Αρχική Ενέργεια Ενεργειακές κόντρες ΗΠΑ – Ρωσίας με την Ελλάδα πύλη και τον TAP...

Ενεργειακές κόντρες ΗΠΑ – Ρωσίας με την Ελλάδα πύλη και τον TAP στο επίκεντρο

0
agogostap
Διαφήμιση

Αλλεπάλληλα επεισόδια καταγράφονται τις τελευταίες εβδομάδες στις ενεργειακές κόντρες ΗΠΑ – Ρωσίας, απ’ όπου δεν λείπουν και οι αντιφάσεις, με βάση βέβαια το πως εξυπηρετούνται κάθε φορά τα συμφέροντα της κάθε πλευράς. 

 Γράφει ο Κώστας Κέντζος

Σύμφωνα με στοιχεία που έχουν συγκεντρώσει οι ελληνικές διπλωματικές αρχές στη Μόσχα, η ExxonMobil ανακοίνωσε ότι θα σταματήσει τη συνεργασία της με τη Rosneft, λόγω των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί από τις ΗΠΑ και την ΕΕ σε βάρος της Ρωσίας.

Οι δύο επιχειρήσεις είχαν συνάψει συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας το 2011 και είχαν ξεκινήσει την εξερεύνηση και την εκμετάλλευση τριών κοιτασμάτων πετρελαίου της Rosneft στη Θάλασσα του Κάρα και στον Εύξεινο Πόντο. Το έργο τους, όμως, επιβραδύνθηκε υπό την πίεση των κυρώσεων.

Σε μια πρώτη αντίδραση, η Rosneft ανακοίνωσε ότι θα συνεχίσει την εκμετάλλευση των ίδιων κοιτασμάτων χωρίς την Exxon, καθώς και ότι η συνεργασία με την αμερικανική πολυεθνική δεν θα διακοπεί σε τομείς που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των κυρώσεων.

Την ίδια ώρα η ρωσική Αρχή Ανταγωνισμού FAS ενέκρινε την απόκτηση του 49% της Kharampurneftegaz, θυγατρικής της Rosneft, από την ΒΡ. Η συνεργασία Rosneft και ΒΡ θα επικεντρωθεί στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου Kharampurskoe και Festivalnoe (περίπου 880 bcm) στη ρωσική περιφέρεια Γιαμάλο-Νενέτσκιι.

Μάλιστα, ο Διευθύνων Σύμβουλος της BP, Bob Dudley, δήλωσε ότι η εταιρεία του, που κατέχει το 19,75% του μετοχικού κεφαλαίου της Rosneft, θα συνεχίσει να συνεργάζεται με τη ρωσική επιχείρηση, παρά τις δυτικές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, χωρίς, ασφαλώς, να τις παραβιάζει.

Ρωσο-Ουκρανική διαμάχη 

Στο μεταξύ, σε πολλές πρεσβείες των ΗΠΑ σχεδόν… πανηγυρίστηκε η δικαστική απόφαση πάνω στη διένεξη Gazprom – Naftogaz που δικαίωνε την ουκρανική πλευρά.

agogos 600 x 432 600x300Συγκεκριμένα, το Ινστιτούτο Διαιτησίας του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Στοκχόλμης  εξέδωσε απόφαση, σύμφωνα με την οποία η ρωσική Gazprom θα πρέπει να καταβάλει στην ουκρανική Naftogaz  αποζημίωση  4,63 δισ. δολάρια για τη μειωμένη προμήθεια ρωσικού αερίου προς διαμετακόμιση στην Ευρώπη μέσω Ουκρανίας, στο πλαίσιο σύμβασης του 2009 μεταξύ των δύο εταιρειών.

Απερρίφθη, δε, ο ισχυρισμός της Gazprom ότι οι μειωμένες ποσότητες οφείλονταν στις μειωμένες παραγγελίες των Ευρωπαίων καταναλωτών.

