Συγκλονιστικά στοιχεία για τα περιστατικά βίας κατά των γυναικών ακούστηκαν σε ημερίδα με αφορμή την Παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, που διοργάνωσαν η Επιτροπή Ισότητας της Βουλής, το Μορφωτικό Ίδρυμα της ΕΣΗΕΑ και ο Πολιτικός Σύνδεσμος Γυναικών.
Της Αγγελικής Γυπάκη
Σύμφωνα με αυτά ο ΟΗΕ πιστοποιεί 137 δολοφονίες γυναικών κάθε μέρα μέσα στον οικογενειακό ή φιλικό τους κύκλο σε όλο τον κόσμο με την θλιβερή πρωτιά να κατέχει η Ασία με μικρή διαφορά από την Αφρική. Όμως και η… πολιτισμένη Ευρώπη δεν διεκδικεί δάφνες καθώς 50 γυναίκες κάθε εβδομάδα δολοφονούνται από σύντροφο ή πρώην σύντροφο μόνον στην Ευρωπαϊκή Ένωση! Και δεν συζητάμε καν για πλήθος άλλων επιθέσεων για λόγους τιμής και όχι μόνον, βαρύτατους τραυματισμούς, βιασμούς, ψυχική και λεκτική βία, επαγγελματική υποβάθμιση, στέρηση παιδιών, και πλήθος άλλων απαξιωτικών συμπεριφορών που κάνουν τον πολιτισμό μας να μοιάζει αδύναμος να ολοκληρώσει έστω κι ένα βήμα μπροστά στο κρίσιμο αυτό θέμα.
Όπως η πρώην Ευρωβουλευτής κα Άννα Καραμάνου, περιγράφει στην ομιλία της (Σ.Σ. δημοσιεύεται ολόκληρη παρακάτω): «Στην εποχή μας συνιστά ανοιχτό πόλεμο κατά των γυναικών! Η βία, πάσης μορφής & απόχρωσης, κατά των γυναικών και η εχθρότητα προς την έμφυλη ισότητα, πιστεύω ότι είναι η κύρια αιτία του έμμεσου ή άμεσου αποκλεισμού του θηλυκού γένους των ανθρώπων από τα κέντρα άσκησης πολιτικής και οικονομικής εξουσίας».
Και προτείνει γυναίκα Πρόεδρο της Δημοκρατίας σύντομα στην Ελλάδα.
Ο στόχος της βίας
Σύμφωνα με την κα Καραμάνου ο στόχος της επιθετικότητας που βιώνουν οι γυναίκες είναι: «Να παραμείνουμε στο ρόλο που ιστορικά μας είχε επιβληθεί από τα πατριαρχικά καθεστώτα, προκειμένου να μην τεθεί σε κίνδυνο η αρχετυπική ηγεμονική αρρενωπότητα και η εξ αποκαλύψεως πρωτοκαθεδρία τους».
Γυναικοκτονία: Η αλήθεια των αριθμών
«Τα στοιχεία για τον πόλεμο κατά των γυναικών είναι πολύ αποκαλυπτικά. Ο ΟΗΕ πιστοποιεί ότι καθημερινά 137 γυναίκες δολοφονούνται μέσα στον οικογενειακό ή φιλικό τους κύκλο. Ο ίδιος ο ΟΗΕ κάνει λόγο για παγκόσμια μάστιγα. Έχουμε, δηλαδή, φτάσει στο σημείο να μιλάμε για γυναικοκτονία, κατά το «γενοκτονία»! Στοιχεία για το 2017 μιλούν για 87.000 γυναίκες που δολοφονήθηκαν από τους πιο στενούς τους ανθρώπους, οι περισσότερες από τον σύντροφό τους.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Ελληνικού Φεμινιστικού Δικτύου για την 8η Μάρτη, υπολογίζεται πως αυτά τα στοιχεία αποτελούν μικρό μόνο μέρος της πραγματικότητας. Πρόκειται, δηλαδή, όχι απλά για εγκλήματα μίσους με σεξιστικά ή ρατσιστικά κίνητρα, αλλά για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας κι ως τέτοια ζητάμε να αναγνωρισθούν, αφού από το σύνολο των ανθρωποκτονιών παγκοσμίως 8 στα 10 θύματα είναι γυναίκες(στοιχεία του ΟΗΕ από κυβερνητικές πηγές).
