ΥΠΕΝ: Ταχύτητα και αποτελεσματικότητα στη διαχείριση των σκουπιδιών

Η διαχείριση των απορριμμάτων κοντεύει να καταντήσει το πιο σύντομο ανέκδοτο. Ενώ στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης το θέμα έχει ρυθμιστεί με επιτυχία ήδη από τις δεκαετίες του ’70 και του ’80 και οι ιθύνοντες αναζητούν όλο και πιο πρωτοποριακούς τρόπους αξιοποίησης των σκουπιδιών για την παραγωγή ενέργειας κλπ., εδώ συνεχίζουμε να το κρύβουμε κυριολεκτικά κάτω από το χαλί. Με αποτέλεσμα να θέτουμε αψήφιστα σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, να δυσφημίζουμε χωρίς δεύτερη σκέψη το τουριστικό μας προϊόν, να αδιαφορούμε με δυο λόγια για ανθρώπους και φύση.

Κι όσο κι αν τα παραπάνω σας φαίνονται αμπελοφιλοσοφίες ή ακόμη και αφελή, σκεφτείτε απλώς πόσο η ατμόσφαιρα μιας πόλης που ζέχνει από τους ξέχειλους κάδους της, ειδικά κατά τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες, επηρεάζει τη διάθεση και την συμπεριφορά όσων διαμένουν ή εργάζονται στο κέντρο της, οι οποίοι -αφού ξεπεράσουν τα στάδια της οργής πρώτα και του “ωχαδερφισμού” στη συνέχεια-, γίνονται είτε αδιάφοροι απέναντι στο πρόβλημα είτε ακόμη και συνεργοί, με την έννοια της απόλυτης έλλειψης σεβασμού προς τον δημόσιο χώρο.

Υπό αυτό το πρίσμα, θα ήταν μάλλον άτοπο να μην επικροτήσουμε τις σημερινές ανακοινώσεις του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη σχετικά με την νέα στρατηγική του υπουργείου για τη διαχείριση των αποβλήτων.

Το πλαίσιο

Τι είπε όμως ο υπουργός;

Κατ’ αρχάς περιέγραψε αναλυτικά την κατάσταση στη χώρα σήμερα με τις πολιτικές αγκυλώσεις, την έλλειψη διαχείρισης, τις ανεπαρκείς υποδομές, τις συνεχιζόμενες παρανομίες.

Στη συνέχεια έθεσε τις βασικές κατευθύνσεις του ΥΠΕΝ σε τοπικό και εθνικό επίπεδο: Μίλησε για την ανάγκη σφαιρικής αντιμετώπισης του προβλήματος με στόχους εφικτούς και μετρήσιμους σε ορίζοντα τετραετίας, για ορθή εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας, για ενίσχυση της ανακύκλωσης αλλά και για καλύτερη αξιοποίηση των διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων.

Ουραγός η Ελλάδα

“Πολύ συχνά όταν μιλάμε για στερεά απορρίμματα έχουμε στο μυαλό μας τα αστικά στερεά απόβλητα” επισήμανε ο υπουργός, συμπληρώνοντας ότι το ζήτημα αφορά τα βιομηχανικά, τα γεωργοκτηνοτροφικά, τα νοσοκομειακά, τα απόβλητα κατασκευών και κατεδαφίσεων, που στο σύνολό τους είναι πολύ περισσότερα.

“Η κατάσταση σήμερα στη χώρα είναι πραγματικά αποκαρδιωτική” υπογράμμισε και ανάφερε ενδεικτικά:

• Στην ανακύκλωση είμαστε στην 24η θέση στην ΕΕ-27 με 18,9%.
• Δεύτεροι, δυστυχώς, στην ταφή απορριμμάτων στην ΕΕ-27 με 80%.
• Οι παράνομες χωματερές ξεπερνούν τις 50, οι 22 από αυτές στα νησιά.
• Πολύ χαμηλή απορροφητικότητα στο ΕΣΠΑ για έργα διαχείρισης στερεών απορριμμάτων. Έχουν συμβασιοποιηθεί μόλις 230 εκατ. ευρώ από τα 940 εκατ.
• Δεν υπάρχει καμία ουσιαστική διαχείριση και σχεδιασμός για τα γεωργοκτηνοτροφικά απόβλητα (πλαστικά από φυτοφάρμακα και θερμοκήπια).
• Έχουμε ανεπαρκείς δομές για τα βιομηχανικά απόβλητα.
• Δεν υπάρχει ουσιαστική διαχείριση για τα λύματα και τα απόβλητα εκσκαφών και κατεδαφίσεων.