Σε μια προσπάθεια, να φανεί ακριβοδίκαιη προς όλες τις πλευρές, το SCCI έκρινε ότι η Naftogaz θα πρέπει να πληρώσει στην Gazprom  2 δισ. δολάρια για οφειλές στην τελευταία. Οι οφειλές αντιστοιχούν στην προμήθεια (πραγματική ή βάσει της αρχής take or pay) ποσοτήτων αερίου σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τη σύμβαση των δύο μερών.

Πάντως, το διαιτητικό όργανο δέχτηκε τον ισχυρισμό της Naftogaz, ότι η μη συμμόρφωσή της με τις συμβατικές δεσμεύσεις ήταν αποτέλεσμα της κακής κατάστασης της ουκρανικής οικονομίας.

Η Gazprom εξέφρασε τη διαφωνία της με την απόφαση του SCCI και γνωστοποίησε ότι προτίθεται να υπερασπιστεί τα δικαιώματά της με κάθε νόμιμο μέσο.

Η Gazprom και η Naftogaz προσέφυγαν – η μία εναντίον της άλλης – στο SCCI το 2014. Οι απαιτήσεις της Gazprom ήταν της τάξης των  37 δισ. δολαρίων και οι απαιτήσεις της Naftogaz ήταν της τάξης των 17 δισ.

Η περίοδος ισχύος της διμερούς σύμβασης του 2009, επί της εφαρμογής της οποίας διαφωνούν οι δύο επιχειρήσεις, λήγει στις 31.12.2019. Η συμφωνία προέβλεπε προμήθεια 40 bcm το 2009 και 52 bcm κατ’ έτος τα επόμενα έτη. Η Naftogaz δεν απορροφά τις προβλεπόμενες ποσότητες από το 2012 και μετά και από τον Νοέμβριο του 2015 το Κίεβο δεν προμηθεύεται ρωσικό φυσικό αέριο, υπό το φως της επιδείνωσης των διμερών πολιτικών σχέσεων, καλύπτοντας τις ανάγκες του με αέριο που εισάγεται από την Ευρώπη.

Σε ένα τέτοιο φόντο, την 1/3/2018 έγινε γνωστό ότι η Gazprom επέστρεψε την προκαταβολή που έλαβε από την ουκρανική πλευρά για τις παραδόσεις του Μαρτίου, αναφερόμενη στην ανάγκη τροποποίησης της σύμβασης. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Naftogaz, Andrey Kobolev, σχολίασε ότι η ουκρανική πλευρά ερμηνεύει την κίνηση της ρωσικής εταιρείας ως άρνηση συμμόρφωσης με την απόφαση του SCCI, προσθέτοντας ότι η Ουκρανία αντιμετωπίζει έλλειψη αερίου λόγω της διακοπής των ρωσικών προμηθειών. Στις 2/3/2018, ο Δ/νων Σύμβουλος της Gazprom, Alexey Miller, δήλωσε ότι η απόφαση του SCCI χαρακτηρίζεται από «ασυμμετρία» και διαταράσσει την ισορροπία των συμβαλλομένων μερών, ενώ ο Ρώσος Υπουργός Ενέργειας, Alexander Novak, χαρακτήρισε την απόφαση «παράξενη», καθώςgaze corbu

στο σκέλος της υπόθεσης που αφορά την προμήθεια αερίου γίνονται δεκτά επιχειρήματα που δεν λαμβάνονται υπ’ όψιν κατά την εξέταση του σκέλους της διαμετακόμισης αερίου.

Στις 3/3/2018, ο Αντιπρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής της Gazprom, Alexander Medvedev, γνωστοποίησε ότι η εταιρεία κίνησε διαδικασία τερματισμού των συμβάσεών της με τη Naftogaz για την προμήθεια και τη διαμετακόμιση αερίου.