Μόνο για την 1η Οκτωβρίου 2018, οι ανταποκριτές του παγκόσμιου δικτύου του BBC ανέφεραν δολοφονίες 47 γυναικών, σε 21 διαφορετικές χώρες. Πώς λοιπόν να μη μιλάμε για πόλεμο κατά των γυναικών?
Τον μεγαλύτερο αριθμό γυναικών που δολοφονήθηκαν από τον σύντροφό τους ή από κάποιον συγγενή τους για το 2017 κατέγραψε η Ασία με συνολικά 20.000 γυναικοκτονίες. Ακολουθεί η Αφρική με 19.000, η Βόρεια Αμερική, η Κεντρική και Ανατολική Αμερική (8.000), η Ευρώπη (3.000) και η Ωκεανία (300). Από τα 5.000 ”εγκλήματα τιμής” που σημειώνονται κάθε χρόνο περίπου 1.000 αφορούν την Ινδία. Η βία κατά των γυναικών είναι εξίσου σοβαρή με τον καρκίνο αιτία θανάτου και ανικανότητας των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας και κατά πολύ μεγαλύτερη από τα τροχαία ατυχήματα.
Σε ολόκληρο τον κόσμο, σχεδόν 750 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια που βρίσκονται σήμερα στη ζωή παντρεύτηκαν πριν από τα 18 τους χρόνια, ενώ 200 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια έχουν υποβληθεί σε ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων τους. Το 71% όλων των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων παγκοσμίως είναι γυναίκες και κορίτσια και 3 στις 4 από αυτές τις γυναίκες και τα κορίτσια υφίστανται σεξουαλική εκμετάλλευση.
Κίνημα MeToo
Το κίνημα ΜeΤoo, κατά της σεξουαλικής κακοποίησης των γυναικών, που έκλεισε φέτος τα δύο χρόνια του, έλαβε πλανητικές διαστάσεις και άνοιξε το στόμα πολλών γυναικών που έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής κακοποίησης.Συνέβαλε στην απελευθέρωση του λόγου και αυξήθηκαν τα καταγεγραμμένα περιστατικά σεξουαλικής βίας. Στις 5 Οκτωβρίου του 2017, οι «NewYorkTimes» αποκάλυψαν μια σειρά κατηγοριών για σεξουαλική παρενόχληση και βία που οδήγησαν στη «αποκαθήλωση» του πρώην ισχυρού άνδρα του Χόλιγουντ, Χάρβεϊ Γουάνσταιν.
Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Μέρας για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, διάβασα το εξής στην ιστοσελίδα του Protagon.gr:
Στο μιλανέζικο νοσοκομείο Σαν Κάρλο και με πρωτοβουλία της χειρουργού Μαρία Γκράτσια Βανταντόρι, 59 ετών, γίνεται έκθεση με τις ακτινογραφίες γυναικών που προσήλθαν στο νοσοκομείο με σοβαρά τραύματα. Οι ακτινογραφίες, λέει η ιατρός στη ρεπόρτερ της LaRepubblica, δείχνουν την οικογενειακή βία που υφίστανται οι γυναίκες. «Εδώ είναι η καθημερινή φρίκη που αντικρίζουμε στα έκτακτα περιστατικά. Συχνά οι τραυματισμένες γυναίκες δεν έχουν τη δύναμη να πουν τι τους έχει συμβεί, αλλά τα σώματά τους και τα τραύματά τους μιλούν από μόνα τους». Η ιατρός περιγράφει τα συνήθη: «Σπασμένα οστά σε μύτη, χέρια, πόδια, πληγές από μαχαιριές, εγκαύματα, μελανιές και άλλα σημάδια στραγγαλισμού». Αλλά και τα ασυνήθη: «Μέχρι και με ένα μαχαίρι καρφωμένο στην πλάτη της μας ήρθε μια γυναίκα».
Στη χώρα μας, έπειτα από την κύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης υπάρχει αρκετά αξιόλογο θεσμικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της βίας. Ωστόσο, ως γνωστόν, οι νόμοι εύκολα ψηφίζονται, αλλά δύσκολα εφαρμόζονται. Ας θυμηθούμε τις 20 δολοφονίες γυναικών των δύο τελευταίων χρόνων.
Όπως ανακοίνωσε η Γενική Γραμματεία Ισότητας Φύλων σε 18.583 ανέρχονται τα περιστατικά που έχουν δεχτεί τα Συμβουλευτικά Κέντρα της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων από τον Απρίλιο του 2012 μέχρι και την 21η Νοεμβρίου του 2019. Από αυτά τα 16.603 είναι περιστατικά βίας, ενώ τα 1.980 αφορούν περιστατικά πολλαπλών διακρίσεων.
