ΥΠΕΝ: Στη Βουλή σχέδια νόμου για τους υδρογονάνθρακες σε Κρήτη και Ιόνιο

Ως ενίσχυση της εξωστρέφειας της Ελλάδας στον αναπτυσσόμενο τομέα των υδρογονανθράκων, αλλά και ηχηρή ψήφο εμπιστοσύνης από τις μεγάλες διεθνείς πετρελαϊκές εταιρείες που θα επενδύσουν 140 εκατ. ευρώ στο στάδιο των ερευνών, χαρακτηρίζει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας τα τέσσερα σχέδια νόμου για την παραχώρηση των δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε τέσσερις θαλάσσιες περιοχές σε Κρήτη και Ιόνιο, που κατατέθηκαν στη Βουλή.

Παράλληλα, αναμένει ενίσχυση της απασχόλησης με καλά αμειβόμενες νέες θέσεις εργασίας και τόνωση των τοπικών κοινωνιών.

13 συνολικά συμβάσεις

Σημειώνεται ότι η Ελλάδα έχει σήμερα 9 θαλάσσιες και χερσαίες παραχωρήσεις. Με την κύρωση από τη Βουλή των σημερινών τεσσάρων συμβάσεων, ο συνολικός αριθμός θα ανέλθει σε 13. Αυτή η εξέλιξη, μακροπρόθεσμα, θα ενισχύσει περαιτέρω την ενεργειακή ασφάλεια και τον εφοδιασμό της Ελλάδας καθώς και τη γεωστρατηγική θέση της ως ένας σημαντικό ενεργειακό κόμβο της Ευρώπης. Εφόσον οι έρευνες πιστοποιήσουν ότι οι ποσότητες φυσικού αερίου ή αργού πετρελαίου είναι απολήψιμες, οι πρώτες γεωτρήσεις αναμένεται να πραγματοποιηθούν το 2020.

Για την Κρήτη

Για τις θαλάσσιες περιοχές «Νοτιοδυτικά Κρήτης» και «Δυτικά Κρήτης» εισάγονται προς κύρωση οι δυο συμβάσεις που υπεγράφησαν στις 27 Ιουνίου 2019 μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου -εκπροσωπούμενο από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας και την Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ)- και της κοινοπραξίας Total, ExxonMobil και Ελληνικών Πετρελαίων.

Για το Ιόνιο

Για τη θαλάσσια περιοχή «Ιόνιο» στη Δυτική Ελλάδα, η προς κύρωση σύμβαση υπεγράφη στις 9 Απριλίου 2019 μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της κοινοπραξίας Repsol-Ελληνικά Πετρέλαια. Την ίδια ημέρα υπεγράφη και η προς κύρωση σύμβαση για την «Περιοχή 10 Ιόνιο Πέλαγος» (στον κόλπο της Κυπαρισσίας), μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και των Ελληνικών Πετρελαίων.

Τα συν της κύρωσης

Με την κύρωση από τη Βουλή οι συμβάσεις μίσθωσης αποκτούν την ισχύ νόμου ενισχύουν την εξωστρέφεια της Ελλάδας στον αναπτυσσόμενο τομέα των υδρογονανθράκων, αναφέρει αναλυτικό σημείωμα του ΥΠΕΝ. “Αποτελεί ηχηρή ψήφο εμπιστοσύνης μεγάλων διεθνών πετρελαϊκών εταιρειών που θα πραγματοποιήσουν επενδύσεις ύψους εκατομμυρίων ευρώ, ακόμα και στο βασικό στάδιο των ερευνών”.

Επιπλέον, το υπουργείο αναφέρει ότι εκτός από τη συμβολή της βιομηχανίας υδρογονανθράκων στην αύξηση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος, βάσει ανάλογης διεθνούς εμπειρίας (benchmarks), εκτιμάται ότι α) για κάθε άμεση θέση εργασίας στον κλάδο των υδρογονανθράκων δημιουργούνται 3 νέες θέσεις πλήρους απασχόλησης στην ευρύτερη οικονομία σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, β) Για κάθε ευρώ που θα αμείβονται οι άμεσα εργαζόμενοι στον κλάδο, θα δημιουργούνται άλλες 2 θέσεις εργασίας σε άλλους κλάδους της οικονομίας ενισχύοντας περαιτέρω την απασχόληση με νέες και καλά αμειβόμενες δουλειές.

