Νέα έρευνα διαπιστώνει ότι η επέκταση των βοσκοτόπων, που πιθανώς προκαλείται από την μείωση των επιπέδων ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα (CO2), οδήγησε στην εξαφάνιση των γιγαντιαίων θηλαστικών κατά τα τελευταία 4,6 εκατομμύρια χρόνια.
Η έρευνα έρχεται να αμφισβητήσει τη μακροχρόνια άποψη ότι οι πρώτοι προγονοί μας, με την ανάπτυξη εργαλείων συνέβαλαν στην εξάλειψη των θηλαστικών και αντ’ αυτού υποστηρίζουν ότι οι μακροχρόνιες περιβαλλοντικές μεταβολές οδήγησαν την εξάλειψη των ειδών.
Η Tyler Faith, επιμελητής της αρχαιολογίας στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Γιούτα και βοηθός καθηγητή στο Τμήμα Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου, ηγήθηκε της μελέτης. Η ερευνητική ομάδα περιλαμβάνει επίσης τον John Rowan από το Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης Amherst, τον Andrew Du από το Πανεπιστήμιο του Σικάγου και τον Paul Koch από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας Santa Cruz.
Για να δοκιμάσουν τις αρχαίες επιπτώσεις της ανθρωπότητας, οι ερευνητές συνέταξαν ένα αρχείο επτά εκατομμυρίων ετών για την εξαφάνιση φυτοφάγων στην ανατολική Αφρική, με επίκεντρο τα πολύ μεγαλύτερα είδη, τα λεγόμενα «megaherbivores» (είδη άνω των 2.000 λιβρών).
Αν και υπάρχουν μόνο πέντε megaherbivores στην Αφρική σήμερα, υπήρξε μια πολύ μεγαλύτερη ποικιλομορφία στο παρελθόν. Για παράδειγμα, η “Lucy” (Australopithecus afarensis), τριών εκατομμυρίων ετών, μοιράζονταν την περιοχή της με τρεις καμηλοπάρδαλες, δύο ρινόκερους, έναν ιπποπόταμο και τέσσερα είδη που μοιάζουν με ελέφαντα στο Hadar της Αιθιοπίας.
Πότε και γιατί αυτά τα είδη εξαφανίστηκαν εδώ και πολύ καιρό αποτελεί ένα μυστήριο για τους αρχαιολόγους και τους παλαιοντολόγους, παρά την εξέλιξη των εργαλείων και της κατανάλωσης κρέατος, οι άνθρωποι παίρνουν το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης.
“Οι αναλύσεις μας δείχνουν ότι υπάρχει μια σταθερή και μακροπρόθεσμη παρακμή της πολυμορφίας που ξεκίνησε πριν από περίπου 4,6 εκατομμύρια χρόνια. Αυτή η διαδικασία εξαφάνισης ξεκινάει πάνω από ένα εκατομμύριο χρόνια πριν από τα πολύ πρώιμα στοιχεία για τους ανθρώπους που δημιούργησαν εργαλεία ή έσφαζαν τα ζώα, και γενικότερα πριν, την εμφάνιση οποιουδήποτε είδους ανθρώπου ρεαλιστικά ικανού να τα κυνηγάει, όπως ο Homo erectus”, λέει η Faith.
Κοιτάζοντας πιο προσεκτικά
Η ομάδα της Faith ποσοτικοποίησαν τις μακροπρόθεσμες αλλαγές στα μεγαλόσωμα θηλαστικά της ανατολικής Αφρικής με τη χρήση ενός συνόλου δεδομένων πάνω από 100 απολιθώματα που καλύπτουν τα τελευταία επτά εκατομμύρια χρόνια. Εξέτασαν, επίσης ανεξάρτητα αρχεία κλιματικών και περιβαλλοντικών τάσεων και των επιπτώσεών τους, και συγκεκριμένα των παγκόσμιων ατμοσφαιρικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, των σταθερών ισοτόπων άνθρακα της δομής της βλάστησης και των σταθερών ισοτόπων άνθρακα των δοντιών και των φυτικών βοτάνων της Ανατολικής Αφρικής.
“Ο βασικός παράγοντας στην πτώση του Plio-Pleistocene megaherbivore φαίνεται να είναι η επέκταση των λιβαδιών, η οποία πιθανότατα σχετίζεται με μια παγκόσμια πτώση του ατμοσφαιρικού CO2 τα τελευταία πέντε εκατομμύρια χρόνια”, λέει ο John Rowan, μεταδιδακτορικός επιστήμονας από το Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης Amherst .
Καταλήγοντας οι ερευνητές υποστηρίζουν πως το μεταβαλλόμενο κλίμα και το περιβάλλον διαδραμάτισαν τον βασικό ρόλο για την εξαφάνιση αυτών των ειδών της Αφρικής.
“Συνεπώς, στην έρευνα για αρχαίες επιπτώσεις της ανθρωπότητας στα αρχαία αφρικανικά οικοσυστήματα, πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας στο ένα είδος που είναι γνωστό ότι είναι ικανό να τους προκαλέσει – εμείς, οι Homo sapiens, τα τελευταία 300.000 χρόνια, όμως, όχι πριν”, σημείωσε η Faith.
Επιμέλεια Κειμένου: Κατερίνα Καλτσά