Πολλά είδη δέντρων και φυτών κινδυνεύουν με εξάλειψη

Ένας νέος τρόπος μέτρησης της διατήρησης των φυτών αποδεικνύει ότι διατρέχουν κίνδυνο εξάλειψης ένα ευρύ φάσμα άγριων φυτών που χρησιμοποιούνται για τρόφιμα, φάρμακα, καύσιμα, ζωοτροφές και άλλους σκοπούς.

Πρόκειται για τους άγριους πληθυσμούς των ελάτων που χρησιμοποιούνται για τα χριστουγεννιάτικα δέντρα και τα φυσικά προϊόντα που χρησιμοποιούνται στην κουζίνα, όπως η βανίλια, το χαμομήλι, το κακάο και η κανέλα, ο καφές καθώς και τα μη καλλιεργούμενα φυτά που χρησιμοποιούν οι μέλισσες για να κάνουν μέλι.

Ο δείκτης διαπιστώνει ότι λιγότερο από το 3% των 7.000 εξεταζόμενων ειδών ταξινομούνται επί του παρόντος ως “χαμηλής προτεραιότητας” ή “επαρκώς διατηρημένα”. Αυτό είναι ανησυχητικό, λένε οι συγγραφείς, δεδομένου ότι ο δείκτης σχεδιάστηκε για να μετρήσει την πρόοδο των χωρών προς φιλόδοξους στόχους διατήρησης που πρέπει να επιτευχθούν έως το 2020, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης για τη Βιοποικιλότητα Aichi Target 13 και του Αειφόρου Ανάπτυξης Στόχος 2.5.

“Ο δείκτης αυτός υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη να προστατευθούν τα χρήσιμα άγρια ​​φυτά του κόσμου”, δήλωσε ο Colin Khoury, επικεφαλής της μελέτης και ειδικός βιολογικής ποικιλότητας στο Διεθνές Κέντρο για την Τροπική Γεωργία (CIAT), παγκόσμιο ερευνητικό οργανισμό με έδρα την Κολομβία.

“Όχι μόνο μας βοηθά να μετρήσουμε τη θέση των χωρών όσον αφορά την προστασία αυτής της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά παρέχει πραγματικές πληροφορίες ανά είδος που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη λήψη μέτρων για τη βελτίωση της κατάστασης διατήρησής τους”, τονίζει ο Khoury.

Ο Δείκτης Χρήσιμων Φυτών βαθμολογεί σχεδόν 7.000 χρήσιμα άγρια ​​φυτά από 220 χώρες σε κλίμακα 1-100, με τα 100 να είναι πλήρως προστατευμένα. Ο δείκτης σταθμίζει εξίσου την επιτόπια διατήρηση των φυτών – σε προστατευόμενες περιοχές όπως τα εθνικά πάρκα, τα φυτά που φυλάσσονται σε τράπεζες γονιδίων, βοτανικούς κήπους και άλλα αποθετήρια συντήρησης.

Τα ευρήματα θα δημοσιευθούν στο περιοδικό Ecological Indicators τον Μάρτιο του 2019. Η Σύμπραξη Δείκτες Βιοποικιλότητας της Σύμβασης για τη Βιολογική Ποικιλότητα σκοπεύει να υιοθετήσει τον δείκτη ως εργαλείο μέτρησης της προόδου προς τους στόχους Aichi.

Άλλα άγρια ​​είδη που χρήζουν προσοχής:

Το Abies nordmanniana, το έλατο Nordmann, ένα δημοφιλές Ευρωπαϊκό χριστουγεννιάτικο δέντρο, βαθμολογείται με 13,5 τοποθετώντας το στο κέντρο της κλίμακας κατηγορίας υψηλής προτεραιότητας (0-24). Από τα 13 είδη ελάτης της λίστας, μόνο ο Α. Vietchii της Ιαπωνίας, Vietch’s silver-fir, είναι ένα είδος χαμηλής προτεραιότητας, με βαθμολογία  59,5.

Ο Theobroma cacao, ο άγριος πρόγονος της σοκολάτας που προέρχεται από την τροπική Αμερική, βαθμολογείται με 35,4.

Άγρια φυσικά φυτά θεραπείας όπως βαλεριάνα (Valeriana officinalis), το χαμομήλι (Matricaria chamomilla) και το διάσημο κινεζικό φάρμακο Gingko biloba βαθμολογούνται 29.1, 27.8 και 26.7, αντίστοιχα.

Το δέντρο “paw paw” των Ηνωμένων Πολιτειών (Asimina triloba), βρίσκεται στο 25.4, στο κατώτατο σημείο μεταξύ υψηλής και μεσαίας προτεραιότητας.

Η βανίλια (Vanilla planifolia) και η κανέλα (Cinnamomum verum) βαθμολογούνται 39.8 και 23.0.

Τα περισσότερα, από αυτά τα φυτά βρίσκονται κάτω από την ζώνη εξάλειψης τόνισε, ο Khoury. Οι ερευνητές αναμένουν χαμηλότερα αποτελέσματα για τα φυτά σε φυσικά περιβάλλοντα, γεγονός που καθιστά την μέση βαθμολογία 40,7″, είπε ο Khoury.

Ωστόσο, προειδοποίησαν ότι η βασιζόμενη διατήρηση των φυτών αποκλειστικά σε φυσικές προστατευόμενες περιοχές δεν αποτελεί πια σίγουρο στοίχημα. Η ταχεία αλλαγή του κλίματος μπορεί να αναγκάσει τα είδη να μετατοπιστούν πέρα ​​από τα σύνορα πάρκων και οι άκρες πολλών προστατευόμενων περιοχών υπόκεινται σε ανεξέλεγκτη καταστροφή.

“Ο δείκτης δείχνει ότι το δίκτυο προστατευόμενων περιοχών σε όλο τον κόσμο κάνει κάτι σημαντικό για τα χρήσιμα φυτά, αλλά αν θέλουμε να κάνουμε κάτι σοβαρό, για την προστασία των ειδών, ειδικά εκείνων που είναι ευάλωτα, έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε μέχρι την πλήρη προστασία τους”, ανέφερε ο Khoury.

Σε μια περίοδο ανησυχητικής απώλειας της παγκόσμιας βιοποικιλότητας, “ο δείκτης έχει τη δυνατότητα να ενθαρρύνει τους υπερασπιστές και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να παρακολουθούν τα χρήσιμα είδη άγριων φυτών και να αυξήσουν τις προσπάθειές τους για τη διατήρησή τους”, κατέληξε ο Khoury.