Η διαδικασία

Οι συμβάσεις μίσθωσης έχουν αρχική διάρκεια οκτώ ετών για την περίοδο ερευνών και 25 ετών για την περίοδο εκμετάλλευσης (με δυνατότητα παράτασης για δυο πενταετίες), από την ημερομηνία ανακάλυψης εμπορικά εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων.

Κατά το οκταετές Βασικό Στάδιο Ερευνών, οι εταιρείες-ανάδοχοι καλούνται να επενδύσουν σωρευτικά ποσό της τάξης των 140 εκατ. ευρώ για τη διενέργεια γεωφυσικών ερευνών, τον καθορισμό των πιθανών γεωτρητικών στόχων και τη διενέργεια ερευνητικών γεωτρήσεων.

Σε περίπτωση ανακάλυψης κοιτάσματος, θα ακολουθήσει η διενέργεια επιβεβαιωτικών γεωτρήσεων και ανάλογα με την ανάλυση των ευρημάτων, θα ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση για την παραγωγική γεώτρηση.

Τα έσοδα

Τα έσοδα του Δημοσίου από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων θα προέλθουν κυρίως από το μίσθωμα (royalties) και τη φορολογία των προσδοκώμενων κερδών, καθώς και από τις στρεμματικές αποζημιώσεις, οι οποίες είναι καταβλητέες ήδη από το στάδιο της έρευνας. Κατά τη συνήθη διεθνή πρακτική, το ύψος του μισθώματος υπολογίζεται στη βάση μαθηματικού τύπου που λαμβάνει υπόψη τα ακαθάριστα έσοδα από πωλήσεις και τις εκροές (δαπάνες) των μισθωτριών εταιρειών.

Το μίσθωμα καταβάλλεται οπωσδήποτε στο Δημόσιο, ανεξάρτητα από την επίτευξη ή όχι κέρδους από τις εταιρείες-αναδόχους και υπολογίζεται ως ποσοστό της αξίας των υδρογονανθράκων που θα εξορυχθούν.

Στις συμβάσεις περιέχεται επίσης όρος που υποχρεώνει τις εταιρείες-αναδόχους στην καταβολή συγκεκριμένου ποσού ετησίως για την εκπαίδευση και κατάρτιση στελεχών του Δημοσίου και των τοπικών κοινωνιών.

Το Ελληνικό Δημόσιο δεν επιμερίζεται τον κίνδυνο της επένδυσης, αφού το κόστος των μελετών, ερευνητικών και παραγωγικών γεωτρήσεων επιβαρύνει αποκλειστικά τις εταιρείες, ενώ στις σχετικές συμβάσεις προβλέπεται, στην ολοκλήρωση της φάσης των ερευνών, η αποδέσμευση των μη εκμεταλλεύσιμων περιοχών από τις εταιρίες – αναδόχους. Επιπροσθέτως, τα έσοδα του Δημοσίου είναι εξασφαλισμένα, αφού προβλέπεται ελάχιστο πρόγραμμα εργασιών και οικονομική δέσμευση με έκδοση αντίστοιχης εγγυητικής επιστολής.

Προστασία του περιβάλλοντος

Όλες οι συμβάσεις μίσθωσης περιλαμβάνουν αυστηρό πλέγμα διατάξεων που διασφαλίζει ότι η έρευνα και η εκμετάλλευση υδρογονανθράκων θα διεξαχθεί με απόλυτο σεβασμό στην προστασία του περιβάλλοντος.

Δεν προβλέπονται ειδικές ευνοϊκές ρυθμίσεις για τα περιβαλλοντικά ζητήματα υπέρ των εταιρειών-αναδόχων, κάτι που σημαίνει ότι οι εταιρείες είναι υποχρεωμένες να συμμορφώνονται πλήρως με το σύνολο της Εθνικής και Ενωσιακής περιβαλλοντικής νομοθεσίας, όχι μόνο αυτής που ισχύει τώρα, αλλά και της όποιας μελλοντικής-και αυστηρότερης.

