Η 12η Αυγούστου έχει καθιερωθεί από το 2012 ως Παγκόσμια Ημέρα του Ελέφαντα, με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού για τη άσχημη κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει τα συμπαθή θηριώδη θηλαστικά.
Η πρωτοβουλία ανήκει στο Ίδρυμα Επαναπροώθησης Ελεφάντων (Elephant Reintroduction Foundation), που εδρεύει στην Μπανγκόγκ της Ταϊλάνδης και την Καναδή σκηνοθέτιδα Πατρίσια Σιμς.
Η επιβλητική παρουσία του ελέφαντα καθορίζει τη μορφολογία ολόκληρου του τόπου όπου ζει και κινείται. Κάθε μέρα τρώει εκατοντάδες κιλά φυτών, κυρίως χόρτα, φύλλα και κλαριά θάμνων και δέντρων. Μπορεί να ξεριζώσει μέχρι και ολόκληρα δέντρα.
Λειτουργεί σαν κηπουρός, αραιώνοντας τους θάμνους στη σαβάνα και ανοίγοντας χώρο στο πυκνό τροπικό δάσος για να περνά το φως. Έτσι, δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για εκατοντάδες άλλα είδη ζώων.
Δίνει ζωή στα αφρικανικά δάση, αφού το ένα τρίτο των σπόρων των δέντρων φυτρώνουν μόνο αφού περάσουν μέσα από το πεπτικό του σύστημα.
Οι ελέφαντες είναι υπό απειλή, καθώς αρκετοί από αυτούς ζουν σε άθλιες συνθήκες εξαιτίας των ανθρώπων.
Διαβάστε επίσης: Οι ελέφαντες «καταργούν» τους χαυλιόδοντες για να αντιμετωπίσουν τη λαθροθηρία!
Απειλούμενο είδος
Υπολογίζεται ότι τη δεκαετία 1930-1940 υπήρχαν περίπου 3-5 εκατομμύρια ελέφαντες στην Αφρική, σήμερα όμως οι αριθμοί τους έχουν μειωθεί σε 470.000–690.000. Αντίστοιχα οι ασιατικοί ελέφαντες δεν ξεπερνούν σε αριθμό τους 32.900.
Τόσο στην Αφρική όσο και στην πυκνοκατοικημένη νοτιοανατολική Ασία, οι βιότοποι των ελεφάντων καταλαμβάνονται από καλλιέργειες και οικισμούς με αποτέλεσμα οι ελέφαντες να «στριμώχνονται» σε όλο και μικρότερες εκτάσεις .
Ο ανταγωνισμός για το διαθέσιμο χώρο είναι σκληρός και για τους ελέφαντες αλλά και για τους ανθρώπους καθώς μέσα ή κοντά στους παραδοσιακούς βιότοπους των ελεφάντων ζει το 20% του συνολικού ανθρώπινου πληθυσμού. Η γειτνίαση δεν είναι αρμονική.
Οι καλλιέργειες των χωρικών αποτελούν ένα δελεαστικό γεύμα για τους ελέφαντες που μπορούν να καταστρέψουν ολόκληρη τη σοδειά σε ένα πέρασμα καθώς καταναλώνουν έως και 450 κιλά τροφής τη μέρα, δημιουργώντας νέες συγκρούσεις και προβλήματα και για τις δυο πλευρές.
Διαβάστε επίσης: H «βασίλισσα των ελεφάντων»
Απειλή το παράνομο κυνήγι
Η δεύτερη σημαντικότερη όμως απειλή είναι το παράνομο εμπόριο άγριων ζώων. Οι ελέφαντες κυνηγιούνται ανελέητα: ως και 30.000 ελέφαντες σφαγιάζονται κάθε χρόνο στην Αφρική για τους χαυλιόδοντές τους.
Στη δεκαετία του 1980 χάνονταν περίπου 100.000 ελέφαντες το χρόνο με αποτέλεσμα το εμπόριο του ελεφαντόδοντου να κηρυχθεί παράνομο το 1989. Το πρόβλημα είχε μειωθεί, όμως πρόσφατα η αύξηση της ζήτησης από την Ασία και ιδιαίτερα την Κίνα, έχει οδηγήσει σε ένα νέο τεράστιο κύκλωμα λαθρεμπορίας.
Με βάση την Ταϊλάνδη, όπου το εμπόριο του εγχώριου ελεφαντόδοντου ήταν ως πρόσφατα νόμιμο, «ξεπλένονταν» το παράνομο ελεφαντόδοντο της Αφρικής και διοχετεύονταν στις χώρες της Ασίας.
Μεγάλη επιτυχία το 2013 ήταν η παράδοση 500 χιλιάδων υπογραφών από όλο τον κόσμο στην Πρωθυπουργό της Ταϊλάνδης, ζητώντας της να απαγορεύσει το εμπόριο εγχώριου ελεφαντόδοντου. Η Πρωθυπουργός δεσμεύτηκε να τερματίσει το εμπόριο αυτό στη χώρα της, καθώς προσφέρει άλλοθι για τη λαθραία διακίνηση του νικού ελεφαντόδοντου στην Ασία.
Το παράνομο εμπόριο άγριων ζώων, με ετήσιο τζίρο 7,8 – 10 δις δολάρια, αποτελεί ένα καλά οργανωμένο έγκλημα.
