κ. François Villeroy de Galhau, κυβερνήτης της Τράπεζας της Γαλλίας.

Οι κεντρικές τράπεζες πέρασαν πολλά από τα τελευταία δέκα χρόνια, προστατεύοντας τις οικονομίες τους από την οικονομική κρίση που άρχισε το 2008. Μπορούν να περάσουν καλά την επόμενη δεκαετία και να αντιμετωπίσουν τις καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και της τεχνολογίας, ανέφερε η έκθεση.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία είχε συνάντηση στη Φρανκφούρτη με επίκεντρο τη νομισματική πολιτική, αρχίζει να αντιμετωπίζει αυτές τις προκλήσεις. Η τράπεζα δεν έκανε καμία αλλαγή στα επιτόκια ή το πρόγραμμα οικονομικών κινήτρων της. Αντ ‘ αυτού, άλλα ζητήματα έρχονται στο προσκήνιο.

Η θέση της Christine Lagarde

Η Christine Lagarde, πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας,  η οποία ανέλαβε τα καθήκοντά της στα τέλη του περασμένου έτους, έχει υποσχεθεί να θέσει το θέμα της κλιματικής αλλαγής στην ημερήσια διάταξη της τράπεζας και το ζήτημα θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο.

«Δεν είμαστε σε θέση να κάνουμε τίποτα ακόμα», δήλωσε η κα Lagarde κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, σημειώνοντας ότι το ταμείο συντάξεων των εργαζομένων της τράπεζας μετατοπίζει τις επενδύσεις σε εταιρείες με εκπομπές χαμηλότερου διοξειδίου του άνθρακα εκπομπών. «Θα είναι ένα σημαντικό θέμα που θα συζητηθεί κατά τη διάρκεια της αναθεώρησης της στρατηγικής».

Η E.C.B. ξεκίνησε επισήμως την αναθεώρηση, λέγοντας ότι θα γίνει μέχρι το τέλος του έτους. Η ανασκόπηση θα επικεντρωθεί στον τρόπο καθοδήγησης του πληθωρισμού στην ευρωζώνη, την κύρια εργασία της τράπεζας, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη την απειλή για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, την ταχεία ψηφιοποίηση, την παγκοσμιοποίηση και τις εξελισσόμενες οικονομικές δομές.

Πιθανότατα θα υπάρξει διαφωνία στο διοικητικό συμβούλιο της τράπεζας, σχετικά με τη χρησιμοποίηση όλης της οικονομικής πυρηνικής ενέργειας για την αποτροπή μιας κλιματικής καταστροφής.

Όταν η τράπεζα αγοράζει εταιρικά ομόλογα για να επηρεάσει τα επιτόκια της αγοράς, θα μπορούσε να αποκλείσει το χρέος των εταιρειών που θεωρούνται μεγάλες παραγωγές αερίων θερμοκηπίου. Αυτή η προσέγγιση θα μπορούσε να έχει ισχυρό αντίκτυπο στις χρηματοπιστωτικές αγορές, ενθαρρύνοντας τους ιδιώτες επενδυτές να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους,αποκτώντας επίσης ομόλογα εταιρειών που θεωρούνται βιώσιμα.

Η κα Lagarde αναγνώρισε ότι ορισμένα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, αμφισβητούν πως η καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος είναι έργο της κεντρικής τράπεζας, σημειώνοντας χαρακτηριστικά: «Γνωρίζω όλα αυτά, όπως γνωρίζω και παράλληλα τον κίνδυνο του να μην κάνουμε τίποτα».

Η μεγάλη βάση που δίνεται στις οικονομικές συνέπειες μιας θερμότερης γης, έγκειται στο γεγονός πως οι κεντρικές τράπεζες αντιμετωπίζουν μια άλλη νέα πρόκληση: τεχνολογίες που απειλούν το μονοπώλιο τους για την έκδοση χρημάτων και τη δύναμή τους για την καταπολέμηση μιας χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Ο κίνδυνος των ψηφιακών νομισμάτων

Ψηφιακά νομίσματα, όπως το Bitcoin και το Libra, η προγραμματισμένη προσφορά του Facebook, η παράκαμψη των κεντρικών τραπεζών και η υπονόμευση του ελέγχου του νομισματικού συστήματος, είναι μερικά από τα προβλήματα που θα είχαν να αντιμετωπίσουν. Μια λύση είναι οι ίδιες οι κεντρικές τράπεζες να εισέλθουν οι ίδιες στην επιχείρηση του ψηφιακού νομίσματος.