Ανησυχίες ΕΕ για τη ροή φυσικού αερίου προς Ευρώπη

Την ίδια ημέρα υπήρξε τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ του Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής M. Sefcovic και του Ρώσου Υπουργού Ενέργειας Α. Novak. Ο Novak διαβεβαίωσε τον κ. Sefcovic ότι δεν υπάρχει κάποιος κίνδυνος για τον εφοδιασμό της ΕΕ με ρωσικό φυσικό αέριο, τουλάχιστον μέχρι να τερματιστούν – μέσω της κινηθείσας διαδικασίας ενώπιον του SCCI – οι συμβάσεις μεταξύ Gazprom και Naftogaz. Επίσης στις 3/3/2018, η εταιρεία διαχείρισης του δικτύου αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου της Ουκρανίας, Ukrtransgaz, ανακοίνωσε ότι η ροή αερίου με προορισμό την Ευρώπη συνεχίζεται, προς το παρόν, κανονικά.

Αλλά και η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Anna- Kaisa Itkonen, ενημέρωσε ότι η ροή ρωσικού αερίου προς την ΕΕ παραμένει «σταθερή και κανονική».

Επίσης στις 6/3/2018, ο Ρώσος Υπουργός Ενέργειας, Α. Novak, δήλωσε ότι τα προβλήματα που προκλήθηκαν από την απόφαση του SCCI δείχνουν ότι θα πρέπει να επισπευσθεί η υλοποίηση των έργων (αγωγών φ.α.) Nord Stream-2 και Turkish Stream, που αντιστοιχούν σε εναλλακτικές οδεύσεις του ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη, με δεδομένη την επιθυμία της Gazprom να παραμείνει αξιόπιστος προμηθευτής της ΕΕ.

Σχέδια ΗΠΑ για τα Βαλκάνια με την Ελλάδα πύλη και τον TAP στο επίκεντρο

Στα τέτοιου είδους ρωσικά σχέδια αντιπαρατίθενται βέβαια τα σχέδια των ΗΠΑ που θέλουν να περιορίσουν την ενεργειακή ρωσική εμβέλεια.

Χαρακτηριστικά, πρόσφατα, ο Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα Τζ. Πάιατ  μιλώντας σε συνάντηση με Ελληνίδες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ενέργειας, εστίασε στα Βαλκάνια λέγοντας  ότι αντίστοιχη εικόνα με αυτή που επικρατούσε στο παρελθόν στην Ουκρανία με την πλήρη εξάρτηση από την Gazprom, υπάρχει και στα Βαλκάνια τα οποία μοιάζουν με «ενεργειακό νησί», που τροφοδοτείται αποκλειστικά από τη Ρωσία, μια χώρα που, όπως είπε, έχει αποδείξει ότι χρησιμοποιεί την ενέργεια ως όπλο επιβολής.

Στο πλαίσιο αυτό και προκειμένου να αρθεί η ενεργειακή απομόνωση των Βαλκανίων, η Ελλάδα σύμφωνα με τον  κ. Πάιατ, μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο και να μετατραπεί σε πύλη εισόδου  αμερικανικού αερίου στην Ευρώπη.

Σε αυτή την κατεύθυνση σύμφωνα με τον Αμερικανό πρέσβη συμβάλλουν τα νέα έργα υποδομής, όπως ο αγωγός TAP, η αναβάθμιση της Ρεβυθούσας, αλλά και ο πλωτός σταθμός LNG της Αλεξανδρούπολης που σε συνδυασμό με τον ελληνοβουλγαρικό αγωγό IGB, μπορούν να γίνουν διάδρομος μεταφοράς αμερικανικού αερίου προς τα Βαλκάνια και την Ευρώπη.

Όπως είπε χαρακτηριστικά, με τις νέες υποδομές η Ελλάδα αλλά και η ευρύτερη περιοχή αποκτούν εναλλακτικές λύσεις για την ενεργειακή τους τροφοδοσία και αυτό είναι το σημαντικό, ώστε να υπάρχει δυνατότητα διαπραγμάτευσης με τη Ρωσία που θα παραμείνει ο κυρίαρχος προμηθευτής αλλά όχι ο μόνος…  

Διαφήμιση