Διαβάστε επίσης: Φθίνει η λαθροθηρία του ελέφαντα στην Αφρική
20 πράγματα για τα υπέροχα θηλαστικά
Ο ελέφαντας είναι ένα συμπαθέστατο, πανέξυπνο, συναισθηματικό, κοινωνικό και δυνατό ζώο με πολύ καλή μνήμη. Εύκολα εξημερώνεται και εκπαιδεύεται. Σήμερα είναι απειλούμενο είδος που πρέπει να προστατευτεί με κάθε τρόπο.
Δείτε 20 πράγματα για τον ελέφαντα
- Οι αρσενικοί αφρικανικοί ελέφαντες σήμερα είναι τα μεγαλύτερα επιζώντα χερσαία ζώα
- Μπορούν να καταστρέψουν μια ολόκληρη σοδειά σε ένα πέρασμα τους καθώς καταναλώνουν έως και 450 κιλά τροφής τη μέρα
- Τα μεγάλα πτερύγια των αυτιών των ελεφάντων βοηθούν στον έλεγχο της θερμοκρασίας του σώματός τους.
- Οι αφρικανικοί ελέφαντες έχουν μεγαλύτερα αυτιά και κοίλη ράχη ενώ οι ασιατικοί ελέφαντες έχουν μικρότερα αυτιά και κυρτή ή επίπεδη ράχη.
- Κάθε χαυλιόδοντας στα ενήλικα αρσενικά φθάνει το μήκος των 3 μέτρων και βάρος από 25-50 κιλά, ενώ στα θηλυκά δεν ξεπερνά τα 10 κιλά.
- Οι ελέφαντες είναι αποκλειστικά χορτοφάγοι
- Ένα ελεφαντάκι όταν γεννιέται έχει ύψος που φτάνει έως και το 1 μέτρο και το βάρος τα 50- 150 κιλά.
- Η προβοσκίδα, τους είναι πιο ευέλικτη ακόμα και από τα ανθρώπινα χέρια και έχει πολλές χρήσεις: ως χέρι που αρπάζει αντικείμενα ή χαιρετά τους συντρόφους του, ως τρομπέτα για προειδοποίηση, ή ως λάστιχο για να πιει νερό ή να κάνει μπάνιο.
- Ο ελέφαντας έχει μικρά μάτια, η όραση του δεν είναι καλή και δύσκολα μπορεί να διακρίνει ένα αντικείμενο σε απόσταση 50 μέτρων.
- Οι ελέφαντες ζουν σε ομάδες κοπάδια των 15-30 ατόμων
- Μετακινούνται συνεχώς μέρα και νύχτα για την αναζήτηση τροφής και νερού
- Είναι μητριαρχική κοινωνία. Οι ομάδες είναι συνηθισμένο έχουν επικεφαλής το γηραιότερο θηλυκό που εποπτεύει τις διάφορες δραστηριότητες.
- Τα αρσενικά αφήνουν τις οικογενειακές τους ομάδες όταν φτάνουν στην εφηβεία και μπορεί να ζήσουν μόνα ή με άλλα αρσενικά.
- Επικοινωνούν με αγγίγματα, οπτικά, οσμές και ήχους. Ο ήχος από το κλάμα ενός ελέφαντα είναι πολύ χαρακτηριστικός. Σηκώνει τη μακριά του προβοσκίδα και βγάζει μια πολύ δυνατή και αναγνωρίσιμη στριγκλιά. Παράγουν όμως και πιο χαμηλής συχνότητας υπόκωφους ήχους, τους οποίους δε μπορεί να «πιάσει» η ανθρώπινη ακοή.
- Είναι πανέξυπνο και συναισθηματικό ζώο, με πολύ καλή μνήμη, που την χρησιμοποιεί κυρίως για τον προσανατολισμό του, ενώ η ευφυΐα του θεωρείται πως είναι αντίστοιχη των δελφινιών
- Ο ελέφαντας δεν μπορεί να αναπαραχθεί πριν από την συμπλήρωση των 15 χρόνων και η κυοφορία του θηλυκού κρατάει 22-23 μήνες
- Η προβοσκίδα ενός ελέφαντα περιέχει πολύ περισσότερους μύες απ ό,τι ολόκληρο το ανθρώπινο σώμα!
- Ένα μεγάλο αρσενικό μπορεί να φθάσει σε ύψος τα 4 μέτρα και σε βάρος τους 8 τόνους.
- Οι ελέφαντες όταν είναι ελεύθεροι στη φύση ζούνε κατά μέσον όρο 70-75 χρόνια
- Η λέξη “ελέφαντας” προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ἐλέφας (γενική ἐλέφαντος ), πιθανώς από μή ινδοευρωπαϊκή γλώσσα, όπως η Φοινικική. Η λέξη συναντάται στην Μυκηναϊκή ελληνική ως e-re-pa και e-re-pa-to στην συλλαβική γραφή Γραμμική Β. Όπως στην μυκηναϊκή ελληνική, ο Όμηρος χρησιμοποίησε την λέξη για να εννοήσει το ελεφαντόδοντο, αλλά μετά τον καιρό του Ηροδότου, αναφέρεται εξίσου και στο ζώο. Η λέξη πέρασε μέσω της λατινικής σε άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες (αγγλ. elephant, γαλλ. éléphant κλπ.).
Πηγές: Wikipedia, WWF