Οι γυναίκες στη δημόσια σφαίρα
Με τέτοια τρομακτικά στοιχεία, πως να τολμήσουν οι γυναίκες να διεκδικήσουν τη θέση που τους ανήκει στον δημόσιο χώρο? Ο φόβος φυλάει τα έρημα…
Ακριβώς αυτό επιδιώκει η ανδροκρατία. Να μας φοβίσουν! Να μας τρομοκρατήσουν! Να μας ελέγξουν μέσω του φόβου και της βίας. Να μην έχουμε άποψη! Να είμαστε μαζάνθρωποι. Να μην αμφισβητούμε την καθεστηκυία πατριαρχική τάξη. Σε αυτό διαπρέπουν τα ακροδεξιά κόμματα. Θυμηθείτε τη Χρυσή Αυγή και το πρότυπο του σκληρού, βίαιου μάτσο άνδρα που προωθούσε. Στην Ισπανία το ακροδεξιό VOX, που πήρε 15% στις τελευταίες εκλογές υποστηρίζει ότι η βία κατά των γυναικών είναι πολιτική εφεύρεση (politicalinvention).
Έχω προσωπική εμπειρία από κατατρομοκράτηση, προσπάθεια εκφοβισμού μου και τελικώς πολιτικής εξουδετέρωσής μου, λόγω της ανοιχτής θέσης που πήρα,καθώς και των ψηφισμάτων του Ε.Κ. που προκάλεσα, για την άρση του αβάτου του Αγίου Όρους. Στην χερσόνησο του Άθω αποκλείεται δια νόμου και επί ποινή φυλάκισης η πρόσβαση των γυναικών. Εκεί μόνον οι άνδρες έχουν δικαιώματα.
Τι μήνυμα στέλνει αυτός ο αποκλεισμός? Τι συμβολίζει? Δεν ισοδυναμεί με τρομοκράτηση των γυναικών και προσπάθεια οιονεί επιβεβαίωσης ότι οι γυναίκες είναι δημιουργήματα ενός κατώτερου θεού και πρέπει να έχουν διαφορετική μεταχείριση? Αναρωτιόμαστε ακόμη, γιατί είμαστε η τελευταία χώρα της ΕΕ στην κατάταξη για την ισότητα των φύλων? Αναρωτιόμαστε ακόμη για τα αίτια της απίστευτης, θεατής ή αθέατης, ψυχολογικής και σωματικής βίας εναντίον των γυναικών? Δεν έχουμε ακόμη κατανοήσει ότι αίτιο και αιτιατό της έμφυλης βίας είναι η άνιση κατανομή ισχύος, δηλαδή η άνιση κατανομή της πολιτικής, οικονομικής & εκκλησιαστικής εξουσίας ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες? Άρα, η αποτελεσματικότερη πολιτική πρόληψης της βίας είναι η επίτευξη αληθινής και ουσιαστικής ισότητας των φύλων.
O φόβος των ανδρών
Ο ιστορικός Χαράρι, στο βιβλίο του «21 μαθήματα για τον 21ο αιώνα» μιλάει και για τον φόβο των ανδρών. Φέρνει ως παράδειγμα την ταινία Exmachina του 2015, όπου ένας ειδικός της Τ.Ν. ερωτεύεται ένα θηλυκό ρομπότ, το οποίο στη συνέχεια τον χειραγωγεί. Στην πραγματικότητα, λέει ο Χαράρι, «δεν πρόκειται για ταινία που μιλάει για το φόβο των ανθρώπων απέναντι στα ευφυή ρομπότ, αλλά για τον φόβο των ανδρών απέναντι στις ευφυείς γυναίκες και ειδικότερα για το φόβο ότι η γυναικεία απελευθέρωση μπορεί να οδηγήσει στη γυναικεία κυριαρχία. Όποτε λοιπόν βλέπετε μια ταινία στην οποία η Τ.Ν. είναι γυναίκα και ο επιστήμονας άνδρας, είναι μια ταινία για τον φεμινισμό και όχι για την κυβερνητική. Γιατί από πού κι ως πού μια Τ.Ν. έχει σεξουαλική ή έμφυλη ταυτότητα?»!