Προβλέπεται ρητά η λήψη μέτρων επανόρθωσης στα οποία οφείλουν να προβούν οι εταιρείες σε περίπτωση που οι εργασίες που εκτελούν θέτουν σε κίνδυνο φυσικά πρόσωπα ή περιουσίες ή ρυπαίνουν ή βλάπτουν την χλωρίδα, πανίδα και υδρόβια ζωή ή το περιβάλλον.

Αναφορικά με τον τουρισμό, η εμπειρία από την 40ετή παραγωγή στον Κόλπο της Καβάλας (κοίτασμα Πρίνου), περιοχή που γειτνιάζει με τη δημοφιλή Θάσο, δείχνει ότι με την ορθή εφαρμογή των διεθνών καλών πρακτικών και των περιβαλλοντικών προβλέψεων, ο τουρισμός και η εκμετάλλευση υδρογονανθράκων μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά.
Διαφοροποίηση Ενεργειακού Μείγματος & Γεωπολιτική Αναβάθμιση της Χώρας

Το ενεργειακό μείγμα

Η έρευνα για υδρογονάνθρακες, ιδίως όσον αφορά στην ανεύρεση φυσικού αερίου, είναι ένας από τους κρισιμότερους παράγοντες που θα επηρεάσουν το ενεργειακό μείγμα της χώρας για τα επόμενα 30 τουλάχιστον χρόνια, με δεδομένο ότι το φυσικό αέριο αποτελεί το καύσιμο «γέφυρα» που θα επιτρέψει τη βαθμιαία μετάβαση σε εναλλακτικές, φιλικότερες προς το περιβάλλον πηγές ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό, η έρευνα για υδρογονάνθρακες στην Ελλάδα σε συνέργεια με τα μεγάλα projects κατασκευής αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου όπως είναι ο TAP, ο IGB και ο EastMed και των υπαρχόντων και μελλοντικών τερματικών σταθμών (Ρεβυθούσα, Αλεξανδρούπολη) αποτελούν τμήματα της διαδικασίας διαφοροποίησης του ενεργειακού μείγματος, ενισχύοντας την ενεργειακή ασφάλεια και την ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας και εδραιώνοντάς την ως ένα σημαντικό ενεργειακό κόμβο στην περιοχή της Νοτιανατολικής Ευρώπης.

Γιάννης Μανιάτης: Κάλιο αργά παρά ποτέ

“Κάλλιο αργά, παρά ποτέ. Επιτέλους, κατατέθηκαν στη Βουλή οι 4 νέες Συμβάσεις Υδρογονανθράκων” σχολιάζει ο πρώην υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Μανιάτης και κάνει πέντε συνοπτικές παρατηρήσεις:

Α. Επιτέλους, μετά από καθυστέρηση 4 και 2.5 ετών αντίστοιχα, από την υποβολή των σχετικών φακέλων, κατατέθηκαν για κύρωση στη Βουλή οι 4 Συμβάσεις Υδρογονανθράκων σε Ιόνιο, Κυπαρισσιακό, δυτικά και νοτιοδυτικά Κρήτης, που είχαν ζητήσει οι ενεργειακοί κολοσσοί EXXON MOBIL, TOTAL, REPSOL, σε συνεργασία με τα ΕΛΠΕ. Μαζί με τις άλλες 9 θαλάσσιες και χερσαίες περιοχές, που περιλαμβάνονταν στους τρεις (3) διεθνείς διαγωνισμούς που προκηρύξαμε το 2013-2014 κι έχουν ήδη κυρωθεί, διαμορφώνουν μια νέα, εξαιρετικά γεωπολιτικά αναβαθμισμένη παρουσία της Ελλάδας, ως σημαντικού παράγοντα του αναδυόμενου ενεργειακού τοπίου της Ανατολικής Μεσογείου. 