Στην περιφέρεια

Η κατάσταση στα νησιά είναι απογοητευτική, το τουριστικό μας προϊόν υποβαθμίζεται, σημείωσε. “Η Κέρκυρα πνίγεται στα σκουπίδια. Στη Σαντορίνη τα απορρίμματα καίγονται στην καλντέρα. Στη Λευκάδα δεν υπάρχει ΧΥΤΑ. Προβλήματα και σε άλλες μεγάλες πόλεις Αίγιο, Πάτρα”.

Στην Αττική

Όσο για την Αττική, η Περιφέρεια με το 40% του πληθυσμού, που παράγει τα περισσότερα αστικά απόβλητα, βρίσκεται “στο σημείο μηδέν”. “Τα τέσσερα εργοστάσια επεξεργασίας απορριμμάτων ακυρώθηκαν από την πρώην Περιφερειάρχη κα. Δούρου, ο ΧΥΤΑ Φυλής έχει ζωή ένα χρόνο ακόμα” εξήγησε ο υπουργός.

“Το πρόβλημα της είναι μεγάλο, διογκώθηκε επικίνδυνα τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Ο χρόνος δεν είναι σύμμαχός μας, πρέπει να κινηθούμε με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα”.

Ολιστική αντιμετώπιση

Στόχος μας είναι να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα σφαιρικά, μέσω της Γραμματείας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, που λειτουργεί στο πλαίσιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που είναι και ο φυσικός της χώρος. Κι αυτό γιατί το ΥΠΕΝ είναι αρμόδιο για τα λύματα, την εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας και για τα ζητήματα περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων και χωροταξίας.

Για παράδειγμα οι Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων που καλούμαστε να ενισχύσουμε, προϋποθέτουν αδειοδότηση και χωροθέτηση, που υπάγονται στο Υπουργείο.

Επί πλέον η εποπτεία που έχει ο ΕΟΑΝ στα συστήματα ανακύκλωσης καθιστά την γραμματεία ακόμα πιο αποτελεσματική καθώς έχει όλα τα εργαλεία να κάνει τη δουλειά της.

Οι βασικές προτεραιότητες

1. Επικαιροποίηση του Εθνικού Σχεδιασμού με στόχους εφικτούς, μετρήσιμους με προοπτική τετραετίας.
2. Εφαρμογή του καφέ κάδου σε όλη την Ελλάδα μέχρι το τέλος της 4ετίας.
3. Επέκταση των Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων και μέσω ΣΔΙΤ. Τα Γιάννενα, οι Σέρρες και η Δυτική Μακεδονία δείχνουν το δρόμο.
4. Ενίσχυση της ανακύκλωσης από το 19% σήμερα στο 30% σε τέσσερα χρόνια.
5. Ολοκληρωμένο σχέδιο για την επεξεργασία των γεωργοκτηνοτροφικών αποβλήτων και χημικών αποβλήτων για την προστασία της δημόσιας υγείας.
6. Άμεση αντιμετώπιση των προβλημάτων στις τουριστικές περιοχές.
7. Αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων πόρων από το ΕΣΠΑ.

“Δεν διαθέτουμε κάποια μαγική συνταγή. Προσεγγίζουμε το πρόβλημα με κοινή λογική εφαρμόζοντας τις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές” συμπλήρωσε ο υπουργός ΠΕΝ.

“Καμία στρατηγική και κανένα σχέδιο δεν μπορεί να πετύχει αν δεν έχει σύμμαχο την κοινωνία των πολιτών. Θέλουμε να κινητοποιήσουμε την κοινωνία συνολικά. Θα υπάρξουν ενημερωτικές καμπάνιες, σε πολίτες και μαθητές, προγράμματα επιβράβευσης των πολιτών (πράσινη κάρτα), καθώς επίσης και στενή συνεργασία με τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης» κατέληξε.

Συνάντηση με ΜΚΟ

Σημειώνεται ότι αύριο Πέμπτη 26 Σεπτεμβρίου 2019 και ώρα 13:00, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης, θα συναντηθεί με περιβαλλοντικές οργανώσεις. Παρόλο που δεν έχει ανακοινωθεί το θέμα της συνάντησης, πολύ πιθανόν να περιλαμβάνει και τη διαχείριση των απορριμμάτων.