οι κεντρικές τράπεζες της Βρετανίας, του Καναδά, της Ιαπωνίας, της Σουηδίας και της Ελβετίας δήλωσαν ότι συνεργάζονται με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών για να καταλάβουν τι θα συνέβαινε αν γινόταν κάτι τέτοιο.

Όπως και με τα μετρητά, οι άνθρωποι μπορούν να χρησιμοποιούν τα ψηφιακά νομίσματα για να πληρώσουν τους άλλους άμεσα, χωρίς την εμπλοκή μιας τράπεζας. Σε αντίθεση με τα μετρητά, τα ψηφιακά νομίσματα επιτρέπουν τη διεξαγωγή συναλλαγών μέσω διαδικτύου.

Ένα τέτοιο σύστημα θα μπορούσε να είναι πιο αποτελεσματικό, αλλά και επικίνδυνο, ανέφερε έκθεση που εκδόθηκε από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, την οργάνωση που διοργανώνει το ετήσιο συνέδριο στο Νταβός της Ελβετίας.

Οι εμπορικές τράπεζες ενδέχεται να καταστούν περιττές και να αποτύχουν, αφήνοντας τις κεντρικές τράπεζες να γίνουν, ουσιαστικά, γιγαντιαίες τράπεζες λιανικής. Αν καταρρεύσει μια κεντρική τράπεζα, τότε το ίδιο θα συνέβαινε και με το νομισματικό σύστημα.

Η αλλαγή του κλίματος θα έφερνε τις κεντρικές τράπεζες απέναντι σε μια πρωτοφανή πρόκληση. Φανταστείτε μια κρίση ακίνητης περιουσίας που προκαλείται από την αύξηση των επιπέδων της θάλασσας και των παράκτιων πλημμυρών, που καθιστά χιλιάδες τετραγωνικά μίλια γης ακατοίκητα ή άχρηστα για τη γεωργία.

Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, το παγκόσμιο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν θα μπορούσε να βυθιστεί σχεδόν στο ένα τέταρτο μέχρι το τέλος του αιώνα, λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Οι κεντρικές τράπεζες έχουν αρκετά προβλήματα όσον αφορά την ήπια ύφεση και δεν θα ήταν αρκετά ισχυρές για να καταπολεμήσουν την οικονομική ύφεση αυτής της κλίμακας.

«Στη χειρότερη περίπτωση, οι κεντρικές τράπεζες μπορεί να χρειαστεί να παρεμβαίνουν ως κλιμακωτές απόλυτης ανάγκης ή ως κάποιο είδος συλλογικής ασφαλιστικής εταιρείας για ζημιές στο κλίμα», ανέφερε η έκθεση της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών.

Στροφή στις μη ρυπογόνες εταιρείες

Οι κεντρικές τράπεζες, οι οποίες συχνά λειτουργούν ως ρυθμιστικές αρχές των τραπεζών, θα μπορούσαν να απαιτήσουν από τους δανειστές να αυξήσουν τα κεφαλαιακά αποθέματά τους, αν διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία ευάλωτα στις οικονομικές επιπτώσεις της μετάβασης στην ανανεώσιμη ενέργεια. Ένα παράδειγμα, μπορεί να είναι μια τράπεζα που έχει δανείσει πολλά χρήματα στις εταιρείες ορυκτών καυσίμων.

Η αυτοκινητοβιομηχανία ήδη δείχνει πώς οι επενδυτές μεταφέρουν τα χρήματά τους από εταιρείες που θεωρούνται ρυπογόνες, σε εκείνες που θεωρούνται ως φιλικές προς το περιβάλλον.

Η Tesla για παράδειγμα, ανταμείβεται για την παραγωγή ηλεκτροκίνητων οχημάτων χωρίς εκπομπές ρύπων. Ωστόσο, η μετανάστευση κεφαλαίων από τους καθιερωμένους κατασκευαστές τους δυσκολεύει να επενδύσουν σε νέες τεχνολογίες και θα μπορούσε να οδηγήσει σε τεράστιες απώλειες θέσεων εργασίας, καθώς και σε κοινωνικές και πολιτικές αναταραχές.

Οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να συντονίσουν τις πολιτικές τους για να αντιμετωπίσουν αυτές τις νέες προκλήσεις, ανέφερε η έκθεση της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών. Δυστυχώς, ο συντονισμός δεν είναι κάτι για το οποίο οι κεντρικές τράπεζες φημίζονται.

Η αλλαγή του κλίματος είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα που απαιτεί μια παγκόσμια λύση. Παρ’ όλα αυτά, η νομισματική πολιτική φαίνεται σήμερα ότι είναι δύσκολο να συντονιστεί μεταξύ των χωρών.

Πηγή: ΝΥ Τimes