Β. Τα δυο θαλάσσια οικόπεδα της ελληνικής ΑΟΖ με Λιβύη (“Δυτικά και Νοτιοδυτικά Κρήτης”), που περιλαμβάνονται στον επίσημο χάρτη του 2014 που κατασκευάσαμε με τη συνεργασία ΥΠΕΝ – ΥΠΕΞ – ΥΠΕΘΑ (Υδρογραφική Υπηρεσία), και δημοσιεύσαμε στην επίσημη εφημερίδα της ΕΕ, τα οποία κατακυρώνονται στους δυο ενεργειακούς κολοσσούς EXXONMOBIL (ΗΠΑ) και TOTAL (Γαλλία), αποτελούν μια ισχυρή και τεκμηριωμένη απάντηση στις προκλήσεις της Τουρκίας, που κατά παράβαση κάθε έννοιας διεθνούς δικαίου, δημοσιεύει παραπλανητικούς και παράνομους χάρτες δήθεν οριοθέτησης τουρκικής ΑΟΖ με Λιβύη. 

Γ. Για να δοθεί μια εικόνα των αναμενόμενων οικονομικών ωφελειών, σημειώνω ότι αν πχ το οικόπεδο «Κυπαρισσιακός» έχει ανάλογα χαρακτηριστικά με το οικόπεδο «Πατραϊκός», που έχουμε κατακυρώσει από το 2014 στα ΕΛΠΕ, τότε θα υπάρχουν τα ακόλουθα αποτελέσματα:

1. Επενδύσεις 2δις€ για την εγκατάσταση και 5 δις€ λειτουργικές δαπάνες, κατά την 30ετή λειτουργία της εξέδρας άντλησης και των χερσαίων εγκαταστάσεων. Σύνολο επενδύσεων 7δις€, όσο δηλ. η επένδυση στο «Ελληνικό».
2. Κάθε χρόνο έσοδα για το ελληνικό δημόσιο 150.000.000€, δηλ. 4.5 δις€ στην 30ετή λειτουργία της μονάδας. Όλα, στο «Ταμείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γενεών», για τις συντάξεις των Ελλήνων συνταξιούχων, κατά το αντίστοιχο νορβηγικό Ταμείο, όπως νομοθετήσαμε το 2013 (Ν. 4162/2013). Επιπλέον, κάθε χρόνο, 30.000.000€ για την τοπική κοινωνία, δηλ. σύνολο 900.000.000€ στην 30ετή λειτουργία, για περιβαλλοντικά και αναπτυξιακά έργα της Περιφέρειας.
3. Δημιουργία 1.300 θέσεων εργασίας υψηλά αμειβομένων, για υποστήριξη της εκμετάλλευσης. Όσο μια μεγάλη βιομηχανική μονάδα.
4. Σύμφωνα με αξιόπιστες εκτιμήσεις, στην Ελλάδα έχουμε τουλάχιστον 20 τέτοιους «Πατραϊκούς».

Δ. Με πρωτοβουλία του Υπουργείου Περιβάλλοντος της Ελλάδας το 2013, υιοθετήθηκε από την ΕΕ, η αυστηρότερη σε παγκόσμιο επίπεδο περιβαλλοντική Οδηγία για την ασφάλεια στις υπεράκτιες εγκαταστάσεις υδρογονανθράκων (Οδηγία 2013/30/ΕΕ), που στη συνέχεια ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο (Ν. 4409/2016). Αρμόδια Αρχή, η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων – ΕΔΕΥ.Ε. Η αξιοποίηση των εθνικών κοιτασμάτων, η στρατηγική συνεργασία με Κύπρο – Ισραήλ που δρομολογήσαμε το 2011, καθώς και  η υλοποίηση των αγωγών και υποδομών Φυσικού Αερίου TAP, IGB, EASTMED, FSRU Αλεξανδρούπολης, αναβάθμιση Ρεβυθούσας, που εντάξαμε και χρηματοδοτήσαμε από τα ευρωπαϊκά ταμεία την περίοδο 2011-2014, αποτελούν τους τρεις πυλώνες της Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής, που μπορούν σήμερα να στηρίξουν την πατρίδα απέναντι σε κάθε επιβουλή, ιδιαίτερα από τον ανατολικό γείτονα. Πρέπει επιτέλους να κινηθούμε γρήγορα και αποφασιστικά. Δεν έχουμε πλέον περιθώρια για άλλο χαμένο εθνικό χρόνο.