Η κατάσταση στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, η αναγνώριση της έμφυλης ισότητας ως αξίας per se συναντά μεγάλες δυσκολίες, γιατί η έννοια των ατομικών δικαιωμάτων εξακολουθεί να υστερεί, έναντι της έννοιας των παραδοσιακών οικογενειακών δικαιωμάτων και αξιών, που κυριαρχούν στη βαλκανική/μεσογειακή/πατριαρχική κουλτούρα. Η παράδοση της κοινωνικά κατασκευασμένης αρρενωπότητας και θηλυκότητας, ο διαχωρισμός των φύλων και η εκδοχή της θηλυκότητας ως μειονέκτημα, ως άλλοθι και ως αιτία για την πατριαρχία, την καταπίεση και τη βία κατά των γυναικών, προβάλλουν ως το ισχυρότερο εμπόδιο στην προώθηση της ουσιαστικής ισότητας των φύλων και τη δημιουργία ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους δικαίου. Άρα, η διαιώνιση παρωχημένων στοιχείων της κουλτούρας παρεμποδίζει τον εκσυγχρονισμό της χώρας μας και τη δικαιοσύνη των φύλων.
Απέναντι σε αυτή την αδικία, δυστυχώς, δεν αναπτύχθηκε ένα μαζικό ενωτικό φεμινιστικό κίνημα που θα κατέρριπτε τα παραδοσιακά κάστρα της πατριαρχίας, όπως εκφράζονται από τα κόμματα, τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, την Τ.Α. και τη μονολιθικότητα της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Ο Πολιτικός Σύνδεσμος Γυναικών αποτελεί εξαιρετικό δείγμα πλουραλιστικής φεμινιστικής οργάνωσης, που στηρίζει τη δράση της στην οικοδόμηση ευρύτερων συναινέσεων, κάτι που δεν χαρακτηρίζει το πολιτικό μας σύστημα. Χρειάζεται, με το βλέμμα στο παρόν και το μέλλον, να αναδείξουμε ένα εναλλακτικό μοντέλο πολιτικής εξουσίας, με αξιοποίηση όλων των ανθρώπινων πόρων, ισότητα και αξιοκρατία παντού. Ουσιαστικά, ενόψει και του εορτασμού των 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821, χρειάζεται να κάνουμε ένα restart. Θα έλεγα, αφού ως χώρα δεν συμμετείχαμε στον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, να ξεκινήσουμε ένα νέο Διαφωτισμό, μαζί με τις γυναίκες αυτή τη φορά. Γιατί οι διανοούμενοι του 17ου & 18ου αιώνα είχαν αποκλείσει τις γυναίκες. Η Γαλλική επανάσταση, την ελευθερία την ισότητα και την αδελφότητα την εννοούσε μόνο για τους άνδρες.
Χρειαζόμαστε λοιπόν ένα νέο ξεκίνημα για την Ελλάδα, με τις γυναίκες στην πρώτη γραμμή! Προπαντός, να δούμε πώς θα αντιμετωπίσουμε ως χώρα τη μεγαλύτερη πρόκληση που έχει βιώσει το ανθρώπινο είδος, τη συγχώνευση της βιοτεχνολογίας με την τεχνολογία της πληροφορίας. Ειδικά εμείς οι γυναίκες να δούμε πώς στην εποχή των μεγάλων δεδομένων και των αλγόριθμων θα καταφέρουμε να κλείσουμε το έμφυλο χάσμα δεδομένων, αλλά και πώς θα αποτρέψουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Γυναίκα για ΠτΔ
Τέλος, επειδή η δημόσια συζήτηση για την εκλογή ΠτΔ έχει φουντώσει,καλό θα ήταν σήμερα σε αυτή την αίθουσα να ακουστεί και να σταλεί το μήνυμα πως υπάρχουν πολλές άξιες γυναίκες που θέλουν και μπορούν να αναλάβουν. Προσωπικά, θα πρότεινα έμπειρες γυναίκες πολιτικούς, με ευρωπαϊκή παιδεία, όπως η Μαριέττα Γιαννάκου και η Άννα Διαμαντοπούλου. Νομίζω πως η Ελλάδα οφείλει να μειώσει το έμφυλο χάσμα δεδομένων. Το οφείλει στις γυναίκες!!!»
***
*Η κα Άννα Καραμάνου, MSc, Ph.D είναι Δρ. Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης στο ΕΚΠΑ και π.Ευρωβουλευτής, Πρόεδρος Επιτροπής FEMM του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου www.karamanou.gr